معرفی رمان شهرهای گمشده اثر آیدا مرادی‌آهنی

درباره کتاب

کتاب «شهر های گمشده» نوشته آیدا مرادی آهنی (-۱۳۶۲) داستان نویس جوان ایرانی است. اتفاقات این رمان در نیویورک رخ می دهد اما تهران به صورت شهری ناپیدا، با حوادث و جریان های چند دهه گذشته اش در آن حضور دارد. «...همین او را پرت می کرد سمت همه ی زندگی اش قبل از امریکا. ولی وقتی دیواری مثل ده سال زمان این وسط باشد کم کم مرزها گم می شوند و دیگر خودت هم نمی دانی مرز شهر و خانواده ات دقیقاً کجاست. اگر دلتنگ نیستی، برای هیچ کدام نیستی؛ و اگر قلبت می تپد، از غم دوری هر دو به درد آمده. وگرنه، محیا دیگر چه تعلقی داشت به خانه ی خیابان آقابزرگی؟»

رمان شهرهای گمشده شخصیت و خرده پیرنگ کم ندارد. ولی پیرنگ اصلی داستان حول سه شحصیت می چرخد؛ سه شخصیتی که نویسنده با ظرافت از پس پرداخت آن ها برآمده و به خوبی توانسته است آن ها را در خدمت پیش بردن پیرنگ داستانش قرار دهد. محیا قوامیان ایرانی است و خبرنگار ویکی لیکس. او در پی آرزوهایش به آمریکا پناه آورده. قبل از کار در ویکی لیکس هکر بوده و در عملیاتی امنیتی علیه ایران شرکت داشته است. حالا تمام تلاشش این است که آن سابقه را از بین ببرد. مستأصل است و این اتفاقات او را هم مثل رئیسش در ویکی لیکس، نیرو گیفورد، فلج کرده است؛ «هر دوی آن ها به خاطر حماقت فلج شده بودند. منتها محیا از ناحیه ی آینده اش. شاید نیرو آن قدر عاقل بود که آرزوی محال نداشته باشد. اما محیا تنها چیز غیرممکنی که در دنیا می خواست بلند شدن از ویلچر زندگی بود، که دو سالی می شد روی آن نشسته است.» (صفحه ۱۲) استیو مارنو مشاور آزاد خاورمیانه ی آمریکا است. شخصیتی که هیجان را دوست دارد و وسط آکواریومی از ماهی های خون آشام زندگی می کند و همین هم انگار استعاره ای است از زندگی اش؛ درست وسط اخبار جنگ و خونریزی در خاورمیانه. «لپ تاپ، آی پد و موبایلش با هم می رفتند روی خبرها. الجزیره، سی ان ان، بی بی سی، جوییش نیوز و نیویورکر آلارم صبحگاهی اش بودند … روز مشاور آزاد خاورمیانه ای آمریکا از همین جا شروع می شد.» (صفحه ۱۴) ولی این تمام داستان زندگی استیو نیست و او هم به غیر از محدودیت هایی که شغلش برایش ایجاد می کند، پایش در ماجرایی دیگر گیر است که زندگی شخصی اش را تحت تأثیر قرار داده است. شخصیت سوم سید احمد نوری است؛ روحانی مدرسه ی الایمان نیویورک که فعالیت و هوشش باعث شده برای ویکی لیکس مهم باشد و قرار است که محیا قوامیان درباره ی او چیزهایی بنویسد. از طرف دیگر یکی از دوستان محیا که حالا از دنیا رفته است، به محیا گفته بوده که اگر کسی بتواند کاری برای سابقه ی سیاه محیا کاری کند، او استیو مارنو است. همین ها بهانه ی روایت شهرهای گمشده است و شکل دهنده ی ارتباط میان سه شخصیت اصلی رمان و خط اصلی داستان.

شهرهای گمشده رمانی است قصه گو که نویسنده در آن داستان شخصیت هایش را از خلال اتفاقات تاریخی مثل ریاست جمهوری باراک اوباما و تفاهم نامه ی هسته ای ایران، روایت می کند. شخصیت هایی که تاریخ و خاصیت خاورمیانه، رودرروی هم قرارشان داده. شخصیت هایی با ملیت ها و مذاهب مختلف که حالا در کنار هم و در کنار مرگ، در خیابان های نیویورک، قدم می زنند. همین رویارویی ِ میان شخصیت ها و کشمکشی که جدا از این رویارویی هر شخصیتی با خود دارد، رمان را شکل می دهد. ولی همان طور که اشاره شد، سه شخصیتی که اجمالی معرفی شدند، داستان اصلی رمان را می سازنند و نکته ی قابل توجه در این رمان این است که نویسنده به هر سه ی این شخصیت ها فرصت روایت کردن داده است، تا داستان فقط یک بعد و روایت نداشته باشد؛ نویسنده برای به وجود آوردن چندصدایی، از تغییر زاویه دید به تناوب و با ظرافت در فصل های مختلف، استفاده کرده است. راوی رمان سوم شخص است و داستان در فصل هایی نزدیک به ذهن محیا روایت می شود، گاهی نزدیک به ذهن استیو و در بعضی از فصل ها در خلال نامه ها، رازونیازها و حدیث نفسی که سید احمد نوری می نویسد.

رمان شهرهای گمشده نه فقط داستان مرگ و نگاهی است که شخصیت هایی با تنوع مذهبی به این مفهوم دارند، که داستان زندگی و عشق به عنوان دو وضعیت بشری مهم نیز است. وزن رمان در نهایت روی رابطه ی عاطفی بین محیا قوامیان و استیو مارنو ثقل پیدا می کند. ولی انگار نویسنده حواسش بوده که رمانش به یک عاشقانه ی صرف بدل نگردد و رابطه ای که در هر صورت میان زنی ایرانی و مردی آمریکایی است و از قضا هم زمان با مذاکرات میان ایران و آمریکا شکل می گیرد، انگار نمادی است از کشمکش میان عشق و سیاست. کشمکشی که نویسنده به زیبایی آن را به تصویر کشیده است. در نهایت مسائل انسانی و عاطفی بر سیاست و مذهب چیره می شود و زندگی بر مرگ؛ «هر روز بیشتر می فهمد که شبیه هزار نفر از آدم های توی آن تابلوها و سفال ها و ورق ها است، آدم هایی که مدام از صفر شروع کردند. از صفر مطلق مرگ به زندگی. اسمش جان سختی است؟ که می داند؟» (صفحه ۳۶۹)

خلاصه داستان

شهرهای گمشده توضیحات (از گفتگوی نویسنده): این رمان که چهار سال پس از انتشار رمان اول این نویسنده با عنوان «گلف روی باروت» منتشر می شود، داستانی پرتعلیق را از زندگی متفاوت یک دختر جوان ایرانی، در کنار یک مرد ایرانی و یک مرد آمریکایی را در ایالات متحده روایت می کند. مرادی آهنی همزمان با انتشار رمان تازه اش درباره کاراکترهای محوری رمان خود گفت: یکی از شخصیت ها دختری ایرانی است که به دلایلی برای یک آدم ویکی لیکسی کار می کند. بیشتر کارهای جزء. اما ماجرای اصلی بین او و یک مرد امریکایی است. وی ادامه داد: همان طور که در خود داستان هم مشخص می شود چیزی که برایم مهم بود آن فاصله، آن فضایی است که بین این دو نفر و در رابطه شان پیدا و ناپیدا می شود. در واقع در داستان نمی شد این دو نفر فقط درگیر یک رابطه عاشقانه باشند...

درباره نویسنده

آیدا مرادی آهنی متولد سال 1362 تهران،داستان نویس است. اولین رمان او به اسم «گلف روی باروت» از طرف نشر نگاه نخستین بار در نمایشگاه کتاب سال 1392 به بازار آمده است، «پونز روی دم گربه» اثر دیگر این نویسنده جوان است.

قسمتی از کتاب

سه ی بعد از ظهر، استیو بعد از هشت ساعت کار بدون ناهار و قهوه از دفتر بیرون رفت. پیاده تا محله ی چینی ها فقط نیم ساعت راه بود. هر چند، غذای اسموتی های جلبک و چند تا از ماهی های آکواریومش به اندازه ی چهار پنج روز مانده بود، اما می دانست اگر امروز نرود، دیگر وقتش را ندارد. مرغوب ترین غذاهای آکواریوم را در نیویورک چانگ هوآ داشت. خیابانِ اول را که می آمد پایین، خواست یکی دو جا بایستد و تا رستواران ها برای شام شلوغ نشده اند غذا بخورد، اما گرسنه نبود.
کمی مانده به نبش پنجم، طبق معمول، مرد جوانِ گدایی روی ویچلرش کتاب می خواند. روی مقوای پای ویلچر، کنار کلاهِ پول، نوشته بود سرباز عراقی دروغ نمی گوید، پول را برای آبجو می خواهد. هر کس که پایش به آن سرزمین می رسید، بخشی از آن تکه ی نفرین شده را با خودش می آورد، از حمص تا دمشق، از بغداد تا بصره

شناسنامه کتاب

نویسنده: آیدا مرادی آهنی

ناشر: کتاب سده

تعداد صفحات: ۳۶۹

معرفی رمان زلفت هزار دل به یکی تار مو ببست اثر آناهیتا چشمه علایی