موثرترین روش کاشت و پرورش گیلاس زرد

گیلاس زرد

گیلاس زرد یکی از خوشمزه ترین و محبوب ترین میوه هاست. این میوه شیرین و آبدار، کوچک و در رنگ هایی از زرد تا سرخ مایل به سیاه است. هسته گیلاس زرد بسیار سفت و کوچک است که دور آن را گوشت پوشانده است. فصل گیلاس زرد اوایل تیر و اواخر اردیبهشت است. ارتفاع درخت گیلاس بین 6 تا 9 متر است. گیلاس از تیره گلسرخیان و بومی مناطق جنوب شرقی اروپا و آسیای غربی است. گیلاس زرد احتمالا از منطقه ای بین دریای سیاه و دریای خزر منشاء گرفته است. برخی از ارقام گیلاس خودناسازگار و دگر ناسازگار هستند و نیاز به ارقام گرده دهنده دارند. برای این منظور از از ارقام گرده دهنده به نسبت ۱ به ۹ و حتی نصف به نصف استفاده می شود. گیلاس Prunus avium به خانواده Rosaceae تعلق دارد. گیلاس نیز مانند درخت هلو و گوجه دارای شاخه های کاذب میباشد که هنگام هرس باید حذف شوند. زیرا شاخه های کاذب یا شیفون فقط حاوی جوانه های زایشی بوده و در نوک شاخه جوانه رویشی دارند.

کاشت درخت گیلاس زرد

نهال گیلاس زرد را در فصل بهار یا تابستان به باغ یا باغچه خود منتقل کنید. به احتمال زیاد ظرف یا گلدان نهالی که خریداری کرده اید از جنس تجزیه پذیر است و در خاک مرطوب به سرعت شکسته و تجزیه می شود و به ریشه ها اجازه می دهد که به راحتی از آن عبور کرده و در خاک گسترش یابند اما اگر این گونه نبود و گلدان نهالتان از جنس پلاستیک و ماده ای دیگر بود، نیاز است که آن را از گلدان خارج کنید و سپس آن ها را در خاک بکارید. حالا گودالی در خاک حفر کنید که سه برابر اندازه ریشه نهالتان عمق و پهنا داشته باشد؛ سپس مقدار زیادی کود یا کمپوست غنی به همراه خاک تازه درون آن بریزید. اگر گلدانتان تجزیه پذیر (از جنس تورب یا زغال گیاهی است) شکست هایی را در آن ایجاد کنید تا به سرعت تجزیه شوند؛ سپس نهالتان را تا جایی که قبلاً درون خاک قرار داشته است، در خاک بگذارید (آن را عمیق تر نکارید)، حالا اطراف ریشه ها را با مخلوطی از خاک و کود گیاهی یا کمپوست پر کنید. خاک را در اطراف درختتان فشار داده و سفت کنید. اگر در منطقه تان وزش باد زیاد است، در سال های اول زندگی نهال آن را به یک تیر چوبی عمودی ببندید تا صاف بماند و در اثر وزش باد آسیب نبیند. به گیاهتان به خوبی و عمیقاً آب بدهید. آبیاری عمقی را مکرراً انجام دهید تا به ریشه های جدید اجازه رشد و گسترش دهید.

شرایط نگهداری از گیلاس زرد

برای کاشت گیلاس زرد، فضای کافی را لحاظ کنید. به طور کلی ۴ متر فضا بین درختان کوچک گیلاس زرد باید برقرار باشد. اگر اندازه درخت گیلاس شما نرمال است، باید بین درختان دو برابر فاصله اعمال کنید. برای کاشت درخت گیلاس، از خاک با مواد مغذی فراوان و کیفیت عالی استفاده کنید. عمق گودال از اندازه توده ریشه درخت بیشتر نباشد.

• خاک مناسب برای کاشت گیلاس زرد: ریشه های درخت گیلاس زرد سطحی و کم عمق است. برای کاشت درخت گیلاس زرد نیاز به خاک خوب تا عمق ۱٫۵ متری دارید. بهترین نوع خاک، خاک لومی شنی است. چون شن زهکشی بسیار خوبی دارد. زهکشی برای درخت گیلاس زرد اهمیت زیادی دارد. چون این درخت رطوبت زیاد را تحمل نمی کند. محل کشت آن نباید اسیدی باشد. بلکه باید قلیایی باشد. قلیایی و اسیدی کردن بیش از اندازه خاک موجب آسیب به گیلاس می شود.
• زمان کود دهی درخت گیلاس زرد : زمانی که درخت گیلاس زرد شما میوه تولید کرد، تا زمان برداشت میوه ها صبر کنید و سپس به درخت خود کود بدهید.
• آب و هوا درخت گیلاس زرد : گیلاس زرد آب و هوای گرم و بدون بارندگی را در فصل رشد و اواخر فصل برداشت می پسندد و به سرمای مناسب در دوره استراحت نیاز دارد. نیاز سرمایی گیلاس زرد حدود 900 تا 1800 دمای زیر 5 تا 7 درجه است. نور مستقیم خورشید حداقل 6 تا 8 ساعت برای این درختان ضروری است. در واقع نور آفتاب باعث شیرین شدن میوه های گیلاس می شود.
• دمای مناسب برای کاشت درخت گیلاس زرد : تحمل سرمای درختان گیلاس زرد در برابر سرمای زمستان حدود 25- درجه سانتیگراد است و برای اینکه نیاز سرمایی این گیاه برطرف شود و بتواند به فعالیت گلدهی خود ادامه دهد می بایست در حدود 500-1200 ساعت را در طی زمستان حتما در دمای زیر 7 درجه بگذارند. به همین دلیل کاشت این گیاه در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری یا امکان پذیر نیست و یا نتیجه خوبی در میوه دهی نخواهد داشت. زیرا در چنین مکان هایی نیاز سرمایی این درختان برطرف نمی شود.
• آبیاری درخت گیلاس زرد : بارندگی در طول زمستان برای این درخت بسیار عالی است، بالعکس، باریدن باران در تابستان و در زمان برداشت برای آن مضر است، زیرا گیلاس زرد گوشتی نرم دارد و احتمال دارد در اثر قطرات باران بترکند. از طرفی خشکی هم برای این درخت مضر است و خشکی خاک در تابستان می تواند به کاهش محصول دهی منجر شود. بنابراین در طول تابستان هر هفته دو تا سه مرتبه نیاز به آبیاری دارد، نیاز درختان بالغ و بزرگتر به آب کمتر است و می توان آن ها را یک بار در هفته آبیاری کرد.

1. آبیاری درخت گیلاس زرد؛ در هر مرحله از رشد، متفاوت است. این تفاوت از نظر میزان آب و همچنین دوره های آبیاری درخت، مد نظر خواهد بود.
2. در سال اول زندگی و کاشت نهال گیلاس زرد، به طور متوسط هر دو هفته یکبار و در فصول گرم هر هفته یکبار به آبیاری نیاز دارند.
3. پس از آن در سایر مراحل رشد در فصول گرم سال نیز گیاه هر ماه دو مرتبه باید آبیاری شود.
4. به طور کلی درخت گیلاس زرد، از درختان مقاوم نسبت به کم آبی محسوب می شود؛ با این حال لازم است تا آبیاری آن به صورت دوره ای انجام شود تا کیفیت محصول افت نکند.

تکثیر درخت گیلاس زرد

درختِ گیلاس زرد از دانه اش رشد می کند. یعنی با همان هسته ی گیلاس زرد رشد می کند. اگر تعدادی از این دانه ها را در باغ بکارید، سال بعد نهال های کوچکی از این گیاه را مشاهده می کنید؛ اما امروزه بسیاری از مردم این نهال ها را به صورت آماده از گلخانه ها تهیه می کنند. آن ها 10 تا 20 سانتیمتر ارتفاع دارند و چند سال طول می کشد تا بار بدهند. شما می توانید شاخه های گیلاس زرد را به درختان میوه دیگر پیوند بزنید.

تکثیر به روش پیوند جوانه درخت گیلاس زرد

برای پیوند جوانه گیلاس زرد در اواخر بهار یا اوایل تابستان که بهترین زمان برای پیوند جوانه است شاخه ای که رشد کافی کرده است و سالم و بدون هرگونه بیماری ست انتخاب کنید شاخه ای که ضخامت آن حدود یک و نیم سانتیمتر باشد و سبز و جوانه آن قابل مشاهده باشد. با استفاده از یک چاقوی تیز بدون این که جوانه را زخمی کنید از شاخه جدا کنید. سپس برگ های ساقه را با چاقوی تیز از وسط دمبرگ هرس کنید شیاری به طول 12 سانتیمتر روی شاخه ای که می خواهید روی آن پیوند بزنید ایجاد کنید مجددا ٌ شیاری به طول 5 سانتیمتر به صورت افقی در بالای شیار ایجاد کنید. به آرامی به کمک یک چاقویی که زیاد تیز نباشد پوسته را به آرامی باز کنید جوانه پوست باز شده را ببرید و زیر آن را یک برش یک سانتیمتری بزنید و جوانه پیوندک را روی آن بچسبانید سپس بالا و پایین آن را با چسب نواری پیوند بچسبانید.تا در جای خود محکم شود.

تکثیر درخت گیلاس زرد به روش قلمه

برای تکثیر درخت گیلاس زرد با قلمه، ابتدا قلمه ها را در آب ریشه دار کنید. ته ظرفی را سوراخ کنید و درون آن به اندازه 10 سانتیمتر خاک رس با مخلوطی از نیمی خزه اسفاگنوم با پیت ماس ونصفی پرلیت بریزید. ساقه ای انتخاب کنید که دارای 2-4 برگ حاوی جوانه باشد. قلمه ای به اندازه 10-15 سانتیمتر از قسمت بالای جوانه قطع کنید. همه برگ ها را تا 4 سانتیمتر از انتهای قلمه جدا کنید. دو برش عمودی به اندازه 3 سانتیمتری در دو طرف ساقه بزنید. انتهای قلمه را حدود 3 سانتیمتر داخل هورمون ریشه زایی بزنید و هورمون اضافی را تکان دهید. با انگشت سوراخی در خاکی ایجاد کنید سپس قلمه را داخل آن قرار دهید و خاک دور آن را محکم کنید سپس آبیاری کنید تا کاملا ٌ مرطوب شود. ظرف دارای قلمه را در محلی تاریک با دمای حدود 15 درجه سانتیگراد قرار دهید و رطوبت آن را همیشه تامین کنید می توانید حداقل روزی دوبار با اسپری آن را مرطوب کنید. بعد از حدود دو تا سه هفته قلمه را با ملایمت بیرون بکشید اگر مقاومت کرد یعنی ریشه زده است و می توانید آن را به گلدانی با ضخامت 10 سانتیمتر خاک منقل کنید و کم کم ساعت های در معرض قرار گرفتن شرایط هوا و دمایی طبیعی را افزایش دهید تا به دمای بیرون عادت کند اما از قرار دادن در معرض مستقیم نور آفتاب تا چند هفته خودداری کنید.

هرس کردن درخت گیلاس زرد

مانند گیاهان دیگر، هرس کردن به تضمین سلامتی درخت گیلاس زرد کمک می کند. این کار باید در اوایل بهار صورت بگیرد یعنی قبل از اینکه رشد درخت در سال جدید شروع شود. درخت تان را به صورت سلانه هرس کنید. شاخه های مرده و یا ناسالم را از درخت جدا کنید. نواحی بیش از حد پر شاخه درخت را نیز هرس کنید؛ این کار موجب می شود تا هوا و نور خورشید به همه قسمت های درخت برسد و در نتیجه سلامت عمومی درختتان را تضمین می کند. همچنین می توانید برای شکل دهی به شاخه های درخت از هرس کردن استفاده کنید. هرس سالانه درخت تان را کوچکتر و کنترل پذیر تر می کند.

آفات درخت گیلاس زرد

مهمترین آفت درخت گیلاس زرد مگس گیلاس زرد است این حشره در زمستان در عمق سه الی پنج سانتی خاک زندگی میکند و در فصل بهار به صورت مگس کامل میشود و پرواز میکند ، مگس سفید با حمله به میوه ی نارس با خرطوم خود شکافی در بدنه ی میوه ایجاد میکند و تخم خود را در داخل میوه قرار میدهد ، زمان برداشت گیلاس بر روی بدنه اثار کرم خوردگی دیده نمیشود اما درون گیلاس زرد یک عدد کرم سفید است . راه مبارزه با این مگس استفاده از تله ها است همچنین سم دیازینون در چهار مرتبه ی زمستانه، بعد از گل، زمان پیدایش میوه، و زمان رنگ اندازی گیلاس توصیه میشود.
دیگر افت مهم گیلاس زرد سرخرطومی گیلاس زرد است که سوسکی قرمز-طلایی است که در مقابل نور به سبز فلزی در میاید. این افت با تغذیه ی شب هنگام از گوشت میوه دچار اسیب به شکل ظاهری میوه میشوند و اغلب موجب ریزش میوه میشوند. استفاده از سم دیازینون برای مبارزه با این افت توصیه میشود.

پروانه فری یا کرم خراط

این آفت نهال گیلاس زرد زمستان را به صورت لاروهای سنین مختلف در درون شاخه درختان به سر می برد. در اواسط بهار لاروهایی که رشدشان کامل شده به شفیره تبدیل می شوند. طول دوره شفیرگی ۲۰ تا ۴۰ روز است و پس از آن حشرات کامل ظاهر می شوند ظهور پروانه ها تدریجی بوده و از خرداد ماه تا شهریور ادامه دارد. حشرات ماده پس از جفتگیری تخمهای خود را به صورت دسته ای در دهانه سوراخ های خروجی خود روی شاخه ها قرار می دهند. هر حشره ماده ۴۰۰ تا ۱۰۰۰ تخم می گذارد. تخم ها پس از دو هفته تفریخ شده و لاروها از محل اتصال دمبرگ به ساقه های نازک نفوذ می کنند بعد از مدتی تغذیه از همان سوراخ ورودی خارج شده و به شاخه های قطورتر حمله می کنند. لاروها پس از طی زمستان در بهار سال بعد به شفیره تبدیل شده و حشرات کامل آنها ظاهر می شوند. بنابراین آفت هر دو سال یکبار چرخه زندگی خود را کامل می کند. خسارت این آفت مربوط به لاروهای آن است که از چوب شاخه و تنه تغذیه می کنند. لاروها در تنه و شاخه ها دالان های طولی در عمق چوب ایجاد کرده و باعث ضعف شدید درختان می شوند. خسارت اولیه از رگبرگ ها، دمبرگ ها و شاخه های نازک شروع شده و به تدریج به شاخه های بزرگتر و تنه انتقال می یابد. تغذیه ی لاروها از چوب درختان با خارج شدن فضولات لاروی که به رنگ نارنجی هستند همراه است. لاروها در طول عمر خود چندین مرتبه از شاخه ها خارج شده تا سرانجام به قطورترین شاخه ها و تنه اصلی برسند. خسارت مستقیم این آفت خشک شدن درختان و خسارت غیرمستقیم آن سقوط درختان در اثر وزیدن باد و غیرقابل استفاده شدن الوارهای درختان است.

سوسک سرشاخه خوار رزاسه یکی از آفات و بیماری های نهال گیلاس زرد

سوسک سرشاخه خوار رزاسه در سال یک نسل دارد و زمستان را به صورت لارو در عمق چوب شاخه ها طی می کند و در بهار سال بعد پس از مختصری تغذیه شفیره شده و به حشره کامل تیدیل می شود. حشرات کامل از دهه دوم خرداد تا دهه دوم نیز یعنی به مدت ۳۰ روز به طور تدریجی ظاهر می شوند. حشرات ماده پس از جفتگیری تخم های خود را به صورت انفرادی روی سرشاخه های جوان قرار می دهند. هر حشره ماده تا ۶۰ عدد تخم می گذارد. تخم ها به طور متوسط پس از ۱۳ روز تفریخ شده و لارو از همان محل اتصال تخم به سرشاخه وارد شاخه می شود. لارو با تغذیه از چوب شاخه های جوان، به تدریج به سمت شاخه های مسن تر حرکت کرده و باعث خشک شدن درخت می شود. لاروها تا شروع فصل سرما به تغذیه خود ادامه می دهند. بنابراین دوره لاروی حدود ۱۰ ماه به طول می انجامد. با گرم شدن هوا تغذیه لاروها مجددا شروع شده و در اواسط اردیبهشت در آخرین قسمت شاخه ی خشک شده به شفیره تبدیل می شود. طول مدت شفیرگی به طور متوسط ۱۵ روز است و پس از آن حشرات کامل ظاهر می شوند.

• نکته ی مهم 1: فاصله زیاد کاشت سبب تبخیر سطحی بالا شده و درختان را نسبت به حمله چوبخواران حساس می نماید. باغهای بدون حصار به علت جریان هوا و باد آلودگی بیشتر خواهند داشت.
• نکته ی مهم 2: کم آبی درختان را در مقابل آفات چوبخوار حساس می سازد.
• نکته ی مهم 3: با انجام صحیح و پیگیر اصول داشت، فاصله، آب، کود و غیره می توانیم درختانی سالم داشته باشیم و از حمله حشرات چوبخوار جلوگیری کنیم.

امیدوارم از محتوای نحوه ی پرورش و نگهداری از گیلاس زرد نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که گیاه دوست هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش سبک زندگی ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.

موثرترین روش پرورش و نگهداری از درخت گیلاس تکدانه سیاه