معرفی کتاب حمام‌ها و آدم‌ها اثر میخاییل زوشنکو
درباره کتاب حمام ها و آدم ها
مجموعه داستان «حمام ها و آدم ها» اثر «ميخاييل زوشنكو» شامل ۳۵ داستان کوتاه و طنزآمیز است. عناوین برخی از این داستان ها عبارت اند از «طالع نحس»، «زن آلامد»، «شامه ی سگی»، «ازدواج حسابگرانه»، «حمام»، «رسم بد»، «خوشبختی»، «ضبط صوت»، «قوم و خویش نداشتن بهتر است»، «بحران»، «دزدها»، «بلبشو»، «هنرپیشه»، «لباس کارگری»، «مسئول صحنه»، «چهره ی زشت سرمایه داری»، «اتفاق کوچک»، «پررویی»، «تله»، «حمام ها و آدم ها»، «ماجرای بیماری»، «کاج سال نو» و «شاخک».داستان های کتاب «حمام ها و آدم ها» در میان طبقات مختلف جامعه و کتاب خوان محبوبیت دارد زیرا از نثر دل نشین و زبان محاوره ی کوچه و بازار بهره مند است. داستان های این اثر برگرفته از اتفاق های اجتماعی و سیاسی حاکم بر آن دوران روسیه است و در دهه های 20 و 30 میلادی و بعد از انقلاب روسیه نوشته شده اند. ابتدا این کتاب زندگی نامه ای از «ميخاييل زوشنكو» وجود دارد و در انتهای کتاب مقاله ای از «آنا یوریِونا مرژینسکایا» درباره ی این نویسنده و آثارش ضمیمه شده است. این مقاله را «آبتين گلكار» به فارسی ترجمه کرده است که مطالعه ی آن بسیار مفید و روشن کننده ی خط فکری «ميخاييل زوشنكو» است. در این مقاله از این نویسنده به عنوان «گوگول» آن زمان یاد شده و درباره ی قهرمان های متفاوت داستان های کتاب «حمام ها و آدم ها» گفته شده است: «گفتن این که زوشنکو از روحیات کاسب کاری انتقاد می کند بسیار ساده انگارانه خواهد بود. بی فرهنگی ابعاد بسیار گسترده تری دارد. قهرمان زوشنکو کسی است که از لایه ی اجتماعی بسیار پرجمعیتی بیرون آمده و نماینده ی اکثریت جمعیت روسیه است که قرن ها زیر ستم بوده و به همین دلیل بی فرهنگ است. این نه گناه، بلکه بدبیاری اوست. او برای تحولات اجتماعی افراطی آمادگی ندارد و بدتر از آن برای ساختن جامعه ای جدید بر پایه ی آرمان های انتزاعی(حتی اگر این آرمان ها بسیار هم انسان دوستانه باشند). می دانیم نویسندگان دیگری هم این مطلب را در آثارشان بازتاب داده اند: ماکسیم گورکی در تأملات نابهنگام و ولادیمیر کارالنکو در نامه هایی به لوناچارسکی، وزیر روشنگری.»
خلاصه کتاب حمام ها و آدم ها
این کتاب شامل ۳۵ داستان کوتاه است که عموما تناقض های زندگی روزمره در روسیه را هدف قرار داده است. در بیشتر داستان های این کتاب با مردمی روبه رو هستیم که بسیار بدبخت و بدشانس هستند و در واقع می توان گفت طالع نحسی دارند. طنز موجود در این کتاب به جامعه امروز ما هم نزدیک است و خواننده ریزبین می تواند این شباهت ها را به خوبی درک کند.
درباره نویسنده کتاب حمام ها و آدم ها
میخاییل زوشنکو (۱۰ اوت ۱۸۹۵– ۲۲ ژوئیه ۱۹۵۸) یک نویسنده، و پدیدآور اهل روسیه بود. میخاییل زوشنکو در سن پترزبورگ روسیه به دنیا آمد. پدرش اوکراینی و مادرش روسی بود. برای تحصیل در رشته حقوق به دانشگاه سن پترزبورگ رفت ولی به علت مشکلات مالی نتوانست درس خود را به پایان برساند. در دوران جنگ جهانی اول در ارتش روسیه خدمت کرد و چندین بار نیز مجروح شد. در دهه ۱۹۲۰ به عنوان طنزپرداز محبوبیت خاصی به دست آورد اما پس از انتقاد از ژدانف و برنامه هایش و اخراج از اتحادیه نویسندگان و عدم امکان چاپ نوشته هایش مابقی عمر را در فقر زندگی کرد.سبک نوشتاری زوشنکو ساده و نزدیک به زبان محاوره جامعه است. او خودش معتقد بود که جملاتش بسیار کوتاه و برای فقرا قابل لمس است و به خاطر همین است که خوانندگان زیادی دارد.از آثار او میتوان «طالع نحس» نام برد. میخائیل زوشنکو در تاریخ ۲۲ ژوئیه ۱۹۵۸ درگذشت.
درباره مترجم کتاب حمام ها و آدم ها
آبتین گلکار، مترجم زبان و ادبیات روسی، متولد سال ۱۳۵۶ در تهران است. او دوره ی کارشناسی را در دانشگاه تهران گذرانده و دوره ی کارشناسی ارشد و دکتری ادبیات روسی را در دانشگاه ملی کی یف (تاراس شوچنکو) سپری کرده است. وی در حال حاضر عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، استاد مدعو دانشگاه تهران و استاد مدعو دانشگاه آزاد اسلامی است. گلکار تاکنون آثار مختلفی از ادبیات و تاریخ روسیه را ترجمه کرده است که از جمله آن ها می توان به آثاری از گوگول، بولگاکوف، چخوف، تورگنیف، رادزینسکی، زوشچنکو و... اشاره کرد. ترجمه ی گلکار از کتاب استالین، اثر ادوارد رادزینسکی، در سال ۱۳۹۳ منتشر شد که این ترجمه جایزه ی کتاب سال در رشته ی تاریخ را در سال ۱۳۹۴ گرفت. همچنین ترجمه ی گلکار از رمان آشیانه ی اشراف، اثر ایوان تورگنیف، در نخستین دوره ی جایزه ی ابوالحسن نجفی (۱۳۹۵)، عنوان بهترین ترجمه ی سال را به دست آورد.
قسمتی از کتاب حمام ها و آدم ها
من از زندگی خودم نمی نالم. صاف و پوست کنده می گویم که زندگی ام عالی است. فقط مسئله این است که انگار تقدیر نیست من بتوانم راحت یک جا بنشینم و ریشم را بخارانم. دائم باید اتفاقی برای من بیفتد… من زیاد به خیالاتم اهمیت نمی دهم، ولی شاید واقعا طالع نحسی دارم که نمی گذارد زندگی ام به خوبی و خوشی بگذرد. مثلا انتظار داشتم از جنگ آلمان یکراست برگردم خانه. می دانستم در خانه کار و بار حسابی دارم. ولی نه، انوع و اقسام بدبختی ها بی هیچ علتی بر سرم بارید: هم زندان، هم بی پولی، و حتی مجبور شدم برای دوست صمیمی ام در مزرعه کارگری کنم؛ توجه داشته باشید، آن هم در شرایطی که در خانه ی خودم کار و بار حسابی داشتم. (داستان طالع نحس از کتاب حمام ها و آدم ها – صفحه ۱۵)
گاهی اوقات دلت می خواهد از آدمی که اصلا نمی شناسی اش بپرسی: «خوب، برادرجان، اوضاع و احوالت چطور است؟ از زندگی ات راضی هستی؟ یک نگاهی به عمری که کرده ای بینداز، در زندگی ات خوشبخت بوده ای؟» از زمانی که زخم معده گرفته ام، این سوال را از خیلی ها می پرسم. بعضی ها با شوخی از زیر این سوال در می روند و مثلا می گویند: «خوب، نان بخور و نمیری داریم.» بعضی های دیگر شروع می کنند به دروغ گفتن که: «زندگی ام عالی است. بهتر از این نمی شود. حقوقم معادل پایه ی شش است. از خانواده ام راضی ام.» (داستان خوشبختی از کتاب حمام ها و آدم ها – صفحه ۵۷)
همشهری ها، این روزها اصلا نمی شود سر درآورد کی باسواد است و کی بی سواد. مثلا یک نفر نوشتن اسمش را بلد است و با خط خرچنگ قورباغه ای می تواند امضا کند، ولی نوشتن بلد نیست. یک نفر دیگر نوشتن بلد است، ولی نمی تواند چیزی را که نوشته بخواند. نه فقط خودش، نوشته را به هر پروفسورِ دانشمند هم بدهید نمی تواند بخواند. معلوم نیست چطور پروفسور شده. نوشته بیش تر به ردپای مرغ می ماند یا به کثافتکاری یک مگس ریقو. حالا رفقای عزیز، می فرمایید با این افراد چه کار کنیم؟ این ها باسوادند یا بی سواد؟ (داستان بلبشو از کتاب حمام ها و آدم ها – صفحه ۷۹)
ببینید کارمان به کجا کشیده! آدم کارگر را به رستوران راه نمی دهند. به لباس کارگری اش چپ چپ نگاه می کنند. می گویند برای محیط رستوران به اندازه کافی تمیز نیست. (داستان لباس کارگری از کتاب حمام ها و آدم ها – صفحه ۹۱)
من که خودم خارج از کشور نبوده ام، برای همین نمی توانم بگویم آن جا چه خبر است. ولی همین تازگی ها دوست و رفیقم از خارج برگشت و کلی چیزهای جالب برایم تعریف کرد. می گفت مهم ترین چیز این است که کاپیتالیسم همه چیز را قبضه کرده. بدون پول نمی شود نفس کشید. پول برای آن ها از همه چیز مهم تر است. فین هم بکنی، باید چند فینک پیاده شوی. البته این روزها در کشور ما هم خیلی وقت ها پول لازم می شود. هر جهنم دره ای که بروی، برای همه چیز باید کیف پولت را دربیاوری. ولی، با همه ی این ها، اوضاع ما خیلی ساده تر از آن هاست. (داستان پررویی از کتاب حمام ها و آدم ها – صفحه ۱۲۷)
رک و پوست کنده می گویم: من ترجیح می دهم موقع مریضی توی خانه بستری شوم. حرفی نیست که محیط بیمارستان شاید پرنورتر و مجهزتر باشد، شاید نسبت به خانه در مورد کالری غذاها دقت بیش تری به خرج بدهند، ولی به هر حال توی خانه، به قول معروف، کاه هم به دهان آدم شیرین می آید. (داستان ماجرای بیماری از کتاب حمام ها و آدم ها – صفحه ۱۷۱)
شناسنامه کتاب حمام ها و آدم ها
- نویسنده: میخاییل زوشنکو
- ترجمه: آبتین گلکار
- انتشارات: ماهی
- تعداد صفحات: ۲۲۴
- نسخه صوتی:ندارد
- نسخه الکترونیکی: دارد