معرفی فیلم جانان

خلاصه داستان جانان

جانان ( مژگان بیات ) دختر جوانی است که یک امانتی دریافت می کند اما کنجکاوی اش گل گرده و آن را باز می کند و نامه ای عاشقانه در آن پیدا می کند. اتفاق بعدی این است که صاحب نامه پیدا می شود، صاحبی که یک گل پسر مجرد ( امین حیایی ) هم دارد و...

نکاتی درباره فیلم جانان

فیلم سینمایی «جانان» که در ابتدا «عشق سال های کوچ» و بعدتر «انتهای خیابان مهر» نام داشت در خلاصه داستان آن آمده است: «جانان روایتگر عشق و وفاداری است. عشقی ناب از گذشته های دور و تلاقی این عاشقانه با داستان عشق دختر و پسری از نسل امروز…» بدنه اصلی «جانان» هم مصور شده خلاصه داستان آن است اما در فیلم عشق به سبک و سیاق عاشقانه های امروزی رخ نمی دهد بلکه ما با عشقی به سبک عاشقانه های دهه پنجاه و شصت طرف هستیم.

مژگان بیات نقش جانان دختری از شهر شیراز را بازی می کند، فیلم با صدای روایت او شروع می شود، دوربین قدکچیان خیابا ن ها، کوچه پس کوچه ها و تمامی جاذبه های توریستی شهر شیراز را به زیبایی به تصویر می کشد. جانان خودش را معرفی می کند، اینکه عاشق شیراز است و در آژانس گردشگری دختر خاله اش کار میکند، خواهرش با یک مرد سوئدی ازدواج کرده و دو خواهر زاده دارد، مادرش از دنیا رفته و او با پدر خود که گویی شاعر مسلک است زندگی می کند (البته در طول فیلم هیچگاه پدر او را نمی بینیم) و از همه مهمتر او مجرد است.

با توجه به صدای جانان بعنوان راوی بنظر می رسد با فیلمی متکی بر یک شخصیت محوری همچون نام آن طرف خواهیم بود، اما متاسفانه همین شخصیت مهم هم در فیلم، عمق و پرداخت درستی در فیلمنامه پیدا نمیکند. اینکه چرا فرهاد توحیدی در فیلمنامه، خانواده جانان را اینگونه معرفی می کند یک علامت سوال بزرگ است که تا آخر فیلم جوابی به آن داده نمی شود، بطور مثال چه دلیلی دارد که مخاطب اسم خواهر زاده های جانان را بداند و یا اینکه خواهرش با یک مرد سوئدی ازدواج کرده است، واقعا اینها چه کمکی به شخصی پردازی جانان میکند. حالا قرار است با همین پرداخت نصفه و نیمه شخصیت جانان ادامه فیلم را ببینیم، غافل از اینکه وقتی شخصیت اصلی فیلم پرداخت درستی نداشته باشد و پایه های درستی برای شخصیت سازی گذاشته نشود، همه چیز در سطح باقی خواهد ماند و عمقی پیدا نخواهد کرد، در نتیجه حرکت های غریزی، سرخوشی ها و کنجکاوی های شخصیت جانان باور پذیری لازم را پیدا نمیکنند.

داستان از آنجایی شروع می شود که دایی جانان به شکلی کاملا اتفاقی یک نسخه چاپ سنگی اشعار حافظ مربوط به سال 1330 شهر بمبئی (حالا چرا بمبئی نمیدانم) را به امانت به او می دهد تا بدست پدرش که یک کلکسیون دار است برساند، البته این امانت در پارچه ای بسته بندی شده و کاملا محفوظ است اما جانان قبل از رساندن آن به دست پدرش از سر کنجکاوی بازش میکند و باز هم به صورت اتفاقی! در میان ورق های آن به نامه ای با موضوع فراق عشق بر می خورد . نامه در سال 1340 توسط زنی به نام مهرانگیز با بازی پروانه معصومی خطاب به همسرش علی بایرام با بازی چنگیز وثوقی نوشته شده است. محتوای نامه نشان از جدایی زن و شوهری عاشق دارد که فقط چند ماه است با هم ازدواج کرده اند، در نامه سوزِ فراق عشق و تلاش برای رسیدن به معشوق بیش از همه جلب توجه می کند.

جانان تصمیم می گیرد برای جلب گردشگر به شیراز، نامه را در صفحه های اجتماعی منتشر کند، همین موضوع باعث می شود خبر انتشار نامه به گوش مهرانگیز برسد تا آتش عشق پنجاه ساله او دوباره از درون شعله ور شود و قصد شیراز کند و به سراغ جانان برود تا ببیند این نامه چگونه به دست او رسیده تا شاید اینبار نشانه ها او را به عشق سالهای دور خود برساند. در این سفر نوه مهرانگیز یعنی پیمان با بازی امین حیایی او را همراهی می کند، پیمان مخالف سر سخت ماجرا جویی های مادر بزرگ است، البته در فیلم هیچوقت دلیل کافی و قانع کننده برای این همه سرسختی پیمان مشخص نمی شود و فقط یک دلیل بارها از او را شنیده میشود و آن اینکه هیجان در این سن و سال برای مادربزرگ بسیار خطرناک است.

متاسفانه فیلمنامه فرهاد توحیدی یک فیلمنامه به شدت دم دستی، یک خطی و پر از ابهام و شبهه است، مخاطب در فیلم با یک وضعیت قابل پیشبینی و به دور از فراز و نشیب مواجه می شود، در حقیقیت وقتی مسیر فیلم برای تماشاگر قابل پیشبینی باشد هیجان برای دیدن ادامه آن از بین می رود، برای همین کارگردان با علم به این موضوع گاهی مجبور می شود با ایجاد یک وضعیت مهیج اما کاذب و مجعول، نگاه و توجه مخاطب فیلم را به ادامه آن چه که اتفاق خواهد افتاد معطوف کند. بطور مثال در جایی از فیلم میبینیم که مهرانگیز برای شناسایی مردی که همنام شوهر سابق اوست به بیمارستان میرود، دوربین پشت درب دولنگه بخش مراقبت های ویژه، نمای مدیوم کلوز آپ دارد، مهرانگیز از آنجا خارج می شود و ما شاهد اسلوموشن از تصویر او هستیم، اینجا اسلوموشن دقیقا چه کارکردی دارد؟ نمیدانیم، آنهم وقتی که می فهمیم فرد در حال مرگ اصلا همسر او نبوده است.

شاید انتخاب بازیگران توسط کارگردان هم باید با دقت و هوشمندی بیشتری اتفاق می افتاد تا چه از لحاظ جنس و چه از لحاظ ترکیب، شاهد انسجام و یکدستی درست بین بازیگران باشیم، در واقع اهمیت به این مهم می توانست شیمی لازم بین کاراکترها که لازمه فیلم هایی با مضمون عشق است را بیش از پیش پدید آورد.

فیلمنامه «جانان» با اینکه به دلیل فضای سنتی قصه به شدت مستعد کلیشه شدن بود، اما باز هم می توانست به اقتضای سوژه و پرداخت درست به یکی از جنبه های مثبت فیلم تبدیل شود و با ایجاد قرینه عشقی بین مهرانگیز و علی، جانان و پیمان به نقطه عطفی در سینمای داستانی دست یابد.

البته تلاش کامران قدکچیان برای دستیابی به ترسیم تصویری توریستی از شهر شیراز بسیار خوب و قابل تحسین است اما این سعی، بدون کشش داستانی لازم و رعایت نکات محوری و مهم سینمایی کاملا هدر رفته است.

بازیگران فیلم جانان

امین حیایی, مژگان بیات, پروانه معصومی, بیژن بنفشه خواه, سحر زکریا, مهران رجبی, چنگیز وثوقی

دیگر عوامل جانان

تهیه کننده: محمد نجیبی مدیر تولید و برنامه ریز: مجید کرباسیان طراح گریم: سودابه خسروی مدیر صدابرداری: محمود سماک باشدستیار یک کارگردان: بهزاد غلامی مدیر فیلمبرداری: کامیار فاروقی طراح صحنه و لباس: کیوان ذوالفقاری

مشخصات جانان

ژانر :اجتماعی

زبان : فارسی

معرفی فیلم اگزما