معرفی عمارت ارباب هرمز
عمارت ارباب هرمز یکی از بناهای تاریخی کمتر شناخته شده در پایتخت است. در حقیقت بیشتر بناهای تاریخی تهران در مناطق مرکزی مثل محدوده میدان بهارستان تا میدان جمهوری و شمال شهر مثل منطقه شمیرانات و تجریش قرار دارند. اما این عمارت زیبا که مربوط به اواخر دوره قاجار است در شرق تهران و منطقه تهرانپارس قرار دارد. عمارت ارباب هرمز در سال های اخیر مورد مرمت قرار گرفته است. مرمت این بنا در بهار سال ۹۵ به پایان رسید. مرمت انجام شده بسیار تحسین برانگیز است و از روی علاقه انجام شده و مانع از بین رفتن و فراموش شدن این بنای با ارزش شد. هم اکنون از این عمارت زیبا به عنوان «موزه گرافیک ایران» استفاده می شود. در «موزه گرافیک ایران» نمایشگاه ها و گالری ها و رویدادهای مربوط به هنر گرافیک برگزار شده و می شود.
تاریخچه عمارت ارباب هرمز
زمین های این منطقه ابتدا در تصرف عین الدوله، صدراعظم دربار قاجار بود. اولین مالک این اراضی که در اسناد تاریخی از او نام برده اند، حاج محمدخان ابری (بسطامی)، معروف به حاجب الدوله است. بعد از او، این اراضی به فرزندش، محمدحسین خان مشیرخلوت رسید و هنگام سلطنت مظفرالدین شاه این اراضی در تصرف میرزانصرالله ناصرالسلطنه بود. بعد از غلبه مشروطه خواهان بر تهران، مالکیت زمین ها به لطفعلی خان امیرمفخم، فرزند امام قلی خان بختیار رسید و بعد از او به فرزندش، ابوالقاسم خان بختیار منتقل شد.
هرمز آرش معروف به «ارباب هرمز»، یکی از تاجران زرتشتی بود که زادگاهش در محله خیرآباد یزد بود. او با حاصل کار و تلاش خود در هندوستان، به ایران بازگشت. در سال 1327 تهرانپارس کنونی را با مساحتی حدود 36 میلیون مترمربع که مجیدآباد و مهدی آباد و حسین آباد را در بر می گرفت، از بی بی عظیمه خانم بختیار (بیوه ابوالقاسم خان بختیار) خریداری کرد. ارباب هرمز، سه دانگ از زمین ها را به نام خود کرد و سه دانگ دیگر را به نام همسرش پری آگاهی آرش درآورد. بعد از آن، با مشارکت ارباب تفتی و رستم مرزبان و به کمک آقایان مهندس ناصرزاده، پورتیمور و مهاجر، به نقشه برداری، خیابان کشی، تفکیک اراضی، منابع آب، برق رسانی و احداث درمانگاه و مدارس و مسجد و … پرداخت. سپس نام تهرانپارس، به معنای شهر پارسا برای آنجا انتخاب شد.
فرم کنونی بنا با ساختار اولیه آن تفاوت بسیاری دارد. این ساختمان دست کم در چهار مرحله، دچار تغییرات اساسی شده است. گویا بنای اولیه، منطبق با الگوی کوشک های ایرانی با ابعادی کوچک تر بود و سپس بازسازی آن به شکل کوشکی تابستانی با فضاهای باز انجام گرفت. درنهایت، با حضور ارباب هرمز در بنا، پس از توسعه در دو جبهه غربی و شرقی، قسمت های ستون دار داخلی با اجرای جزر های باربر، از هم جدا شدند.
مساحت کنونی عمارت ارباب هرمز به طور تقریبی 900 مترمربع است. این ساختمان ابتدا در باغی به مساحت یک میلیون مترمربع بنا شد؛ باغی که به خاطر پرشماری درختان انارش، به «باغ اناری» معروف بود، در حال حاضر فقط 42000 مترمربع از آن باقی مانده و به «پارک پلیس» مشهور است.
معماری عمارت ارباب هرمز
ساختمان عمارت را در دو طبقه به همراه زیرزمینی کوچک ساخته اند. این ساختمان تالاری مجلل در طبقه همکف دارد؛ تالار از هشت ستون با پایه ها و سرستون های کرنتین و سقفی گچ بری شده با طرح واره های زیبای هنر ایرانی شکل یافته است. تزیینات چوبی و گچ بری های رنگی در طبقه دوم این عمارت، به همراه معماری قاجاری و اتاق های تودرتو، جلوه ویژه ای به عمارت بخشیده است.
عمارت ارباب هرمز روی زمینی شیب دار قرار دارد. نمای جنوبی آن با هشت پله سنگی به ارتفاع تقریبی 17 سانتی متر به طبقه همکف وصل می شود؛ اما نمای شمالی طبقه همکف، با زمین هم سطح است. سبک معماری آن را به دلیل تلفیق روش کلاسیک و مدرن، می توان سبک نئوکلاسیک دانست. مالکان عمارت، از آن به عنوان منطقه ای ییلاقی استفاده کردند. این بنا در ۱۶ اسفند سال ۱۳۸۴ به شماره ۱۴۶۱۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و مرمت آن در سال ۱۳۸۵ در دستور کار شورای شهر تهران قرار گرفت. پس از تصویب، در ۱۵ اسفند ۱۳۹۰ خورشیدی، سازمان زیباسازی شهر تهران اقدام به بازسازی این بنا کرد. مرمت بنا نیز در اوایل بهار به پایان رسید. در بازسازی بنا، سعی شده است شواهد دوره های مختلف آن قابل شناسایی باشد.
آدرس خانه عمارت ارباب عمارت ارباب هرمز کجاست؟
بزرگراه بابایی _ خیابان استخر _ بلوار استقلال _ خیابان توحید _ قسمت شمالی پارک پلیس
را ه های دسترسی به عمارت ارباب هرمز موزه
اتوبوس
در ایستگاه تهرانپارس پیاده شوید و به ایستگاه اتوبوس بروید. در ایستگاه تیرانداز اتوبوس ( پایانه علم و صنعت- شهرک فرهنگیان ) را سوار شوید، ایستگاه پلیس پیاده شوید. این موزه در پارک پلیس قرار دارد.
مترو
راحت ترین راه برای رفتن به ارباب عمارت، مترو تهرانپارس است. یا با تاکسی یا به صورت پیاده می توانید به پارک پلیس برسید.
وسیله شخصی
اگر با وسیله شخصی به این مکان می روید، ابتدا وارد اتوبان باقری شوید و سپس به بلوار استقلال بروید و بعد از چند دقیقه به بوستان پلیس خواهید رسید.