مُناجاتُ الشّاکِرین یا مناجات شکرگزاران، از مناجات های پانزده گانه است که از امام سجاد (ع) نقل شده و عوامل غفلت از شکرگزاری نعمت های خدا، عجز از شکرگزاری و نیز کوتاهی بندگان در قدردانی و شکر آنها از موضوعات این مناجات است که امام سجاد (ع)، نعمت های مادی و معنوی را نام می برد.
متن عربی مناجات الشاکرین
إِلٰهِى أَذْهَلَنِى عَنْ إِقامَةِ شُكْرِكَ تَتابُعُ طَوْلِكَ، وَأَعْجَزَنِى عَنْ إِحْصاءِ ثَنائِكَ فَیْضُ فَضْلِكَ، وَشَغَلَنِى عَنْ ذِكْرِ مَحامِدِكَ تَرادُفُ عَوائِدِكَ، وَأَعْیانِى عَنْ نَشْرِ عَوارِفِكَ تَوَالِى أَیادِیكَ، وَهٰذا مَقامُ مَنِ اعْتَرَفَ بِسُبُوغِ النَّعْماءِ وَقابَلَها بِالتَّقْصِیرِ، وَشَهِدَ عَلىٰ نَفْسِهِ بِالْإِهْمالِ وَالتَّضْیِیعِ، وَأَنْتَ الرَّؤُوفُ الرَّحِیمُ الْبَرُّ الْكَرِیمُ، الَّذِى لَایُخَیِّبُ قاصِدِیهِ، وَلَا یَطْرُدُ عَنْ فِنائِهِ آمِلِیهِ، بِساحَتِكَ تَحُطُّ رِحالُ الرَّاجِینَ، وَبِعَرْصَتِكَ تَقِفُ آمالُ الْمُسْتَرْفِدِینَ، فَلَاٰ تُقابِلْ آمالَنا بِالتَّخْیِیبِ وَالْإِیآسِ، وَلَا تُلْبِسْنا سِرْبالَ الْقُنُوطِ وَالْإِ بْلاسِ؛ إِلٰهِى تَصَاغَرَ عِنْدَ تَعاظُمِ آلائِكَ شُكْرِى، وَتَضَاءَلَ فِى جَنْبِ إِكْرامِكَ إِیَّاىَ ثَنائِى وَنَشْرِى، جَلَّلَتْنِى نِعَمُكَ مِنْ أَنْوارِ الْإِیمانِ حُلَلاً، وَضَرَبَتْ عَلَىَّ لَطائِفُ بِرِّكَ مِنَ الْعِزِّ كِلَلاً، وَقَلَّدَتْنِى مِنَنُكَ قَلائِدَ لَاتُحَلُّ، وَطَوَّقَتْنِى أَطْواقاً لَاتُفَلُّ، فَآلاؤُكَ جَمَّةٌ ضَعُفَ لِسانِى عَنْ إِحْصَائِها، وَنَعْماؤُكَ كَثِیرَةٌ قَصُرَ فَهْمِى عَنْ إِدْراكِها فَضْلاً عَنِ اسْتِقْصَائِها؛ فَكَیْفَ لِى بِتَحْصِیلِ الشُّكْرِ وَشُكْرِى إِیَّاكَ یَفْتَقِرُ إِلىٰ شُكْرٍ ؟ فَكُلَّما قُلْتُ لَكَ الْحَمْدُ وَجَبَ عَلَىَّ لِذٰلِكَ أَنْ أَقُولَ لَكَ الْحَمْدُ.
إِلٰهِى فَكَما غَذَّیْتَنا بِلُطْفِكَ، وَرَبَّیْتَنا بِصُنْعِكَ، فَتَمِّمْ عَلَیْنا سَوَابِغَ النِّعَمِ، وَادْفَعْ عَنَّا مَكارِهَ النِّقَمِ، وَآتِنا مِنْ حُظُوظِ الدَّارَیْنِ أَرْفَعَها وَأَجَلَّها عاجِلاً وَآجِلاً، وَلَكَ الْحَمْدُ عَلىٰ حُسْنِ بَلائِكَ، وَسُبُوغِ نَعْمَائِكَ، حَمْداً یُوافِقُ رِضَاكَ، وَیَمْتَرِى الْعَظِیمَ مِنْ بِرِّكَ وَنَدَاكَ، یَا عَظِیمُ یَا كَرِیمُ، بِرَحْمَتِكَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
ترجمه مناجات الشاکرین
به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانىاش همیشگى است
خدایا، پیاپى آمدن کرمت، بر پا داشتن سپاست را از یاد من برد، و فراوانى بخششت مرا از شمارش ستایشت درمانده ساخت، و در پى هم آمدن احسانت مرا از یاد اوصاف نیکت بازداشت، و پشت هم رسیدن نعمتهایت مرا از گسترش خوبیهایت درمانده نمود،این است جایگاه آنکه به برازندگى نعمتهاى تو و در برابر آن به کوتاهى خود اعتراف دارد و به زیان خود به سستى در بندگى و هدر دادن نعمتها گواهى مىدهند و تویى دلجو، مهربان، نیکوکار کریم، که خواهندهاش را محروم نمىکند، و آرزومندش را از درگاهش نمىراند، به آستانت فرود مىآید بار امیدواران، و در درگاه رحمت تو مىایستد آرزوهاى عطاخواهان، پس آرزوهایمان را با محرومیت و ناامیدى روبرو مساز، و جامه ناامیدى و دورى از رحمت را بر ما بپوشانخدایا در برابر بزرگى نعمتهایت سپاسم کوچک مىنماید، و در کنار اکرامت بر من ستایش و گزارشم از آن خود را پست و ناچیز نشان مىدهد، نعمتهایت از انوار ایمان زینتهایى به من پوشاند، و لطایف نیکىات خیمههایى از عزت بالاى سرم افراشت، و عطاهایت گردنبندهاى زیبندهاى به گردنم افکند که هرگز باز نشود، و طوقهایى بر من آویخت که به هیچ روى گسسته نگردد، عطاهاى انبوهت زبانم را از شمردنش ناتوان ساخته، و نعمتهاى فراوانت فهمم را از دریافتشان کوتاه نمودهتا چه رسد به بررسى کامل آنها، سپاسگزارىات چگونه براى من امکانپذیر است در حالى که سپاسم نسبت به تو خود نیازمند سپاسى دیگر است، پس هر نوبت که گفتم تو را سپاس، بر من واجب شد که به خاطر آن باز بگویم تو را سپاس، خدیا همانگونه که ما را به لطف طعام دادى و با احسانت پروریدى پس نعمتهاى سرشارت را بر ما به انجام رسان، و ناگواریهاى ناخوشایند را از ما دور کن، و از بهرههاى هر دو جهان بالا تر و برترش را چه اینک و چه در آینده به ما عنایت کن، تو را سپاس بر خوبى آزمونت و بر نعمتهاى سرشارت، سپاسى که درخور خشنودىات باشد، و خیر وجودت را به جانب ما جلب کند، اى بزرگ، اى کریم، به مهربانىات اى مهربان ترین مهربانان!
شکرگذاری در مناجات ششم خمس عشر
در مناجات ششم خمس عشر سخن از شکرگذاری است، نگاه انسان کنونی به مقوله شکرگذاری بیشتر توجه به نعمات دنیوی و مادی است و معمولا کمتر به نعمت های معنوی که به ما هدیه شده است توجه می نماییم و به همین دلیل هنگام شکرگذاری از خداوند نیز نگاه مان عمدتا به نعمت های دنیوی مانند مسکن و مقام و شخصیت و موقعیت و… است این درست است که هر نعمتی که موجب تکامل انسان می گردد، و از راه مشروع و حلال به دست آمده است و استفاده از آن جایز می باشد نعمت می باشد و به پاس آن انسان باید شکر خداوند را به جای آورد اما آنان که با نعمت های معنوی نیز آشنایی دارند و ار ارزش و اهمیت عقل و ایمان و ولایت و معرفت و محبت خداوند آگاهند، به خوبی می دانند که باید بیش از هر چیزی در قبلا آن نعمت ها به سپاسگذاری و شکرگذاری خداوند تبارک و تعالی بپردازند.همانطور که می دانیم بزرگ ترین و برترین نعمات، فرجام و سرانجام نیک، و حسن عاقبت و هممچنین برخورداری از رحمت و رضای خداوند متعال در جهان دیگر است.حضرت سجاد علیه السلام در مناجات ششم خمس عشر و در فراز اول این دعا به بیان ریزش مداوم نعمات الهی بر انسان می پردازد که غفلت از این مداومت نعمت ها انسان را از شکرگذاری نیز غافل می کند. به این معنا که هنگامی که انسان در معرض نعمت های خدا قرار می گیرد توجهش از خالق نعمت ها کم می شود و فقط به تأمین نیازهایش و لذت بردن از نعمت هایی که در اختیاز او قرار گرفته است اهتمام می ورزد.پس در بیان حضرت سجاد علیه السلام وفور نعمت ها و توالی نعمت ها یکی از عوامل اساسی غفلت انسان از شکرگذاری خالق استدر ادامه مناجات ششم خمس عشریا مناجات الشاکرین سخن از قصور و کوتاهی انسان در شکرگزاری از خدا است که این نیز می تواند به دلیل عدم احاطه ما به نعمت های خدا است در واقع ما نمی توانیم همه نعمت هایی را که خداوند در اختیارمان قرار داده را بشناسیم و در نتیجه از شکر همه آنها عاجزیم و در نتیجه از انجام سپاس و شکری که از عهده مان ساخته است نیز کوتاهی می کنیم.
آموزه های دعا
• معرفی عوامل غفلت از شکرگزاری از نعمت های خدا: پی در پی آمدن، ریزش و جوشش مدام و غیر قابل شمارش بودن نعمت ها؛
• بیان عجز از شکرگزاری و نیز کوتاهی در قدردانی و شکر آن ها؛
• اشاره به پناه آوردن امیدواران به ساحت پروردگار و آستان مهر و رأفت الهی؛
• بیان برخی از نعمت های معنوی؛
• تشبیه نور ایمان، به جامه و زیورهایی برای انسان؛
• تشبیه احسان های خداوند، به تاجی بر سر انسان؛
• بیان بی شمار بودن نمعمت های خداوند، حتی از تصور و فهم انسان؛
• بیان اینکه هر شکر نعمتی، خودش نعمتی است از جانب خداوند که شکرش لازم است.
زیارت آل یاسین چیست؟
