غار یخی چما، یکی از شگفت انگیزترین و دیدنی ترین غارهای ایران است که در شمال غربی استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد و از جاهای دیدنی کوهرنگ محسوب می شود. این غار در نزدیکی روستای شیخ علیخان و ۲۵ کیلومتری چلگرد، از توابع شهرستان کوهرنگ واقع شده است.کوهرنگ، به معنای کوه های رنگارنگ، خود نشان از زیبایی بسیار این منطقه دارد. غار چما بزرگ ترین منبع آب شیرین کشور است. استان چهار محال و بختیاری از مهم ترین مراکز اکوتورسیم کشور محسوب می شود. شهر کرد، مرکز این استان، به بام ایران معروف است.
غار یخی چما در شمال قله قنبرکش قرار دارد که از قلل مهم شمال غربی زرد کوه است. از شهرکرد تا غار حدود ۱۱۳ کیلومتر راه را باید طی کنید. در مسیر از کنار آبشار علیخان خواهید گذشت که پرخروش و زنده در جریان است. آبشار شیخ علیخان و غاریخی چما، به دلیل منحصربه فرد بودن در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده اند.بخشی از مسیر رسیدن به غار خاکی است و پیمودن آن زمان بیشتری می برد
در مسیر رسیدن به غار یخی چما، حدود ۱۲ کیلومتر راه خاکی پیش روی شما است و پیمودن آن زمان بیشتری می برد. در این راه احتمالا شاهد سیاه چادرهای عشایر خواهید بود. شما می توانید از صنایع دستی و محصولات غذایی شان خرید کنید.
کوه های چهارمحال و بختیاری همیشه آسمان آبی و زیبا و هوا خنک و مطبوع دارند. این خطه از کشور عزیزمان ایران، همچون بهشتی، میزبان گردشگران خسته از آلودگی شهرها و گرمای هوای تابستان است. ساکنان این منطقه بسیار بخشنده و مهمان نواز هستند.
نزدیک بودن غار یخی چما به جاده اصلی کوهرنگ، یافتن آن را به نسبت آسان کرده است. این غار در نزدیکی امامزاده «آقاسید» قرار دارد. غار یخی چما در مقابل دشتی به همین نام قرار دارد. رودخانه کم عمق منتهی به غار چما، مسیر اصلی رسیدن به دهانه مسطح این غار یخی است و از زیباترین مناظر استان چهارمحال و بختیاری به شمار می رود.
برای عبور از رودخانه، داشتن کفش مناسب برای جلوگیری از لیز خوردن ضروری است. برای دیدن وسعت یخچال غار چما، باید از کوه بالا بروید. ارتفاع کوه زیاد نیست و با مهارت کمی می توانید این منظره را از بالا تماشا کنید.
باید توجه کنید که آب رودخانه، در تمام فصول سال نزدیک به صفر درجه است و در گرم ترین روزها هم خیلی نمی توان در آن حرکت کرد. این غار به دلیل قرارگیری در منطقه برف گیر و سردسیری، تمام طول سال انباشته از یخ و برف است.
حضور در محلی سرشار از برف و قندیل و یخ، در حر گرمای تابستان، حال و هوای شما را دگرگون می کند. غاز یخی چما، در برخی نقاط خود دارای حدود ۵۰ متر برف است. در محدوده غار یخی چما، معمولا بادهای سردی از سمت برف و یخ ها می وزد.
ویژگی های غار یخی چما
نام غار یخی، چما یا «چی ما» است که از گویش عشایر بختیاری ساکن منطقه برگرفته شده است. «چم» به معنی مرغزار و جوشش آب در محل و «چما» نیز جمع کلمه چم است. در واقع این نام گذاری به دلیل مراتع سرسبز و خوش آب و هوای منطقه و چشمه آب شیرین و گوارای آن است. غار یخی چما به دلیل قرار گرفتن در دره ای عمیق و انباشته شدن برف ها طی هزاران سال ایجاد شده است.
زاویه دره و تابش خورشید به آن، سبب شده است که این برف ها هر سال آب نشده و دائمی باقی بمانند. با گرم شدن کره زمین و خشک سالی های پیایی، کم کم بخشی از برف های دره آب شده و با جاری شدن آن، به مرور زمان غار چما شکل گرفته است. تشکیل این غار به صورت طبیعی، باعث ایجاد قندیل ها و طرح و نقش های بسیار چشم نواز روی دیواره ها و سقف آن شده است.
رودخانه این غار شگفت انگیز در گذشته های دور، منبع تامین آب عشایر اطراف کوهرنگ بوده است. امروزه نیز یکی از بزرگ ترین منابع تامین کننده آب شیرین جنوب کشور، همین رودخانه است. بخشی از آب رودخانه، حاصل آب شدن یخ های طبیعی غار است. این رودخانه با پیوستن به سد کوهرنگ، نقش بسیار مهمی در توسعه و رونق کشاورزی، دام داری و تامین آب شرب روستاهای اطراف منطقه ایفا می کند.آب چشمه درصد اندکی املاح نمکی دارد
اهمیت آب شیرین تامین شده از غار یخی چما، که درصد ناچیزی از املاح نمکی در خود دارد، ایجاد حیات برای بسیاری از گونه های بومی و موجودات زنده منطقه است.
در فصل های گرم و کم بارش، ضحامت لایه های یخی غار کاهش می یابد. این موضوع تردد در غار را خطرناک می کند و طی سال های اخیر، سبب وقوع حوادثی برای گردشگران شده است؛ پس حتما در بازدید از غار یخی چما، به این نکته توجه ویژه داشته باشید.
به گفته برخی از کاوشگران طول غار یخی چما به حدود دو تا سه کیلومتر می رسد که البته به دلیل گرم و سرد شدن هوا طی فصول مختلف، این عدد متغییر است. این مکان زیبا سردترین غار ایران است و در فصول سرد سال، دمای آن به چند درجه زیر صفر نیز می رسد.
نمونه های شبیه غار چما را در کشورهای روسیه و ایسلند نیز می توان یافت. شما با سفر به این غار، خود را به تماشا و لمس بزرگ ترین و شیرین ترین چشمه آب ایران و یخچال برفی با ارتفاع ۵۰ متر، حتی در گرم ترین فصل سال دعوت می کنید.ویژگی های منحصربه فرد غار چما، آن را به یکی از کم نظیر ترین نقاط گردشگری ایران تبدیل کرده است. نوشیدن از آب خنک و گوای چشمه غار چما از لذت های فراموش نشدنی این سفر خواهد بود.نوشیدن آب خنک و گوای چشمه غار چما بسیار خاطره انگیز خواهد بود بازدید از چند متر اول غار، نیاز به تجهیزات خاصی ندارد و همه می توانند به راحتی در آن قدم بزنند؛ اما برای بازدید از قسمت های داخلی، باید تجهیزات کامل و ضد آب به همراه داشته باشید.
غار یخی چما محل مناسبی برای گردشگری و تفریحات تابستانی و زمستانی است. سطح وسیع برفی و یخی غار چما، محل تفریح جوانان عشایری منطقه است و حتی طی سال های گذشته مسابقات اسکی تابستانه در این محل برگزار می شود. چند سالی است که برگزاری ورزش های زمستانی نیز در یخچال های طبیعی چلگرد رونق گرفته است.
موقعیت جغرافیایی غار چما و نحوه شکل گیری آن
در پاسخ به سوال شما کاربران از بخش گردشگری باید بگوییم که غار یخی، در حوزه روستای شیخ علیخان و در 25کیلومتری چلگرد از توابع بخش مرکزی شهرستان کوهرنگ و در شمال غرب استان چهارمحال و بختیاری واقع شده است. محمدحسن خان اعتمادالسلطنه در مرآه البلدان از چهارمحال و بختیاری به خاطر حاصلخیزی و سرسبزی و رونق دامداری به نام «هندکوچک »یاد کرده است. (اعتمادالسلطنه، مرآه البلدان،جلداول،ص6) چند جاذبه گردشگری مهم استان چهارمحال و بختیاری عبارتند از :
- زردکوه بختیاری
- غار سراب باباحیدر
- سرچشمه رودهای زاینده رود و کارون
- آبشار دره عشق، آتشگاه
- تالاب چغاخور و گندمان
- چشمه سارهای سیاسرد
- دیمه
یخچال های طبیعی چلگرد که برگزاری ورزش های زمستانی به تازگی به خصوص درگروههای طبیعت گرد بیشتر دیده شده است و غار یخی چما در چلگرد در شهرستان کوهرنگ .
تنها نام کوهرنگ در معنای کوه های رنگارنگ معرف زیبایی و تفاوت های ماهوی این شهرستانی است که وقتی زیبایی های آن را مشاهده می کنید دیگر چون سفرهای خارجی ، اشعار دکتر خسرو فرشیدورد درباره اندوه مهاجران ایرانی مصداق نمی یابد اشعاری مبنی بر این که:
این خانه قشنگ است ولی خانه من نیست/ این خاک چه زیباست ولی خاک وطن نیست این کوه بلند است ولی نیست دماوند/ این رود چه زیباست ولی رود تجن نیست
این شهرعظیم است ولی شهر غریب است / این خانه قشنگ است ولی خانه من نیست و بر عکس احتمالا با خود خواهیدگفت :این خانه که از ماست چه زیبا است .
برخی منابع نحوه چگونگی شکل گیری این غارشگفت انگیز را به دلیل نشستن برف زمستانی در تنگه ای صخره ای، زاویه تابش نور خورشید به تنگه و آب شدن برفها در تابستان، که باعث فرسایش قسمت پایین برفها شده و تشکیل تدریجی یک غار یخی در طول گذشت صدها هزار سال می دانند .
برخی از گردشگران، غار یخی را به یک تنگه برفگیر و انباری پربرف تشبیه می کنند. به نظرمی رسد نحوه شکل گیری این غار یخی به این صورت بوده که در طی سالهای سال به علت برودت شدید آب و هوای استان چهارمحال و بختیاری در این تنگه برف گیر، برف بسیار باریده و در بستر رودخانه به یخ تبدیل شده و در سالهای بعد هم به طور مداوم با اضافه شدن بر حجم و قطر برفهای یخ زده، یک پیکره عظیم یخی در تنگه و در قعر دره ایجاد شده است که گاه قطر این توده عظیم شگفت انگیز یخ در این منطقه سردسیری به 50 متر می رسد ، به طوری که در تصویر می بینید سنگ های بزرگی که از کوه در روی این یخ ها غلتیده شده است ، روی یخ ها مانده و فرو نرفته اند ، البته در بعضی قسمت ها حفره ای ایجاد شده است که بستر آبی کف رود آن از بالا قابل مشاهده است .
با گرم شدن هوا و تغییر شرایط اقلیمی در سالهای اخیر، اندک اندک برفها آب شده و به خصوص چشمه آب سرد آن روان است و همین امر سبب می شود آب در زیر توده یخی به حرکت درآید و برفها را قطره قطره در خود فرو برد ، در نتیجه زیر آن پیکره عظیم یخی یک تونل مانندی شکل گرفته است که کف آن سردترین و شیرین ترین آب در جریان می باشد و در سقف برفی آن زیباترین شکل های هندسی به وجودآمده است .
درباره طول و عرض این پیکره یخی اتفاق نظری وجود ندارد .در برخی سایت ها، طول غار یخی را بین 2 تا 3 کیلومتر برآورده نموده اند . در سایتی به نام «سازسفر» ادعا شده است که این غار دیدنی و شگفت انگیز و پدیده طبیعی در ده سال گذشته توسط عشایر کوچ نشین بختیاری کشف شده است واین سایت دهانه غار را 1 متر و طول آن را200 متر می داند .
چرا بازدید از غار یخی چما کوهرنگ را پیشنهاد می کنیم؟
غار یخی چما کوهرنگ، یک اثر طبیعی استثنائی و منحصربه فرد است که عنوان سردترین غار ایران را یدک می کشد.این غار، امتیازاتی دارد که در دیگر غارهای ایران نخواهید یافت. در سطح جهان نیز تنها چند نمونه ی مشابه در کشورهایی چون روسیه و ایسلند وجود دارد.
سفر به این غار، می تواند تجربه ای عجیب و فراموش نشدنی باشد که شما را در اوج تابستان به لرزه بیندازد. برگزاری مسابقات اسکی تابستانی کشور در این منطقه، خود گواهی بر این مطلب است.حتی اگر نوشیدن از آب گوارای چشمه ی جریان یافته از این غار تنها دلیل ما برای سفر به کوهرنگ باشد، باز هم دلیلی کاملاً موجه و وسوسه انگیز محسوب می شود که می تواند گردشگران بسیاری را به سمت آن روانه کند.
غار یخی چما کوهرنگ چه امکاناتی دارد؟
غار یخی چما کوهرنگ، منطقه ای بکر و کاملاً طبیعی است که متأسفانه یا خوش‍بختانه از تغییرات بشری در امان مانده و به همین دلیل امکانات زیادی در نزدیکی آن وجود ندارد.اما اتفاقاً همین مورد است که سبب می شود بازدید از آن، کاری بسیار ارزشمند و جذاب محسوب شود و لذت آن، با هیچ چیز قابل مقایسه نباشد.
چگونه به غار یخی چما کوهرنگ برویم؟
برای بازدید از غار یخی چما کوهرنگ، لازم است ابتدا به شهرکرد بروید. در صورتی که قصد سفر هوایی به شهرکرد را دارید، پیشنهاد می کنیم از سفرمارکت بلیط هواپیما تهیه کنید. پس از رسیدن به شهرکرد، به سمت کوهرنگ حرکت کرده و بعد از رسیدن به کوهرنگ، وارد جاده ی چلگرد به روستای سر آقاسید شوید.با طی یک مسافت تقریباً ۲۵ کیلومتری و عبور از کنار آبشار شیخ علی خان، به نزدیکی غار می رسید. پس از آن، با اندکی پیاده روی، غار یخی را پیش روی خود خواهید دید.
سایر جاذبه های گردشگری نزدیک به غار یخی چما کوهرنگ
همان طور که گفتیم، منطقه ی کوهرنگ سرشار از نقاط دیدنی بکر و جذاب است که طبیعت گردان را شیفته ی خود می کند.برخی از جاذبه های گردشگری نزدیک به غار یخی چما عبارتند از:
- دشت لاله های واژگون کوهرنگ: این دشت، یکی از معروف ترین دشت های لاله های واژگون ایران است که در ۱۲ کیلومتری شهر چلگرد قرار دارد.
- چشمه دیمه: این چشمه ی زیبا که از سرچشمه های قدیمی زاینده رود محسوب می شود، فضایی بسیار دلنشین و آرام دارد و مناسب گذراندن یک دورهمی خوب در کنار خانواده است. از غار یخی چما تا چشمه دیمه، ۲۳ کیلومتر راه است.
- آبشار شیخ علی خان: این آبشار زیبا که در زمستان یک پارچه تبدیل به یخ و قندیل می شود، تنها ۱۵ کیلومتر با غار یخی چما فاصله دارد و تصویری از طبیعت حیرت انگیز استان چهارمحال و بختیاری را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهد.
هتل ها و اقامتگاه های نزدیک به غار یخی چما کوهرنگ
برخی مراکز اقامتی کوهرنگ که پس از بازدید از غار یخی چما، می توانید شب را در آن ها سپری کنید عبارتند از:
- هتل کوهرنگ (فاصله تا غار یخی: ۲۳ کیلومتر)
- هتل کینو (فاصله تا غار یخی: ۲۵ کیلومتر)
- اکوکمپ عشایری کوهرنگ (فاصله تا غار یخی: ۱۵ کیلومتر)
معرفی روستای چوپانان و زیبایی های آن
