معرفی آبراهه زیبای والنس استانبول

آبراهه والنس استانبول (Istanbul Valens Aqueduct) قدمتی دیرینه داشته و در شهر قسطنطنیه امپراطوری روم شرقی (بیزانس)، به عنوان یک سیستم آبرسانی مورد استفاده قرار می گرفت. آبراهه والنس استانبول امروز یکی از مکان های دیدنی و گردشگری شهر است.

هزاران سال پیش، آبراهه والنس اصلی ترین مجرای سیستم تامین آب برای مردمان ساکن قسطنطنیه (استانبول کنونی) تلقی می شد. امپراطور والنس در قرن چهارم دستور ساخت آبراهه والنس استانبول کنونی را صادر کرد. این آبراهه نه تنها طی 1000 سال دوران پادشاهی بیزانس، بلکه طی دوران امپراطوری عثمانی نیز کاربرد داشت. در حال حاضر از آن به عنوان یکی از تاریخی ترین مکان های دیدنی یاد کرده و عکاسان و گردشگران زیادی طی تور استانبول از آن بازدید می کنند.

ساخت و معماری آبراهه والنس استانبول

پل بزدوگان کمری که از قنات والنس از بلوار آتاتورک عبور می کند بخشی از سیستم آبرسانی بود که از جنس سنگ و آجر است و با بلوک های سنگی به شکل مربع در اولین ردیف طاق ها و پس از آن چهار تا هفت طبقه سنگ در ردیف بالایی با گیره های آهنی ساخته شده است و ارتفاع آن از سطح دریا 29 متر می باشد و عرض آن 7.75 تا 8.24 متر و طول آن به 971 متر می رسید که امروز تنها 921 متر از آن باقی مانده است. بخشی از آن در سال 1509 در زلزله بزرگ استانبول آسیب دید و با وجود آن که پس از آن مرمت و بازسازی شد اما شکل اولیه خود را از دست داد و کوتاه تر شد که برخی دلیل آن را مانع دید بودن مسجد می دانستند. دارای 56 یا 73 طاق است (منبع معتبر در دست نبود) که از طاق اول تا چهلم به زمان امپراتوری والنس، طاق چهل و یکم تا چهل و پنجم به زمان حکمرانی سلطان مصطفی دوم و طاق پنجاه و دوم تا پنجاه و ششم به زمان سلطان عثمانی سلیمان اول می رسد. قنات والنس با طول تقریبی 142 کیلومتر در دره ای بین دومین تپه میان سومین تپه که امروز دانشگاه استانبول در آن قرار دارد و چهارمین تپه که مسجد قلندرخانه Kalenderhane Camii فاتح که توسط عثمانیان از یک کلیسای ارتدکس به مسجد تغییر داده شد، واقع شده است. در واقع این قنات امتداد یافته از مناطق تپه ای تراکیه تا استانبول است که آب خود را از دریای مرمره می گرفت و در 3 آب انبار زیرزمینی اصلی و بیش از صد آب انبار زیرزمینی دیگر ذخیره می شد.

بخش پل آبراهه والنس استانبول

واضح ترین بخش پل آبراهه بین تپه های متعلق به دانشگاه استانبول و مسجد فاتح کشیده شده است. طول این قسمت از آبراهه والنس استانبول 920 است که از طول اصلی چیزی حدود 50 متر کمتر تلقی می شود. به عبارتی در ابتدا، طول آن برابر 970 متر بود و نزدیک به 30 متر ارتفاع داشت.

طاق های 1 تا 40 و 46 تا 51 آبراهه والنس استانبول به زمان امپراطوری والنس در قرن چهارم برمی گردند. طاق 41 تا 45 در زمان پادشاه عثمانی، مصطفی دوم، در قرن هفدهم ساخته شدند. ساخت طاق های 52 الی 56 در قرن شانزدهم و در زمان پادشاهی سلیمان یکم رخ داد.

فرمان ساخت یک سیستم تامین آب برای شهر قسطنطنیه، برای نخستین مرتبه در زمان پادشاهی هیدریان بین سال های 117 تا 138 میلادی صادر شد. در زمان پادشاهی کنتستانتین کبیر طی نخستین دهه های قرن چهارم، نیاز به گسترش نخستین سیستم آبرسانی تعبیه شده به خوبی احساس شد. دلیل این امر، افزایش وسعت و جمعیت قسطنطنیه در نتیجه تلاش های کنستانتین بزرگ بود.

آبراهه والنس استانبول که در آن زمان ها از طریق دریای مرمره و دامنه های تپه های بین کوهستانی اطراف تغذیه می شد، یکی از نقاط انتهایی سیستم آبرسانی وسیع تازه توسعه یافته به شمار می رفت. توسعه این سیستم های آبرسانی قسطنطنیه به حدی ادامه یافت که طول مجموع مسیرهای آن در نهایت به حدود 250 کیلومتر رسید. با بررسی سیستم های مشابه در تمدن های باستان متوجه می شویم آبراهه والنس استانبول طولانی ترین سیستم تامین آب تاریخی محسوب می شود.

بعد از عبور آب از این مجراها و رسیدنش به شهر، در سه منبع بسیار بزرگ و صدها آب انبار کوچکتر ذخیره می شد. به عنوان یکی از این آب انبارهای قدیمی و شناخته شده که تماشای آن، هر بیننده ای را انگشت به دهان نگه می دارد، باید به باسیلیکا سیسترن (آب انبار استانبول) اشاره کرد. مجموع ظرفیت مخازن روی هم رفته به بیش از یک میلیون متر مکعب آب می رسیدتاریخ تکمیل آبراهه والنس استانبول به طور دقیق مشخص نیست، اما گفته می شود پروژه در نیمه دوم قرن چهارم و در زمان امپراطوری والنس به بهره برداری رسیده است.

آبراهه والنس استانبول در دوران عثمانی

بعد از سقوط شهر قسطنطنیه به دست سلطان محمد فاتح، وی دستور داد تا کل سیستم تامین آب شهر را بازسازی کنند. در ادامه از این سیستم در بر دارنده آبراهه والنس استانبول به منظور تامین آب مورد نیاز کاخ ها و بناهای شاهنشاهی استفاده شد. طی زمان، پل و در کل بخش هایی از سیستم آبرسانی استانبول در دولت عثمانی، به دلایل مختلف همچون وقوع زلزله تخریب شده است، اما پادشاهان مختلف در پی بازسازی آن برآمدند.

در طول قرن ها امپراتوران و فرمانروایان سلطنتی از بیزانس تا عثمانی به گسترش، بازسازی و تعمیر قنات والنس و طاق های آن ادامه دادند تا مردم برای تأمین آب دچار مشکل نشوند. این قنات ابتدا توسط بیزانسی ها و بعداً توسط عثمانی ها حفظ شد. در سال ۳۸۲ و با خشک سالی شدید شهر نیز این قنات توسط« تئودوسیوس اول» بازسازی شد.

حقایق شگفت انگیز درباره آبراهه والنس استانبول

• قنات والنس در شبه جزیره تاریخی استانبول یک سیستم قنات باستانی بود و آب را از ترکیه به قسطنطنیه می رساند.
• قنات والنس با ۹۲۰ متر طول و ۳۰ متر ارتفاع یکی از بزرگ ترین سازه های استانبول محسوب می شود.
• حدوداً ۲۸ سال طول کشید تا سیستم قنات والنس را به طورکامل بشناسند.
• بلوار آتاتورک از زیرِ طاق های آبراهه والنس می گذرد.
• قطعات قنات بارها در دوره بیزانس و عثمانی تعمیر و بازسازی شد و تا قرن هجدهم به مدت تقریباً 1400 سال کارکرد.
• مساحت قنات رومی والنس به ۲۵۰ هزار مترمربع می رسد و بخشی از طولانی ترین سیستم قنات باستانی است.
• پل قنات والنس یک سازه دو طبقه از سنگ و آجر است که در تمام طول آن طاق های معمولی رومی وجود دارد. این قنات در ابتدا ۹۷۱ متر طول داشت، اما امروز طول آن به ۹۲۱ متر می رسد.
• در زمان های گذشته 3 مخزن باز و بیش از ۱۰۰ مخزن زیرزمینی در داخل دیوارهای شهر برای ذخیره آب از آبراهه والنس استفاده می کردند.
• بخشی از قنات والنس واقع در بلوار آتاتورک توسط شهرداری استانبول در سال ۱۹۸۸ تقویت شد.

جاهای دیدنی نزدیک به آبراهه والنس کدامند؟

همان طور که گفتیم قنات والنس در مرکز شبه جزیره استانبول قرار دارد. نزدیک ترین بناهای مهم استانبول به این قنات عبارتند از:

• صومعه پانتوکراتور (مسجد زیرک)
• مسجد شهرزاده
• مسجد وفا کیلیسه
• مسجد کالدر هانه
• مسجد شاهزاده محمد
• مسجد ایا صوفیه استانبول
• چهارشنبه بازار فاتح

آبراهه والنس استانبول نمونه ای عالی از یک قنات رومی ست که به دستور امپراتور روم آن را ساخته اند. این که یک قنات در طول هزار سال به خوبی حفظ شده واقعاً حیرت انگیز است. در اطراف این آبراهه مکان های جالب زیادی از جمله مجسمه مهمت فاتح وجود دارد که می توان در آنجا نشست و نفسی تازه کرد. این منطقه زیبا با درختان سرسبز، مغازه ها و رستوران های مختلف بهترین گزینه برای خرید و گذراندن یک بعدازظهر به یادماندنی است.

آدرس آبراهه والنس استانبول

• آدرس: ترکیه، استانبول، فاتح، قسمت اروپایی، کلندر حانه یا قلندرخانه
• Address: Kalenderhane, Avrupa Yakası, 34083 Fatih/İstanbul, Turkey

آشنایی با موزه معصومیت در استانبول