پرتقال زینتی از لحاظ گیاه شناسی از خانواده Rytaceae و نام انگلیسی آن Calamandin orange است. این درختچه گیاهی همیشه سبز و گل های آن معطر می باشد. پرتقال زینتی یکی از شناخته شده ترین گونه سیتروس (مرکبات) است که به دلیل رشد متراکم و توانایی میوه دادن در یک ارتفاع کوتاه به عنوان یکی از گیاهان خانگی قابل نگهداری و تکثیر است. پرتقال زینتی یک درختچه همیشه سبز از خانواده مرکبات (Rutaceae) و بومی آسیای شرقی، هند، فلیپین، چین، شمال آمریکا و جزایر هاوایی است. گیاهی پر رشد با تاج متراکم و پر پشت است. ساقههای آن دارای خارهای کوچک است. این درختچه میتواند تا ارتفاع 5 تا 6 متر رشد کند. دارای میوههای کوچک به اندازه 4 تا 5 سانتیمتر به رنگ نارنجی است. به منظور استفاده در فضای سبز و همچنین کاشت در گلدان استفاده میشود. دوره گلدهی آن بسته به شرایط آب و هوایی از بهار تا تابستان متفاوت است. گلهای آن معطر و به رنگ سفید هستند.
از میوه های پرتقال زینتی چه استفاده ای میتوان کرد؟
میوه های پرتقال زینتی با طعم ترشی که دارند، در درجه اول برای پخت و پز استفاده می شود و به ندرت به صورت خام مصرف میشود. همچنین در تهیه ترشی و مربا نیز از آن استفاده میشود. ﮔﻠﺪاﻧﻲ ﺑﺎ گیاه ﺣﺎوی ﭘﺮﺗﻘﺎﻟهای کوﭼﻚ و زﻳﺒﺎ اﺻﻮﻻ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ از ﺟهت قیمت ارزان ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ هدﻳﻪ ارزﻧده ای ﺧﻮاهد ﺑﻮد .
خواص دارویی و صنعتی
میوه های پرتقال زینتی با طعم ترشی که دارند، در درجه اول برای پخت و پز استفاده می شود و به ندرت به صورت خام مصرف میشود. همچنین در تهیه ترشی و مربا نیز از آن استفاده میشود.ﮔﻠﺪاﻧﻲ ﺑﺎ ﮔﻴﺎﻩ ﺣﺎوي ﭘﺮﺗﻘﺎﻟﻬﺎي کوﭼﻚ و زﻳﺒﺎ اﺻﻮﻻ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ از ﺟﻬﺖ ﻗﻴﻤﺖ ارزان ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ هدﻳﻪ ارزﻧﺪﻩ اي ﺧﻮاهد ﺑﻮد .
نیازهای درخت پرتغال زینتی
به سایه نسبی متحمل است، برای رشد و گلدهی نیاز به نور کامل دارد. پرتقال زینتی یا کامکوات حداقل 7 تا 9 ساعت در روز نیاز به نور کامل دارد (برای تامین نور می توانید از لامپ رشد گیاه استفاده نمایید.) باید در مناطقی قرار گیرد که در اوایل روز نور کامل را دریافت کند و بعد از ظهر از تابش مستقیم به دور باشد. کاهش میزان نور منجر به کاهش گلدهی و میوه دهی در پرتقال زینتی و همچنین کاهش رشد آنها میشود. درخت پرتقال زینتی نیاز به مکانی گرم در محدوده دمایی 25 تا 35 درجه سانتی گراد دارد. دمای زیر صفر درجه تا 10- درجه سانتیگراد را میتواند تحمل کند و کمتر از آن باعث از بین رفتن گیاهان میشود. بطور کلی مقاومت گیاهانی که در گلدان کاشته میشوند نسبت به گیاهانی که در باغچه کاشته میشوند نسبت بر سرما کمتر است در این زمینه پرتقال زینتی نیز مستثنی از سایر گیاهان نیست بنابر این زمانیکه دمای هوا در پاییز به محدوده 12 درجه سانتی گراد رسید باید گلدانها به داخل منتقل شوند. نیاز آبی متوسط دارد و به خشکی متحمل است اما بهتر است تنش خشکی به گیاه وارد نشود. آبیاری بیش از حد باعث پوسیدگی ریشه میشود که در نتیجه آن باعث زرد شدن و ریزش تدریجی برگهای گیاه شده و در نهایت گیاه از بین میرود. پرتقال زینتی یا کامکوات همانند گیاهان هم خانواده خود در خانواده مرکبات به عدم زهکشی مناسب خاک حساس است و در این حالت باعث خفگی ریشه میشود، بنابراین خاک مناسب برای پرتقال زینتی باید داری زهکش مناسب باشد. مناسب ترین خاک برای پرتقال زینتی ترکیب خاک باغچه و خاکبرگ با نسبت برابر و مقداری ماسه با pH نسبتاً قلیایی است. برای کوددهی گیاهان میتوان کودهای 20+20+20 +TE به مقدار 4 گرم در یک لیتر آب به صورت هر 20 روز یکبار از اوایل بهار تا اواخر تابستان استفاده کرد. نحوه و میزان استفاده از کود برای گیاهان با توجه به شرایط فیزیولوژیکی و سن گیاه متفاوت است بنابراین برای استفاده از کود حتما با کارشناسان مشورت نمائید تا بر اساس نیاز وشرایط گیاه بهترین فرمول برای شما ارائه شود. به منظور کاهش دمای خاک اطراف گیاه میتوان از مالچهای گیاهی با ضخامت 5 تا 7 سانتیمتر در اطراف گیاه استفاده کرد با این کار میتوان دمای اطراف ریشه را نسبت به محیط بیرون خنک نگه داشت که این کار باعث بهبود رشد گیاهان میشود. در صورت کاشت گلدانی از رقمهای پا کوتاه استفاده شود و از پیچیدن ریشهها به یکدیگر جلوگیری شود. استفاده از گلدانهای بزرگ مانع از در هم تنیده شدن ریشه ها میشود. باید توجه داشت که هر دو سال یکبار با توجه به رشد گیاه نسبت به تعویض گلدان اقدام شود. در فصل رکود (زمستان و یا پاییز) باید در جای خنک و با نور زیاد قرار گیرد. در فصلهای رشد (بهار و تابستان)، انتقال گیاه به بیرون بهترین حالت را برای رشد گیاه فراهم میکند.گرده افشانی مصنوعی به کمک فرچه های کوچک به تشکیل میوه ها کمک میکند.
شرایط نگهداری پرتقال زینتی
این درختچه می تواند سایه نسبی را تحمل کند، اما برای تولید گل و میوه خورشید کامل را میطلبد پرتقال زینتی همچون بسیاری از درختان مرکبات کاملا خشکسالی را متحمل است ، اما آنها باید در طی دوره های طولانی مدت خشکی در فواصل زمانی مشخص، عمیقا سیراب شوند در زﻣﺴﺘﺎن ﺣﺘﻤﺄ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺧﻨﻚ و ﭘﺮ ﻧﻮر ﻗﺮار ﮔﻴﺮد . در اواﻳﻞ ﺑﻬﺎر ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮔﻠﺪان را در هواي ﺁزاد ﻗﺮار داد ﺗﺎ ﺣﺸﺮات ﻋﻤﻞ ﮔﺮدﻩ اﻓﺸﺎﻧﻲ را ﺑﻄﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻧﺠﺎم دهﻨﺪ . ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻗﺮاردادن ﮔﻠﺪان درﺧﺎرج از اﻃﺎق اﻣﻜﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮔﺮدﻩ اﻓﺸﺎﻧﻲ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻄﻮر ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ و ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻠﻢ ﻣﻮ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد ﺗﺎ ﮔﻠﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻴﻮﻩ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮﻧﺪ در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺣﺘﻲ اﻻﻣﻜﺎن ﮔﻴﺎﻩ را در هواي ﺁزاد ﻧﮕﻬﺪاﺷﺖ و ﮔﻬﮕﺎﻩ ﺑﻪ ﺁن کود داد .خاک سبک زهکشی شده و قلیایی مناسب کاشت پرتقال زینتی است و اگر بهترین ترکیب خاک را میخواخید از مخلوطي از يك قسمت خاك باغچه، دو قسمت ماسه شسته و يك قسمت تورب خاك استفاده نمایید براي مطمئن شدن در مورد پيدايش ميوه، پس از باز شدن گل، بهتر است با يك برس، دانه هاي گرده را روي مادگي بماليد تا عمل تلقيح صورت گيرد، گاهي يكسال طول مي كشد تا ميوه در آيد.
نور پرتقال زینتی
درختان کامکوات نیز به نور کامل خورشید دارند؛ اگر آن ها را حداقل شش ساعت در معرض نور آفتاب قرار دهیم ، بیشتری و بهترین روند رشد را خواهند داشت .زمانی که گیاه شما داخل خانه است تا جایی که می توانید به آن نور برسانید و همچنین می توانید آن را در کنار یک پنجره آفتاب گیر قرار دهید اما مراقب باشید که نور به حدی نباشد که باعث سوختن گیاه شما شود . حتی نور لامپ هم می تواند به این گیاه کمک کند و در نتیجه کامکوات در نور زیاد و غیر مستقیم، عالی عمل می کند.
خاک پرتقال زینتی
کامکوات ها در خاک گلدان با هر مقدار PH می توانند دوام بیاورند اما چنانچه در این بخش از رازهای باغبانی در نمناک گفته ایم اگر آن ها را مستقیما داخل زمین کاشته اید، بهتر است که از خاک با کیفیت بالا و غنی استفاده کنید و همچنین می توانید لایه ای از سنگریزه یا ماسه را به آن اضافه کنید تا مطمئن شوید که خاک شما زهکشی خوبی پیدا کرده است .
آب پرتقال زینتی
آب مناسب یکی از راه های کلیدی برای پرورش مرکبات می باشد اما این نکته در مورد گیاهان گلدانی از اهمیت بیشتری برخوردار است و هدف این است که خاک را مرطوب نگه داریم، نه اینکه هر وقت به آن دست زدیم، خیس باشد. انگشتان خود را روی خاک قرار دهید و حداقل چند ثانیه نگه دارید و اگر در سر انگشتان خود رطوبت را احساس کردید، صبر کنید و فعلا آب ندهید و اگر احساس خشکی داشتید، به آن تا جایی آب دهید تا آب ریخته شده از ته گلدان را مشاهده کنید و اگر گیاه شما در داخل خانه است ، مخصوصا در فصل زمستان که وسایل گرم کننده روشن هستند ، بهتر است که مقداری برگ های گیاه را تر کنید تا کامکوات شما خوشحال شود .
دما و رطوبت پرتقال زینتی
کامکوات ها در دمای کمتر از 18 درجه فارنهایت عملکرد خوبی ندارند و باید آن ها را به داخل منزل آورد و به خوبی نگهداری کرد و یا اگر شرایط این کار را ندارید، برای آن ها پوشش و محافظی ایجاد کنید تا از سرما جلوگیری کند . بهتر است که کامکوات را فقط در دماهای بین 8 تا 10 درجه فارنهایت در بیرون نگه دارید و در فصل بهار گیاه را بیرون ببرید و اگر شب هنگام هوا سرد شد، آن را به داخل منزل منتقل کنید.
کود گیاهی پرتقال زینتی
کامکوات ها نیاز به کود گیاهی دارند، مگر این که دقیقا در وسط فصل زمستان باشیم . در فصل بهار باید غذا دادن به گیاه را کمتر کنید . در طول فصل های رشد گیاه نیز باید از کود مایع برای گیاه استفاده کنید و قبل و بعد از استفاده از کود، به خوبی به آن آب دهید تا نسوزد.
روش تکثیر درخت پرتقال زینتی
می توانید هر دو الی سه سال یک بار گلدان کامکوات را عوض کنید و سری بعد از گلدانی استفاده کنید که بزرگ تر باشد . بهترین زمان برای عوض کردن گلدان فصل بهار است که برگ های گیاه شروع به رشد می کنند .برای تکثیر این گیاه میتوان از قلمه های(10 تا 15 سانتی متر) گرفته شده از شاخه های تازه رشد کرده در اواخر بهار و یا اوایل تابستان استفاده کرد. برای ریشه دار شدن قلمه ها، انتهای قلمه ها را به پودر ریشه زایی آغشته کرده و پس از آن به خزانه های با دمای بالای 20 درجه و پایین تر از 25 درجه دور از تابش مستقیم آفتاب منتقل شوند. در صورت بهینه بودن شرایط قلمه ها بعد تقریباً دو ماه و نیم ریشه دار میشوند. پس از ریشه دار شدن و بعد از سازگاری قلمه ها آنها را میتوان در محیط آزاد قرار داد.
امیدوارم از محتوای نحوه ی پرورش و نگهداری پرورش گیاه پرتقال زینتی نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که گیاه دوست هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش سبک زندگی ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .