موثرترین روش پرورش و نگهداری از درخت پاپایا

مشخصات گیاه پاپایا

(papaya Carica Caricaceae) در این خانواده علاوه بر جنس پاپایا ۴۸ جنس دیگر نیز وجود دارد. در جنس Carica گونه های زیادی وجود دارد که همگی شناخته شده و مهم می باشند. همه گونه ها دو پایه می باشند و تنها گونه یک پایه است. پاپایا رشد سریعی دارد، گیاه یک ساقه دارد. تنه نرم است و پوست سخت شبیه پوست سایر درختان ندارد، همچنین پاپایا شاخه هم ندارد. برگ های درخت پاپایا خیلی بزرگ هستند ولی دوام زیادی ندارند. پاپایا معمولا دارای یک ساقه بلند با برگ های بزرگ در راس درخت است که تقریبا شبیه درخت نخل می باشد.میوه بر روی تنه رشد می کند و به دلیل این که پاپایا همچنان به سمت بالا رشد می کند، همزمان با افزایش سن درخت پاپایا، دسترسی به میوه سخت تر می شود.(البته رقم پاکوتاهی که آوردیم قراره بیشتر از دو متر رشد نکنه!!) پاپایا گیاهی است علفی ،همیشه سبز ،دو لپه که به صورت یک تنه با چوبی نرم به ارتفاع یک تا ۱۰ متر رشد می نماید. این گیاه چند ساله است و ممکن است تا ۲۰ سال سال باقی بماند ولی عمر اقتصادی آن بیشتر از سه سال نمی باشد. پاپایا دارای سیستم ریشه سطحی است. ساقه ساده ،کلفت و اسفنجی بوده و بدون انشعاب می باشد. گاهی هم انشعاباتی بر روی ساقه به وجود می آید. برگ های گیاه به صورت انتهایی در بالای ساقه به وجود می آیند. برگ ها دارای دمبرگ بلندی هستند که گاهی به طول ۶۰ سانتیمتر می رسد. قطر ساقه ممکن است به ۳۰ تا۳۵ سانتیمتر برسد. زیر پوست ساقه ،در برگ ها و در پوست میوه های نارس عروقی وجود دارد که شیره سفید رنگی به نام لاتکس در آنها جریان دارد و یک محصول ثانوی پاپایا محسوب می شود و از آن پاپائین تهیه می کنند که برای ترد کردن گوشت ،کمک به هضم غذا ،تولید دارو و عمل آوری چرم استفاده می شود. پاپایا از نظر رفتار گلدهی پلی گام می باشد. بعضی انواع آن دو پایه ،بعضی ماده و بعضی نر ماده هستند.این وضعیت می تواند تحت شرایط محیط ،طول روز، درجه حرارت و برودت تغییر یابد. گل ها در امتداد ساقه و در بغل برگ ها به صورت منفرد و یا خوشه های کوتاه ظاهر می شوند. میوه به صورت یک حبه است.

کاشت و برداشت پاپایا در ایران نیز اخیراً مورد توجه قرار گرفته است و هم اکنون ۳۰ هکتار زیر کشت پاپایا است که همگی در استان سیستان و بلوچستان قرار دارند . شهرستان سرباز با دارا بودن بیش از 15 هکتار پاپایا قطب تولید خربزه درختی یا پاپایا در کشور بشمار میرود. کاشت و برداشت پاپایا در ایران.

چگونگی کاشتاز بذر پاپایا

کاشت پاپایا از بذر بهترین نتیجه را دارد. برای مزرعه خود به میزان کافی بذر پاپایا تهیه کنید. یک مکان آفتابی در باغ خود برای کاشت پاپایا انتخاب نمایید. کاشت بذر پاپایا را مستقیما از زمین شروع کنید و آن را در گلدان نکارید. پاپایا عملکرد خوبی در انتقال از گلدان به زمین ندارد. در واقع هر چیزی که باعث ایجاد اختلال در ریشه شود به پاپایا آسیب می رساند. پاپایا فقط از این متنفر است. بهترین راه کاشت پاپایا این است که به راحتی بذر آن در زمین اصلی کاشته شود. درخت پاپایا به یک خاک بسیار خوب و غنی از مواد آلی و مواد مغذی نیاز دارد. اگر خاک مزرعه شما خوب نیست می توانید یک چاله نیم متری حفر کنید و آن را با مخلوط خاک و کمپوست خوب، پر کنید. در واقع حداقل دو یا سه چنین بستر کشتی در نقاط مختلف درست کنید. بذرها را در فواصل یک تا سه متر از هم بکارید. دمای مناسب برای جوانه زنی بذر پاپایا 24 تا 30 درجه سانتی گراد است. در هر نقطه دو بذر قرار دهید و آن ها را با لایه نازکی کمپوست بپوشانید و سپس به آن مالچ اضافه کنید. بذرها معمولا 2 یا 3 هفته بعد جوانه می زند. بعد از این که جوانه ها کمی بزرگ تر شدند متوجه خواهید شد کدام یک قوی تر است و جوانه ی ضعیف تر را حذف کنید. آن ها را زمانی که کوچک هستند از زمین خارج کنید و یا اگر بزرگ شده اند آن ها را از زمین قطع کنید و بهترین گیاه را نگه دارید. در این مرحله شما باید نیمی از گیاهان کاشته شده را حفظ کنید. گیاه پاپایا می تواند دارای خصوصیات جنس نر یا جنس ماده باشد، درخت هایی که میوه نمی دهند دارای خصوصیات جنس نر هستند. زمانی که درخت پاپایا حدود یک متر بلند شد شروع به گل دهی می کند. گل نر ساقه بلندتر و نازک تری با چند شکوفه کوچک دارد اما گل های ماده معمولا یک شکوفه تکی دارند و بزرگ تر هستند و به تنه نزدیک تر می باشند. تصاویر پاپایا در بالا را مشاهده کنید. گیاهان نر در مزرعه خود را شناسایی کنید، شما فقط به یک گیاه نر برای هر ده تا پانزده گیاه ماده برای اطمینان از گرده افشانی نیاز دارید. بعد از 10 ماه میوه ها قابل برداشت هستند.

پرورش پاپایا در آب و هوای سرد

نکته مهم در کاشت و برداشت پاپایا این است که اگر شما در منطقه ای زندگی می کنید که تابستان های کوتاهی دارد فقط می توانید پاپایا را به عنوان یک گیاه زینتی نگه دارید. در این صورت شما می توانید بذر پاپایا را در یک گلدان بکارید و در مقابل یک پنجره آفتابی قرار دهید و از دیدن یک صحنه گرمسیری لذت ببرید. با این حال در مناطق سرد، پاپایا به اندازه ای زنده نمی ماند که بتواند میوه تولید کند. پاپایا را باید در یک گلدان بزرگ کاشت و در زمستان آن را در یک جای گرم قرار داد.

شرایط نگهداری از گیاه پاپایا

پاپایا بومی مناطق استوایی آمریکای جنوبی است، اما امروزه کاشت و برداشت پاپایا در همه جا هم مناطق استوایی و هم نواحی زیر استوایی رشد می کند. این گیاه اغلب به صورت وحشی رشد می کند و در هر باغی در مناطق استوایی حداقل چند درخت پاپایا وجود دارد. پاپایا به دلیل سهولت کاشت و زود به میوه نشستن و میوه دهی در سراسر سال مورد توجه می باشد. به طوری که سالانه بیش ار ۳ میلیون تن کاشت و برداشت پاپایا در سراسر دنیا صورت می گیرد. موطن اصلی این گیاه دقیقاً مشخص نیست ولی عقیده بر آن است که از مناطق گرمسیری آمریکا خصوصاً مناطق جنوبی مکزیک منسأ گرفته است و به وسیله اسپانیولی ها و پرتقالی ها به سایر نقاط گرمسیر مرطوب دنیا برده شده است .

• دما: پاپایا در مناطقی رشد دارد که حداقل دما بین منفی ۷ تا مثبت ۴ درجه ی سانتی گراد باشد. و اگر به مدت طولانی در معرض سرمازدگی قرار بگیرد، آسیب دیده و از بین می رود. به طور کلی آب و هوای گرم را در طول سال ترجیح می دهد.

• میزان آب مورد نیاز برای گیاه پاپایا: پاپایا دارای برگ های بزرگی است. در آب و هوای گرم مقدار زیادی آب از برگ ها تبخیر می شود، بنابراین به آب زیادی نیاز دارند. اما متاسفانه پاپایا بسیار مستعد ابتلا به پوسیدگی ریشه است، به خصوص در آب و هوای سرد. آب دهی بیش از حد شایع ترین مشکل در پرورش پاپایا می باشد. پوسیدگی ریشه به درجه حرارت هوا و سلامت و قدرت کلی گیاه بستگی دارد. گیاه سالم تر مقابله بهتری با پوسیدگی ریشه دارد ولی شما باید مواظب باشید در آب و هوای سرد بیش از حد آبیاری انجام ندهید. آبیاری 7 تا 10 روز یک بار کافی است.
• میزان مواد مغذی مورد نیاز برای گیاه پاپایا: پاپایا به مواد غذایی زیادی نیاز دارد. این گیاه به نیتروژن علاقه زیادی دارد. به طور منظم به گیاه پاپایا مواد مغذی بدهید. برای تغذیه گیاه می توانید از یک کود کامل مثل کود مرغ استفاده کنید. کودهای قوی یا تازه نسبتا خوب هستند. شما همچنین باید از کمپوست نیز برای تغذیه گیاه استفاده کنید.
• میزان نور مورد نیاز برای گیاه پاپایا: گیاه پاپایا باید تا حد امکان نور دریافت کند. اگر برگ ها در آب و هوای گرم کمی پژمرده شوند مشکلی نیست و طبیعی می باشد. پاپایا گرما و نور خورشید را بسیار دوست دارد.
• خاک و اقلیم مناسب پاپایا : در کاشت و برداشت پاپایا باید به این نکته توجه کرد که به دلیل اینکه پاپایا همیشه سبز بوده و در سراسر سال تولید محصول می کند به خاکی حاصلخیز با زهکشی خوب نیاز دارد و چون ریشه آن سطحی است به خاک های عمیق نیاز ندارد. وقتی که گیاه تحت شرایط غرقابی قرار گیرد ،برگ هایش زرد شده و میوه ها ریزش می کنند. روی این اصل بهترین خاک برای پاپایا خاک شنی لومی با مواد غذایی کافی می باشد. پاپایا برای رشد و نمو به هوایی گرم و مرطوب نیاز دارد و تا ارتفاع ۱۰۰۰ متری از سطح دریا قابل کشت است. دمای زیر ۱۰ درجه سانتیگراد باعث کاهش رشد درخت و میوه می شود. دمای زیر دو درجه باعث از بین رفتن گیاه می شود. ازدیگر عوامل مؤثر بر رشد پاپایا بادهای شدید است که خسارت های زیادی به این گیاه وارد می سازد. این گیاه به کمبود کلسیم بسیار حساس است بنابراین کاشت آن در خاک های اسیدی مقدور نیست و بهترین رشد را در PH 6.5_7 دارد.

در کاشت و برداشت پاپایا باید توجه داشت که این گیاه ارزشمند به طور معمول به وسیله بذر تکثیر می نمایند. از آنجائیکه بذرها در اثر دگرگشنی به وجود می آیند ،گیاه حاصل از آنها گوناگونی زیادی از خود نشان می دهند. روی این اصل برای تکثیر لازم است از بذرهایی استفاده شود که دارای هویت مشخصی باشند. برای این کار باید بذر را از میوه های کاملاً رسیده خارج نمود و در آفتاب خشک کرد و برای مدتی در دمای ۱۰ درجه سانتیگراد نگهداری نمود. بهترین زمان برای کاشت بذر در نیمه های خرداد می باشد. یعنی زمانی که دمای هوا حدود ۳۵ درجه سانتیگراد باشد. بذرها را در خزانه به مقدار نیم کیلوگرم برای یک هکتار روی ردیف هایی به فاصله ۱۵cm به فاصله ۲٫۵cm در عمق یک سانتی متری می کارند و خزانه را صبح و عصر آب پاشی می کنند. بذرها پس از ۱۵ تا۲۰ روز جوانه می زنند. وقتی دانه نهال ها ۶۰ روزه شدند ،آنها را در محل اصلی بر حسب نوع واریته به فاصله یک تا سه متر نشاء می کنند. یه نکته مهم دیگه در کاشت و برداشت پاپایا اینه که بعد از کاشت برای رشد هرچه بهتر آبیاری ها ۷ تا ۱۰ روز یکبار الزامی است. از آنجایی که این گیاه رشد سریعی داشته و میزان محصول بالایی دارد مواد غذایی زیادی را از خاک خارج می کند. روی این اصل تغذیه گیاه با مقدار کافی مواد معدنی آلی در افزایش رشد و عملکرد مؤثر خواهد بود. بذر پاپایا سیاه رنگ بوده و به تعداد زیاد روی جدار تخمدان یا گوشت میوه قرار گرفته است. ماده ای شفاف و کمی ترش اطراف بذر را پوشانده است که در موقع کاشت بذر باید این ماده را از بین برد تا بذر جوانه بزند. برای این کار پس از برداشت بذرها ،آنها را بین پارچه ای می سایند تا پاک شود.ازدیاد پاپایا به وسیله قلمه های ساقه هم امکان پذیر است. ولی از آنجاییکه این گیاه به ندرت ساقه فرعی می دهد این کار تنها با قطع گیاه امکان پذیر خواهد بود.

برداشت محصول پاپایا

معمولاً ۱۲ ماه پس از کاشت بذر ،اولین محصول پاپایا به دست می آید. (رقم جدید پاکوتاهی که آوردیم ادعا کرده 4 ماه بعد!! ما هوز خودمون تست نکردم ولی قطعا نتیجه رو بهتون اطلاع میدیم)هر گل حدود ۱۴۵ تا ۱۶۵ روز بعد از گرده افشانی به میوه کامل و رسیده تبدیل می شود. در زمان رسیدن رنگ میوه ها از سبز به زرد و گاهی نارنجی تغییر می یابد. از آنجائیکه میوه پاپایا فرازگرا است می توان آن را در مرحله بلوغ کامل برداشت نمود و در انبار نگهداری کرد و یا به نقاط دوردست فرستاد. میوه رسیده پاپایا دارای پوستی نازک است و نگهداری و حمل و نقل آن نیاز به دقت فراوان دارد. برای رساندن مصنوعی این میوه از اتیلن به میزان یک میلی گرم در لیتر در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد و رطوبت ۸۵ تا۹۵ درصد استفاده می کنند.

زمان میوه دهی گیاه پاپایا و میزان میوه دهی

در کاشت و برداشت پاپایا باید توجه داشت که پاپایا در تمام طول سال میوه می دهد، تا زمانی که آب و هوا به اندازه کافی گرم باشد. اگر درجه حرارت بیش از حد افت کند گل دهی متوقف می شود، گیاه بعد از گرم شدن هوا دوباره گل می دهد.پاپایای جوان بیشترین تولید را دارد. هرچه سن گیاه بیشتر می شود گیاه ضعیف تر شده و میوه کمتر و کوچک تری تولید می کند، همچنین ممکن است به بیماری نیز مبتلا شود. همچنین هرچه گیاه بلندتر شود دسترسی به میوه نیز سخت تر می شود.

طول عمر پاپایا

مدت زندگی پاپایا می تواند متفاوت باشد، اما بیشتر گیاهان پاپایا زندگی کوتاهی دارند. زیرا آن هایی که مسن تر می شوند معمولا دچار بیماری شده و از بین می روند و این نکته باید در کاشت و برداشت پاپایا مورد عنایت قرار گیرد.بیشتر گیاهان پاپایا در سال دوم یا سوم می میرند.اما برخی از گیاهان قوی هستند که مدت زمان بیشتری زنده می مانند و به نظر می رسد از بین نمی روند. در این صورت تنه آن را قطع می کنند تا درخت دوباره شروع به رشد جدید کند. نکته جالب در کاشت و برداشت پاپایا این که بر اساس آمار مشخص شده یک گیاه پاپایا وجود داشته که تا 40 سال زندگی کرده است.

عوامل خسارت زا در پرورش پاپایا

پوسیدگی ریشه در اثر آبیاری بیش از حد شایع ترین مشکل گیاه پاپایا می باشد. اگر هوا سرد باشد باید پاپایا خشک نگه داشته شود.اگر شما در منطقه ای گرمسیر زندگی می کنید که باران های سیل آسا در آنجا می بارد، در هر فصل مرطوب بسیاری از گیاهان پاپایای بالغ از بین می روند و آن هایی که جوان تر هستند زنده می مانند.بادهای قوی یکی دیگر از دلایل آسیب رسان به گیاه پاپایا می باشند. گیاهان پاپایا یک سیستم ریشه ای کم عمق دارند و هرچه سن آن ها بیشتر می شود وزن تنه سنگین تر شده و به راحتی با ضربه از زمین جدا می شوند. در چنین حالتی باید دوباره کاشت مجدد انجام داد. بهتر است کاشت پاپایا از ابتدا در مکانی که از باد در امان است انجام شود. مشکل دیگر پرندگان وحشی هستند… همه میوه پاپایا را دوست دارند…! تنها راه حل این است که زمانی که رنگ میوه شروع به تغییر کرد آن را بچینید. آن ها بعد از چیده شدن رسیده تر می شوند. زمانی که درخت پاپایا خیلی بلند شود دسترسی به میوه سخت می شود و باید برای چیدن آن ها از نردبان بالا رفت. همچنین هرچه درخت بلندتر شود کیفیت طعم میوه نیز کاهش پیدا می کند. در صورتی که درخت خیلی بلند شود بهتر است که آن را قطع کرد. بعد از قطع کردن تنه ممکن است دوباره رشد کند. بهترین زمان برای قطع کردن تنه پاپایا در آب و هوای خشک است. تنه توخالی است و اگر با آب پر شود فاسد می شود. شما می توانید روی تنه را با یک پلاستیک بپوشانید و یا یک گلدان را به صورت وارونه روی آن قرار دهید. آب و هوای گرم و مرطوب می تواند پوسیدگی را تشویق کند. درختان جوان و قوی پاپایا کمتر تحت تاثیر حشرات و بیماری ها قرار می گیرند. همیشه درخت های جوان را نگه دارید. درخت های مسن تر مستعد ابتلا به بیماری هستند. حشرات ویروس ها و بیماری ها را از درخت می مکند و آن ها را منتقل می کنند و این موضوع باعث ایجاد یک مشکل بزرگ می شود. شما می توانید دانه های میوه های سالم تر و خوشمزه تر را ذخیره کنید و در یک زمان مناسب آن ها را بکارید. در این صورت نژاد بهتر را پرورش خواهید داد.

مشکلات شایع در پرورش پاپایا

پوسیدگی ریشه در اثر آبیاری بیش از حد شایع ترین مشکل گیاه پاپایا می باشد. اگر هوا سرد باشد باید پاپایا خشک نگه داشته شود. اگر شما در منطقه ای گرمسیر زندگی می کنید که باران های سیل آسا در آنجا می بارد، در هر فصل مرطوب بسیاری از گیاهان پاپایای بالغ از بین می روند و آن هایی که جوان تر هستند زنده می مانند. بادهای قوی یکی دیگر از دلایل آسیب رسان به گیاه پاپایا می باشند. گیاهان پاپایا یک سیستم ریشه ای کم عمق دارند و هرچه سن آن ها بیشتر می شود وزن تنه سنگین تر شده و به راحتی با ضربه از زمین جدا می شوند. در چنین حالتی باید دوباره کاشت مجدد انجام داد. بهتر است کاشت پاپایا از ابتدا در مکانی که از باد در امان است انجام شود. مشکل دیگر پرندگان وحشی هستند. همه میوه پاپایا را دوست دارند...! تنها راه حل این است که زمانی که رنگ میوه شروع به تغییر کرد آن را بچینید. آن ها بعد از چیده شدن رسیده تر می شوند. زمانی که درخت پاپایا خیلی بلند شود دسترسی به میوه سخت می شود و باید برای چیدن آن ها از نردبان بالا رفت. همچنین هرچه درخت بلندتر شود کیفیت طعم میوه نیز کاهش پیدا می کند. در صورتی که درخت خیلی بلند شود بهتر است که آن را قطع کرد. بعد از قطع کردن تنه ممکن است دوباره رشد کند. بهترین زمان برای قطع کردن تنه پاپایا در آب و هوای خشک است. تنه توخالی است و اگر با آب پر شود فاسد می شود. شما می توانید روی تنه را با یک پلاستیک بپوشانید و یا یک گلدان را به صورت وارونه روی آن قرار دهید. آب و هوای گرم و مرطوب می تواند پوسیدگی را تشویق کند. درختان جوان و قوی پاپایا کمتر تحت تاثیر حشرات و بیماری ها قرار می گیرند. همیشه درخت های جوان را نگه دارید. درخت های مسن تر مستعد ابتلا به بیماری هستند. حشرات ویروس ها و بیماری ها را از درخت می مکند و آن ها را منتقل می کنند و این موضوع باعث ایجاد یک مشکل بزرگ می شود. شما می توانید دانه های میوه های سالم تر و خوشمزه تر را ذخیره کنید و در یک زمان مناسب آن ها را بکارید. در این صورت نژاد بهتر را پرورش خواهید داد.

سیستم ریشه سطحی

پاپایا دارای سیستم ریشه سطحی است. ساقه ساده ،کلفت و اسفنجی بوده و بدون انشعاب می باشد. گاهی هم انشعاباتی بر روی ساقه به وجود می آید. برگ های گیاه به صورت انتهایی در بالای ساقه به وجود می آیند. برگ ها دارای دمبرگ بلندی هستند که گاهی به طول ۶۰ سانتیمتر می رسد. قطر ساقه ممکن است به ۳۰ تا۳۵ سانتیمتر برسد. زیر پوست ساقه ،در برگ ها و در پوست میوه های نارس عروقی وجود دارد که شیره سفید رنگی به نام لاتکس در آنها جریان دارد و یک محصول ثانوی پاپایا محسوب می شود و از آن پاپائین تهیه می کنند که برای ترد کردن گوشت ،کمک به هضم غذا ،تولید دارو و عمل آوری چرم استفاده می شود. پاپایا از نظر رفتار گلدهی پلی گام می باشد. بعضی انواع آن دو پایه ،بعضی ماده و بعضی نر ماده هستند.این وضعیت می تواند تحت شرایط محیط ،طول روز، درجه حرارت و برودت تغییر یابد. گل ها در امتداد ساقه و در بغل برگ ها به صورت منفرد و یا خوشه های کوتاه ظاهر می شوند. میوه به صورت یک حبه است.

موثرترین روش پرورش و نگهداری از درخت توت موزی