موزه آکروپولیس (به یونانی: Μουσείο Ακροπόλεως)، بزرگ ترین موزه یونان و یکی از مهم ترین موزه های جهان در رابطه با آثار مربوط به تمدن یونان باستان است. موزه آکروپولیس بخش بزرگی از گنجینه و آثار باستانی مرتبط با اکتشافات مجموعه تاریخی آکروپولیس را در خود جای داده است.موزه جدید آکروپولیس در تاریخ ۲۰ ژوئیه ۲۰۰۹ میلادی، افتتاح شد. این موزه در فاصله ۴۰۰ متری موزه قدیم قرار دارد.یونان چند دهه است که تلاش می کند مجسمه ها و آثار حکاکی شده ای از معبد پارتنون را که در سال ۱۸۰۶ میلادی، توسط سفیر وقت بریتانیا در زمان امپراتوری عثمانی از این کشور خارج و به موزه بریتانیا منتقل شد را، از دولت بریتانیا بازپس بگیرد.
تاریخچه موزه آکروپولیس
یادبود آکروپولیس در طول قرن ها (هم دوران باستان و هم قرون وسطی) در برابر بسیاری از ویرانی ها مقاومت کرده است. تا قرن ۱۷ میلادی زمانی که مسافران خارجی از این بنای تاریخی بازدید می کردند، بخش های سالم آن آسیب می دید. این وضعیت به همین منوال ادامه داشت، تا زمانی که در اواسط همان قرن، پروپولیا (بخشی از بنا) که به عنوان انبار باروت استفاده می شد، منفجر شد.۳۰ سال بعد، اشغالگران عثمانی معبد آتنا نایک در همان نزدیکی را از بین بردند تا از مصالح آن برای تقویت استحکامات آکروپولیس استفاده کنند. هرچند، بدترین سال برای آکروپولیس زمانی بود که در سال ۱۶۸۷ با انفجار یک بمب از سمت نیروهای ونیزی، بسیاری از مجسمه های معماری این ساختمان به هوا پرتاب شده و در اطراف تپه های آکروپولیس روی زمین پخش شدند. پس از این واقعه، بازدیدکنندگان خارجی آکروپولیس در میان خرابه ها به جستجو می پرداختند و قطعه های باقی مانده را به عنوان سوغاتی با خود به همراه می بردند. چندی بعد، در قرن ۱۹ میلادی لرد الگین قطعات سالم از کتیبه، نقوش برجسته، مجسمه ها و پایه های این بنا را از یونان خارج کرد.
در سال ۱۸۳۳ زمانی که نیروی دریایی ترکیه از آکروپولیس خارج شد و بنیانگذاری دولت یونان صورت گرفت، مذاکرات بر سر ساخت موزه آکروپولیس روی تپه آکروپولیس نیز آغاز شد. در سال ۱۸۶۳، تصمیم قطعی مبنی بر ساخت موزه آکروپولیس در قسمت جنوب شرقی پارتنون اتخاذ شده و پایه های ساختمان در ۳۰ دسامبر ۱۸۶۵ بنا نهاده شد. طرح ساختمان این موزه به گونه ای طراحی شده بود که ارتفاع موزه از ارتفاع ساختمان اصلی پارتنون بالاتر نرود. به زودی مشخص شد که این موزه با ۸۰۰ مترمربع مساحت، فضای کافی برای جاگیری قطعات یافت شده در حفاری بزرگی که در سال ۱۸۸۶ انجام شده بود را ندارد. بنابراین موزه دیگری با عنوان «موزه کوچک» در سال ۱۸۸۸ بنا نهاده شد؛ که بین سال های ۱۹۴۶ تا ۱۹۴۷ تخریب شد و موزه اول گسترش یافت.پس از آن تا سال ۱۹۷۰، این موزه نمی توانست پذیرای تعداد بالای بازدیدکنندگان خود باشد. فضای ناکافی به طور مکرر مشکلاتی را به وجود می آورد و احساس نابی را که باید از تماشای شاهکارهای سنگی به وجود می آمد، کاهش می داد.موزه آکروپولیس نخستین بار توسط کنستانتینوس کارامانلیس در سپتامبر ۱۹۷۶ طراحی شد. او همچنین مکان موزه را (که درواقع چند دهه بعد موزه در همان مکان ساخته شد) نیز مشخص کرد. طرح های کارامانلیس تمام نیاز و تجهیزاتی را که برای حفاظت از آثار ارزشمند یونانی در موزه نیاز بود تعریف می کرد، تا در نهایت مجسمه های پارتنون بار دیگر به یکدیگر ملحق شوند.در سال ۱۹۸۹ ملینا مرکوری که به عنوان وزیر فرهنگ، سیاست های خود را به صورت جدی برای بازگرداندن مرمرهای پارتنون از موزه بریتانیا مطرح کرده بود، مسابقه بین المللی معماری را برگزار کرد. نتایج این رقابت پس از کشف یک شهرک بزرگ در ماکریانی که آثار متعلق به دوران باستان تا اوایل مسیحیت را در خود داشت لغو شد، زیرا حفریات این مکان جدید نیز باید به آثار موزه آکروپولیس اضافه می شدند.در سال ۲۰۰۰، سازمان ساخت موزه جدید آکروپولیس مناقصه ای جدید را زیر نظر دستورالعمل اتحادیه اروپا مطرح کرد. برنارد چومی به همراه مایکل فوتیادیس و همکاران شان توانستند در این مناقصه برنده شوند و ساختمان جدید موزه را تا سال ۲۰۰۷ به اتمام رسانند.
امروزه موزه آکروپولیس جدید با فضای نمایشگاهی بیش از ۱۴ هزار مترمربع، یعنی ده برابر بزرگتر از موزه قبلی بر تپه های آکروپولیس، در مجموع ۲۵ هزار مترمربع مساحت دارد؛ و تمام امکانات لازم برای یک موزه قرن بیست و یکمی در این موزه فراهم شده است.در سال ۲۰۱۷، موزه آکروپولیس همکاری خود را با دو موزه سرشناس چین، موزه شانگهای و موزه شهر ممنوعه پکن، آغاز کرد. به این ترتیب، دو اثر نمادین از موزه آکروپولیس در موزه شانگهای به نمایش در آمد و دو شاهکار چینی از شانگهای به آتن فرستاده شدند. همزمان، توافقی صورت گرفت تا اتاق کاخ خصوصی امپراطور کیان لونگ در نمایشگاهی در موزه آکروپولیس به نمایش درآید، اثری که برای نخستین بار شهر ممنوعه را ترک می کند.
معماری موزه آکروپولیس
ساختمان جدید موزه آکروپولیس می تواند داستان زندگی آتنی های ساکن آکروپولیس و محیط اطرافش را از طریق گردآوری مجموعه های مختلف برای شما نقل کند. سه مفهوم کلی، موقعیت و محدودیت های این مکان را به فرصتی برای معماری خلاق تبدیل کرده اند که در مجموع موزه ای با ساختار ساده و دقیق از یونان باستان به نمایش می گذارد.نخست؛ موقعیت موزه جدید آکروپولیس بیشتر از هر موزه دیگری حول محور نور طبیعی می چرخد. نور در نمایشگاهی که مجسمه ها در آن به نمایش در آمده اند، متفاوت از نور در بخش نقاشی ّها و طراحی ها است. فضای نمایشگاهی این موزه می تواند به عنوان موزه ای با محوریت استفاده از نور محیطی توصیف شود. با این تفاسیر، نمای مجسمه ها در ساعات مختلف روز متفاوت خواهد بود.
دوم؛ مسیر بازدیدکنندگان داخل موزه به صورت یک چرخ سه بعدی طراحی شده است. این چیدمان از کشفیات حفاری های باستان شناسی تا مرمرهای پارتنون ادامه داشته و به دوره رومیان ختم می شود. زمان و حرکت در معماری و به خصوص در این موزه، با بیش از ۱۰ هزار بازدیدکننده در روز، نقش مهمی ایفا می کنند. به همین دلیل نحوه چیدمان آثار موزه که باعث هدایت مسیر مخاطب می شوند، به طور دقیقی طراحی شده اند.سوم؛ این ساختمان به سه بخش پایه، میانه و بالا، که هر کدام بر اساس نیاز های مخصوص طراحی شده اند، تقسیم شده است. در بخش پایه، با مشاوره متخصصان، حفریات باستان شناسی در مکانی تحت حفاظت شبکه ای از ستون ها قرار داده شده است تا به آثار باستان شناسی حساس خسارتی وارد نشود. پس از آن جهت گیری مسیر به طوری نامحسوس به سمتی می رود که وقتی بازدیدکننده در قسمت میانه به نمایشگاه اصلی می رسد، در ذوزنقه ای دو سویه قرار می گیرد که نمایشگاه های دوران آرکائیک و امپراطوری رومیان در آن به نمایش در آمده اند. قسمت بالایی که به شکل مستطیل پارتنون ساخته شده، حول محور مرمرهای پارتنون شکل گرفته، درست همان طور که پارتنون اصلی درقرن های گذشته وجود داشته است. به لطف تکنولوژی معاصر شیشه، محفظه شیشه ای در حالی که بقایای آکروپولیس را از خطر نور و گرمای مضر دور نگه می دارد، نور ایده آل را جهت تماشای مستقیم مجسمه ها فراهم می کند.
سه ماده اصلی تشکیل دهنده موزه عبارتند از شیشه برای نما و برخی طبقات، بتن برای بدنه اصلی و ستون ها و مرمر برای بعضی طبقات. نمای شرقی و غربی موزه و همچنین ستون های نمایشگاه پارتنون از فولاد ساخته شده اند.
فعالیت های موزه آکروپولیس
موزه آکروپولیس از جمله موزه هایی به شمار می رود که علاوه بر نگهداری و حفظ آثار ارزشمند خود، به ترویج دانش و اطلاعات درباره این آثار از طریق فعالیت های گوناگون می پردازد. بخشی از این فعالیت ها عبارتند از:
اپلیکیشن های آنلاین
در میان اپلیکیشن های آنلاین موزه آکروپولیس، می توان به عنوان مثال به پروژه هنری گوگل اشاره کرد. در این پروژه که با همکاری گوگل طراحی شده، دسترسی دائمی به مجموعه های موزه توسط یک پلت فرم دیجیتال ایجاده شده است. از طریق این پلت فرم، کاربران می توانند تصاویری با کیفیت بالا از موزه آکروپولیس را مشاهده کرده و همچنین از تورهای مجازی آن بازدید کنند. در میان بخش های مختلف، موزه بخش بلوک ششم از کتیبه شرقی پارتنون را انتخاب کرده است تا با کیفیت بسیار بالا عکسبرداری شده و بیینده را قادر سازد تا جزئیاتی را که با چشم غیرمسلح نیز قابل مشاهده نیستند، مورد مطالعه قرار دهد.
کتابچه های آموزشی
کتابچه های آموزشی موزه به زبان ساده و داستان گونه درباره اعتقادات، آداب و رسوم و آثار آکروپولیس و یونان باستان برای بازدیدکنندگان توضیح می دهند.
بسته آموزشی موزه
بخش آموزش موزه بسته ای را فراهم کرده است که می تواند به عنوان منبع آموزشی در کلاس درس یا هر مکانی که به منابع فرهنگی احتیاج دارد، استفاده شود. هر چند این بسته از نظر موضوعی مستقل است، اما شامل مجموعه ای است که می توان از طریق آن فرهنگ یونان باستان را به شیوه ای جدید مورد بررسی قرار داد. هر بسته شامل کتاب ها، بازی ها، نمونه های آثار تاریخی و کپی از اشیا باستانی است که می تواند به روش شخصی هر معلم مورد آموزش قرار گیرد. این مجموعه ها عبارتند از: ابزار موسیقی یونان باستان، لباس یونان باستان، کتیبه پارتنون، سفر به آکروپولیس، دوازده خدای المپیا، آکروپولیس و ترمیم و هنر مجسمه سازی از سنگ.
اطلاعات بصری روی تبلت برای بازدیدکنندگان
بازدیدکنندگان موزه آکروپولیس می توانند با باستان شناسان موزه درباره نمایشگاه ها، موزه، زندگی در دوران باستان و رابطه اش با دنیای مدرن صحبت کنند. باستان شناسان موزه غالبا در نزدیکی نمایشگاه بوده و می توانند با استفاده از تبلت ها، اطلاعات مورد نظر را به بازدیدکنندگان توضیح داده و آن ها را در سفر شخصی شان در دنیای باستان و مدرن همراهی کنند.
مکان مخصوص مطالعه
موزه آکروپولیس مکان استراحت و مطالعه ای را با چشم اندازی از آثار موزه به بازدیدکنندگان پیشنهاد می کند که در آن، علاقه مندان می توانند در حالی که به استراحت می پردازند، در میان کتاب ها درباره آکروپولیس و دنیای باستان مطالعه کنند.
کوله پشتی خانواده
موزه آکروپولیس به خانواده ها این امکان را می دهد تا در مقابل گرو گذاشتن یک کارت شناسایی، یک کوله پشتی خانواده دریافت کنند که با استفاده از آن، می توانند اطلاعات بیشتری درباره نمایشگاه ها به دست آورده و از بازدید خود لذت بیشتری ببرند.
برنامه آموزشی خانواده
برنامه های آموزشی خانواده به گونه ای طراحی شده اند که کودکان و والدین شان از بازدید موزه آکروپولیس لذت بیشتری ببرند. این برنامه که شامل فعالیت های خانوادگی می شود، با توجه به سن کودکان متفاوت است. هدف برنامه این است که کودکان علاوه بر داشتن اوقاتی خوش در موزه، درباره شاهکارهای تاریخی و باستانی اطلاعات بیشتری کسب کرده و حافظه و خلاقیت خود را به چالش بکشند.علاوه بر فعالیت های یاد شده، موزه آکروپولیس برای علاقه مندان به عکاسی، فیلمبرداری و تحقیق در موزه نیز شرایط ویژه ای را مهیا کرده است. در این بخش برای عکاسان آماتور و حرفه ای، فیلمسازان آماتور و حرفه ای و باستان شناسان شرایط متفاوتی اتخاذ شده است که علاقه مندان می توانند با دنبال کردن دستورالعمل موزه، جهت استفاده از آثار یا اطلاعات مرتبط با آن ها اقدام کنند.
و در پایان...
هرسال بیش از ۲ میلیون نفر از موزهٔ آکروپولیس آتن دیدن می کنند. این موزهٔ باستان شناسی در یونان، روی آثار یافته شده در آکروپولیس تمرکز دارد و در آن آثاری از عصر برنز یونان تا زمان امپراتوری روم و امپراتوری بیزانس (روم شرقی) نمایش داده شده است.امیدواریم از خواندن این مطالب لذت ببرید با ساعد نیوز همراه باشید.
مرکز فرهنگی ژرژ پمپیدو در پاریس؛ ساختمانی با سبک طراحی (های تک)
