علاوه بر کاشت گیاهان و سبزیجات در خاک باغچه، امکان پرورش آن ها در آپارتمان نیز وجود دارد. یکی از گیاهانی که می توانید آن را در محیط خانه و در فضای کوچک پرورش دهید، بادمجان (بادنجان) است. در این محتوا قصد داریم که نحوه صحیح و اصولی کاشت انواع بادمجان را به شما آموزش دهیم. همراه ساعد نیوز باشید.
بادمجان ( بادنجان )
بادمجان، گیاهی یک ساله با ساقه های قوی، خشن و شاخه شاخه است. این گیاه دارای برگ های پهن و کشیده و رنگ متمایل به خاکستری است و برگ های این گیاه گاهی خاردار است. گل بادمجان، شبیه گل سیب زمینی، اما بزرگتر و رنگ آن بنفش کم رنگ است. اصل و قدمت گیاه بادمجان اصل این گیاه در هندوستان است و قدمت آن را به ۱۵۰۰ سال قبل یعنی قرن پنجم میلادی تخمین می زنند. قبل از اسلام به ایران وارد شده است.
خصوصیات بادمجان
به خاطر حساسیت بادمجان به سرما کشت آن بیشتر در نواحی گرمسیری صورت می گیرد البته در نواحی معتدل نیز می توان به کشت این گیاه اقدام نمود، ولی باید توجه داشت که دمای کمتر از ۱۶ درجه باعث آسیب به گیاه می شود. همراه ساعد نیوز باشید.
- ارتفاع بادمجان بین ۰.۵ تا ۱.۵ متر متغیر است.
- ریشه های سطحی و قوی دارد.
- برگ هایی بزرگ و بیضوی به طول ۱۸-۱۰ سانتی متر دارد.
- گلهای آن شبیه گل سیب زمینی و بنفش رنگ است، به صورت انفرادی و یا مجتمع دیده میشود که در صورت مجتمع بودن فقط گل تحتانی تولید میوه می کند.
- میوه آن کشیده و باریک و یا گرد و به رنگ های بنفش، سیاه، زرد و سفید دیده می شود.
شرایط نگهداری از بادمجان
- آب و هوای مطلوب بادمجان: بادمجان حساس به سرما است، بنابراین برای حداکثر برداشت باید این گیاه را در نواحی گرمسیری و یا مناطقی که دارای تابستان طولانی هستند کاشت، اما با کاشتن بذر بادمجان در نواحی سرد و معتدل نیز می توان به کشت این گیاه اقدام کرد.
- آبیاری بادمجان: هرچه به گیاه بادمجان آب بیشتری دهید، محصول شما شیرین تر می شود. اگر در منزل در باغچه و یا گلدان بادمجان کشت کرده اید، بعد از خشک شدن سطح خاک گیاه خود را دوباه آبیاری کنید. اجازه ندهید گیاه به خاطر کم آبی پژمرده شود. سعی کنید قبل از کشت، خاک باغچه را با کود حیوانی غنی کنید. خاک مناسب جهت کشت در گلدان ترکیبی از نصف خاک و کود حیوانی پوسیده ( یا خاک برگ ) است.
- نور و گرما: گیاه بادمجان عاشق آفتاب است. گلدان بادمجان را در جایی قرار دهید که مطمئن شوید حداقل ۶ ساعت در روز آفتاب مستقیم دریافت می کند. هر چه آفتاب بیشتر، بهتر. بادمجان، مانند گوجه، گرما را هم دوست دارد. اگر گیاه را در گلدان تیره رنگی نگهداری کنید بهتر است، چرا که رنگ تیره گرما را بیشتر جذب می کند و خاک گیاه گرم تر می ماند. اگر بادمجان را در گلدان معمولی پرورش می دهید، بهتر است که آن ها را در شب های سرد بهار با منتقل کردن شان به مکانی گرم تر یا پوشاندن شان به وسیله پلاستیک یا پارچه، از سرما حفظ کنید.
- خاک مطلوب بادمجان: بادمجان را در هر خاکی می توان کاشت، اما بهترین زمین برای کاشت این گیاه زمین های دارای شن و رس که PH آن ها کمتر از ۵.۶ نباشد، است. تنها دو عامل در انتخاب زمین در زراعت بادمجان مهم است، یکی نم دار بودن خاک یا قدرت نگهداری رطوبت و دیگری حاصلخیزی زیاد آن است. بادمجان برای رشد مناسب و حصول حداکثر محصول احتیاج به حاصلخیزی خاک و تغذیه کافی دارد. زمین بادمجان باید دائم نم دار و مرطوب باشد. بهترین خاک برای بادمجان خاک های شنی لومی (sandy Loam) است. همچنین خاک آن باید عمیق، حاصلخیز و زهکشی خوبی داشته باشد. بادمجان از جمله سبزیجاتی است که مواد غذایی زیادی را از زمین جذب می کند.
انواع کود مناسب برای بادمجان
استفاده از کودهای دامی به میزان ۳۰ تا ۴۰ تن در هکتار توصیه می شود. چنانچه زمین شنی و یا ضعیف باشد، باید به میزان ۴۰ تا ۵۰ تن و حتی ۷۰ تن در هکتار کود دامی به زمین داد. چنانچه کود دامی در دسترس نباشد، می توان برای تقویت خاک به کاشت گیاهان خانواده بقولات به عنوان کود سبز در سال قبل از کاشت اقدام کرد. استفاده از کودهای کامل ازت فسفر و پتاسیم باید در برنامه کودی و آماده کردن زمین قرار گیرد. در آمریکا کودهای شیمیایی کامل را تا میزان ۸۰۰ تا ۱۱۰۰ کیلوگرم در هکتار قبل از آماده کردن خاک در زمین پخش می کنند. از طرفی چون این گیاه زمین را برای مدت طولانی اشغال می کند و محصول می دهد، لذا مصرف کودهای ازته به صورت سرک ۲ تا ۳ نوبت برای آن توصیه می شود. میزان مصرف کود ازته سرک در هر نوبت حدود ۳۰ تا ۴۰ کیلوگرم در هکتار است. اولین نوبت کود ازته سرک ۳ تا ۴ هفته بعد از کاشت است. pH مناسب خاک بین ۵.۵ تا ۸.۶ است.
کود مورد استفاده برای بادمجان در مزرعه
بادمجان احتیاج به کود فراوان دارد. اگر کود دامی موجود باشد، در حدود ۳۰ تن کود در هکتار با شخم اول به زمین می دهند و با این مقدار کود دامی ۳۲۰ تا ۵۰۰ کیلومتر سوپر فسفات ۱۶ درصد اضافه می کنند. در صورتی که کود دامی موجود نباشد و یا استعمال آن از نظر قیمت مقرون به صرفه نباشد، باید از کود شیمیایی به مقدار ۵۰ تا ۷۵ کیلو ازت و ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلو فسفر و به همین اندازه پتاس برای تقویت زمین استفاده کرد. این مقدار کود شیمیایی همراه با کود سبز برای حفظ مواد آلی زمین بهترین نتیجه را می دهد.
نحوه کاشت بادمجان در مزرعه
بادمجان را به طور خطی می کارند و به طرز نشتی آبیاری می کنند. فاصله خطوط کاشت با نوع بادمجان تفاوت می کند. در زمین مرغوب نسبت به نوع کاشته شده فاصله خطوط ۷۵ تا ۱۰۰ سانتیمتر است و فاصله بین بوته ها روی خطوط در حدود ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر است. بادمجان به دو طریق کشت مستقیم و تهیه خزانه ازدیاد می شود. در کشت مستقیم باید تا بر طرف شدن سرما در بهار کشت به تأخیر افتد، اما می توان در گلخانه اقدام به تهیه خزانه و کشت کنیم و به محض مساعد شدن هوا و بر طرف شدن سرما نشاها به محل اصلی منتقل می شود. بذر بادمجان بر خلاف گوجه فرنگی برای جوانه زدن احتیاج به یک دوره استراحت طولانی دارد و در بعضی مواقع حتی با سپری شدن دوره استراحت و کاشت بذر در شرایط مناسب باز هم درصد کمی از بذر جوانه زده و رشد نشاهای جوان نیز بسیار کند است، به طوری که بسته به شرایط آب و هوایی و زمان لازم از بذرکاری تا انتقال نشاء به زمین اصلی از ۶ تا ۱۲ هفته متغیر است. بذر این گیاه کوچک و به رنگ های زرد یا سفید دیده می شود که قوه نامیه را ۶ تا ۷ سال حفظ می کند. بذرهای دو ساله دارای حداکثر قوه نامیه هستند. طریقه کاشت در زمین اصلی به صورت ردیفی است. در مناطق گرمسیر بذر بادمجان را در بهمن ماه و در مناطق معتدل در فروردین ماه در خزانه گرم ویا شاسی می کارند. پس از آن که بوته های آن چهار برگه شدند آن ها را از خزانه خارج ساخته و در زمینی که قبلا آماده ساخته اند به فاصله ۷۵ سانتیمتر از یکدیگر روی ردیف ها نشاء می کنند. فاصله بین ردیف ها باید یک متر لحاظ شود. در طول تابستان هر چهار روز یک مرتبه آبیاری ضرورت دارد.
داشت و مراقبت از گیاه بادمجان
مراقبت های لازم پس از کاشت نشاء شامل آبیاری، دفع علف های هرز و سله شکنی است. مصرف کود سرک در ۲ تا ۳ نوبت به قوی شدن بوته و تولید محصول بیشتر کمک می کند. توصیه می شود که زمین نم دار باقی بماند، این مسئله در زمین های رسی اهمیت زیادی دارد. هرس و کم کردن مقدار گل ها بعد از تشکیل میوه ها الزامی است، زیرا در غیر این صورت میوه ها کاملاً بزرگ نمی شوند. میوه بزرگ با کیفیت خوب زمانی به وجود می آید که تعداد میوه روی بوته محدود باشد. مبارزه با آفات و بیماری ها باید در دستور کار قرار گیرد. از جمله مهم ترین آفات بادمجان، کنه است که برای مبارزه با آن می توان از انواع سموم کنه کش مانند تدیون استفاده کرد. سایر آفات مانند شته، عنکبوت قرمز و انواع سوسک، نمی توانند آسیب چندانی به بادمجان وارد کنند. بعضی از قارچ هایی که به گوجه فرنگی حمله می کنند مانند فوزاریوم، آلترناریا و دورتیسلیوم (Verticillium) می توانند در بادمجان تولید بیماری کنند و باعث پوسیدگی و خشک شدن برگ ها و میوه آن شوند. برای جلوگیری از شیوع این بیماری ها باید اولاً بذور ضدعفونی شده کشت شوند، ثانیاً از کاشتن بادمجان در زمینی که قبلاً گوجه فرنگی و یا سیب زمینی در آن کشت شده است، خودداری کرد و ثالثاً بوته ها به خصوص زمانی که کوچک هستند به وسیله قارچ کش ها سم پاسی شوند.
آفات و بیماری های گیاه بادمجان
گیاه بادمجان به دلیل داشتن آفات و بیماری های مشترک با دیگر گونه های این خانواده همچون سیب زمینی، گوجه فرنگی و فلفل لازم است از ارقام مقاوم استفاده شود و بادمجان در تناوب با گیاهانی از خانواده های دیگر قرار گیرد. بذر هایی که می خواهید کشت دهید باید ضدعفونی شوند و هنگامی که هنوز بوته ها کوچک هستند به وسیله قارچ کش احتمال ورود بیماری های قارچی را از بین ببرید. یکی از آفات مهم گیاه بادمجان؛ کنه تارتن دو نقطه ای می باشد که از طریق ایجاد تار های نازک می تواند رشد گیاه را کاهش دهد، ضمن اینکه با تغذیه از شیره گیاهی موجب تغییر رنگ گیاه یعنی موجب زرد و قهوه ای شدن آن و نیز خشک شدن برگ های گیاه خواهد شد. افزایش دما می تواند تعداد این آفات را افزایش دهد، اما افزایش رطوبت از جمعیت آنها می کاهد، حال به منظور مبارزه با این آفت می توانید از سم های کنه کش همچون گوگرد پودری (گوگرد مایع)، آبامکتین و … استفاده کنید، همچنین اگر وجود کنه همراه با حشراتی مثل تریپس و شته به صورت همزمان باشد، استفاده از سم دانیتول می تواند موثر باشد. گیاه بادمجان دارای آفات دیگری همچون انواع سوسک ها و عنکبوت قرمز می باشد که با حمله به بادمجان می توانند خساراتی به این گیاهان وارد کنند، البته خسارات این آفت ها ناچیز است.
نحوه صحیح برداشت بادمجان
میوه بادمجان از زمانی که حدود یک سوم آن تشکیل شده و اندازه نهائی خود را پیدا کرده باشد تا رسیدن کامل آن قابل برداشت است. میوه کاملاً رسیده پر رنگ شده به مدت زیادی می تواند روی بوته مادری باقی بماند، بدون آن که با زیاد ماندن روی بوته تغییری در کیفیت آن ایجاد کند. زیاد ماندن میوه روی بوته فقط روی کمیت آن اثر می گذارد و کمتر دیده می شود که میوه با کاسبرگ های بزرگ همراه با قسمتی از ساقه که بسیار سخت و چوبی است، توام است.
