درباره کتاب فصل پنجم: سکوت
داستان بلند محمد رضا بایرامی نویسنده صاحب سبک معاصر که به تازگی با عنوان «فصل پنجم: سکوت» از سوی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر شده است.این داستان از چند منظر خواندنی و قابل توجه برای قرار گرفتن در فهرست آثار قابل مطالعه برای نوروز است. نخست اینکه می توان این داستان را یکی از معدود تجربیات نویسنده اش در خلق یک داستان در فضای شهری به شمار آورد. بایرامی برای تمامی آنها که می شناسندش، نویسنده ای است که بن مایه بسیاری از داستان هایش در روستاهای سبلان می گذرد. او روستایی نویسی را نه به عنوان یک سبک که به عنوان یک گونه نوشتاری بومی شده در بطن داستان نویسی خود، به طور معمول مورد استفاده قرار می دهد و از میان آنها شاهکارهایی چون کوه مرا صدا زده و یا مردگان باغ سبز را خلق کرده است و اما او در رمان تازه خود از دامنه های سبلان به جایی حوالی جنوب شهر تهران کوچ کرده و جغرافیای زیستی این منطقه را در رمانش گنجانده است؛ پس داستان او می تواند از این زاویه بسیار جذاب و خواندنی باشد.روایت های بایرامی در این داستان بلند با وجود ساختار نوجوانانه اش، تو در تو و در عین حال به هم پیوسته است. او در لایه به لایه داستانش با شناساندن شیوه زندگی پسرک و دوستانش، سرگرمی ها، شغل و حتی نوع درس خواندن آنها، ضمن ترسیم دقیق محیط زیستس و اجتماعی بخشی از پایتخت ایران در سال های قبل از پیروزی انقلاب، به خلق شخصیت هایی نائل آمده است که تا پیش از این کمتر می شد در ادبیات نوجوانانه انقلاب اسلامی از آنها سراغی گرفت، شخصیت های دوست داشتنی و اتو نکشیده که قابل لمس و درک هستند.راوی این داستان انگار در روح تک تک جملات کتاب در حال دویدن است و همین مساله متن کتاب را سر ضرب، خواندنی، پرکشش و در عین حال با نمک از آب در آورده است. طنز زیرپوستی حاکم بر داستان و تعلیق نهفته در آن به همراهی و باورپذیری قصه از سوی مخاطبش کمک زیادی کرده است و بدون شک او را تا انتهای ماجرا راضی نگاه می دارد.شاید بتوان به برخی از فصول این کتاب و نحوه مواجهه نویسنده با پیوند دادن موضوعات و محتوای داستان با هم انتقاداتی را وارد کرد اما روایت یکدست و شیرین بایرامی در این کتاب به اندازه ای جا افتاده و جذاب است که می توان از برخی ایرادات روایی کتاب چشم پوشی کرد.با همین استدلال می توان باور داشت که «فصل پنجم: سکوت» یک جهش تازه از سوی نویسنده اش به ادبیات نوجوانانه است و در این راستا می تواند برای مخاطبان و پیگیران ادبیات نوجوان امروز خواندنی و البته قابل تامل باشد.اگر تا پیش از این عنوان می شد که بایرامی با خلق رمان مردگان باغ سبز و در پی آن آتش به اختیار موفق به خلق زبان روایی منحصر به خود در ادبیات بزرگسال شده است، «فصل پنجم: سکوت» هم بدون شک نشانه ای است جذاب و با اهمیت در رجعت تازه این نویسنده به ادبیات کودک و نوجوان پس از مدتی دوری از فضای نوشتاری آن و جدای از همه اینها یک پیشنهاد قابل اعتنا برای مطالعه نوروزی تمامی علاقه مندان به داستان های بلند نوجوانانه.
خلاصه کتاب فصل پنجم: سکوت
«مرتضی» پسر هفده ساله و ملقب به «مرتضی گاری» است که در جنوب شهر در منطقه فقیرنشین به اتفاق پدر و مادرش زندگی می کند. پدر و مادر نسبت به تحصیل وی بی تفاوت هستند و مرتضی در کلاس چهارم مشغول به تحصیل است. او بیشتر اوقات خود را به همراه دوستانش به خوشگذرانی، فوتبال، خلاف های کوچک و... می گذراند. روزی به طور اتفاقی «فرشته»، دختر نوجوان محلّه را می بیند و او را ناخواسته تعقیب می کند. فرشته به بازار و سینما سر می زند. در فرصتی، مرتضی فرشته را از وجود موتورسواری که در تعقیب وی است مطلع می کند و باعث فرار فرشته می شود. مأموران رژیم شاه مرتضی را دستگیر می کنند، بی آنکه بداند موضوع چیست؟ او مورد بازجویی قرار می گیرد و کم کم به اسرار مهم فعالیت سیاسی فرشته پی می برد. او کم کم با مرور خاطرات خود و بازبینی اتفاقاتی که ساده از آنها چشم پوشی کرده بود، به حقایق جدیدی می رسد. شایان ذکر است کتاب حاضر برای گروه سنی (د) و (ه) تهیه شده است.
درباره نویسنده کتاب فصل پنجم: سکوت
محمدرضا بایرامی (متولد ۱۳۴۰ در اردبیل) نویسندهٔ معاصر ایرانی است.بایرامی با کتاب کوه مرا صدا زد از قصه های سبلان توانست جایزه خرس طلایی و جایزه کبرای آبی سوییس و نیز جایزه کتاب سال سوییس را از آن خود کند.وی در حال حاضر رئیس خانه داستان ایران است. بایرامی بابت نگارش رمانِ لم یزرع، جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را کسب کرد.
قسمتي از كتاب فصل پنجم: سکوت
دروغ تو کار ما نیست. نمی دانم چرا باور نمی کنید! همین جوری نشسته بودم آنجا که دیدم دارد می آید. یعنی اول نفهمیدم که خودش است یا نه. فقط روسری اش را از دور شناختم که برایم آشنا بود.
قبلش هم این را بگویم که مدرسه ما نزدیک بازار دوم است. تو خیابان باریکه ای که اسمش پارس است. یک جایی آن پشت مشت های مسجد الرسول. اگر تابلوی کوچک صبا را نبینی، متوجه می شوی مدرسه بودنش را. جنوبی است. یعنی اول وارد راهرو می شوی و بعد از بین کلاس ها می گذری و می رسی به حیاط.
در همه کلاس ها به راهرو باز می شود. هیچ کدام از آنها هم پنجره ندارند. به جای پنجره، کرکره دارد. آره، کرکره! چون همه کلاس ها یکوقتی مغازه بوده. راست هم و تو یک ردیف. بعد که مدرسه شده، کرکره ها را کشیده اند پایین و بسته اند در را تا دسترسی فقط از پشت باشد. نمی دانم چه طوری شده مدرسه. بعضی ها می گویند همه اینها مال آقای مدیر بوده که کرده شان مدرسه. یعنی آنها را فروخته به آموزش و پرورش. معلوم نیست که راست می گویند یا نه. مهم هم نیست برای ما. من آن روز رفته بودم که کارنامه ام را بگیرم. یعنی نه این که خود آن را بگیرم، فقط می خواستم خبرش را بگیرم. کارنامه را فقط به والدین می دادند.
پدر یا مادرم! پدرم حتی نمی دانست من کلاس چندم هستم، چه رسد به اینکه بداند کدام مدرسه ای می روم و یا اینکه کارنامه همان بارنامه هست یا نیست.
شناسنامه کتاب فصل پنجم: سکوت
- نویسنده: محمدرضا بایرامی
- انتشارات: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان
- تعداد صفحات:172
- نسخه صوتی:ندارد
- نسخه الکترونیکی: دارد
معرفی کتاب درخت ابریشم بی حاصل اثر محمدرضا بایرامی
