مصالح بسیار متنوعی در پروژه های ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرند. سیمان یکی از پراستفاده ترین مصالح ساختمانی به ویژه در کشور ما ایران است. سیمان در تمامی مراحل ساخت و ساز کاربرد دارد. سیمان کاری دیوار یکی دیگر از کاربردهای بالقوه سیمان است که از اصول و استاندارد های خاصی پیروی می کند. اجرای عملیات سیمان کاری دیوار طی چندین مرحله صورت می گیرد که در این مطلب قصد داریم به آن بپردازیم.
وسایل مورد نیاز برای سیمان کاری دیوار
سیمان کاری در هر مقیاس و هدفی که باشد به یک سری وسایل و تجهیزات نیاز دارد که اصلی ترین آن ها در فهرست زیر ارائه شده اند.
- ابزار عمومی بنایی مانند شاقول، شمشه آهنی و چوبی، ریسمان کار، کمچه و ماله
- ابزار سیمان کاری مانند ملاقه سیمان کاری، ملات پاش دستی و انواع تخته ماله
- فرغون
- استنبلی
- سرند چشم بلبلی
- غربال
- سطل
- بیل
- دستکش و عینک شیشه ای
نکات مهم در تهیه سیمان
- ماسه مصرفی باید با دانه بندی در حد طبیعی و ریز دانه و سیلت دار باشد. وجود دانه بندی طبیعی و اصولی موجب افزایش گیرائی و مقاومت سیمان روی دیوار می شود.
- ماسه باید عاری از مواد زائد مانند خاک، چربی یا رنگ باشد. وجود این مواد در ماسه احتمال ترک خوردگی سیمان روی دیوار را افزایش می دهد.
- سیمان استفاده شده در سیمان کاری دیوار باید تازه باشد. سیمان های پاکتی به دلیل نگهداری اصولی بهتر هستند.
روش اصولی ساخت سیمان برای سیمان کاری دیوار
کیفیت ملات مورد استفاده در سیمان کاری دیوار تأثیر به سزایی در کیفیت نهایی کار خواهد گذاشت و از این رو شایسته است که توجه زیادی به آن شود. به طور معمول مقدار مصرف سیمان در تهیه ملات بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم سیمان در مترمکعب است. ساخت ملات به دو شیوه دستی و ماشینی صورت می گیرد. ساخت ملات به صورت دستی به این گونه است که معمولاً در ظرف ملات سازی که در اصطلاح استانبولی یا استنبلی گفته می شود ماسه و سیمان پیمان شده به طریق کاملاً خشک و در سطح صاف و بدون زائده مخلوط می شوند. سپس مخلوط که به شکل کاسه ای درآمده و در اصطلاح آخوره شده با اندازه کافی از آب ترکیب می شود. در مرحله بعد برگردان کردن مخلوط خشک به درون آخوره تا محو سازی آب، عمل زیر و رو کردن و ورز دادن مخلوط خشک با بیل انجام می گیرد تا ملات ماسه و سیمان برای مصرف آماده شود. در هنگام ورز دادن ملات باید دقت شود که آب سیمان از آخوره جدا نشود زیرا در این صورت از مقدار سیمان کاسته خواهد شد. گاهی نیز مقدار مصرفی ملات بسیار ناچیز و مخلوط ماسه و سیمان در یک ظرف استانبولی تهیه می شود که با اضافه کردن آب و ورز دادن به وسیله کمچه ملات ماسه و سیمان آماده مصرف می شود.در بسیاری از پروژه های ساختمانی به منظور بالا بردن سرعت کار به منظور تهیه ملات از ماشین ملات ساز یا بتونیر استفاده می شود. ظرفیت این دستگاه ها متغیر و از ۵۰ تا ۳۰۰ لیتر است. ساخت ملات در این دستگاه ها با مقدار آب متناسب، ورزگیری کامل و سرعت انجام می شود. دستگاه باعث مخلوط شدن و مبارزه کامل ملات می شود.
مراحل اجرای سیمان کاری دیوار
سیمان کاری دیوار در چندین مرحله مختلف صورت می گیرد که به شرح زیر هستند.
-
آماده سازی سطح دیوار: آماده سازی دیوار می تواند تحت تأثیر عواملی مختلفی همچون کهنه یا تازه بودن دیوار، مصالح مورد استفاده در ساخت دیوار و … قرار بگیرد و لازم است به این موارد توجه شود. در این مرحله باید سطح دیوارهای قدیمی و کهنه را از هرگونه آلودگی و مواد مختلف پاک کرد و برای این کار می توان از فرچه های مخصوص استفاده نمود. البته دیوارهای جدید و تازه نیز باید تمیز شوند و سطح آنها برای سیمان کاری کاملاً صاف باشد. صاف و مسطح بودن دیوار باعث می شود که در هزینه ساخت ساختمان نیز صرفه جویی شود و مراحل سیمان کاری با سرعت بالاتری انجام شود.
-
کروم بندی ناحیه پایینی دیوار: استفاده از روش نیمه گذاری باعث می شود که سرعت عمل و اجرای سیمان کاری افزایش پیدا کند و از ریزش و جدا شدن ملات سیمان از دیوار نیز جلوگیری خواهد شد. در این مرحله ابتدا باید آجر قزافی سفید را به فاصله دو سانتی متر از نقش دیوار قرار داد و سپس ملات ماسه سیمان را بین نیمه آجر به دیوار ریخت و با لبه تیغه کمچه ملات را فشار داد و کناره های ملات را به دیوار پخ کرد. آجر به سرعت آب ملات را می کشد و سپس با اهرم کردن نیمه، نیمه آجر از ملات کروم جدا می شود. چنانچه سطح کروم دارای برجستگی های ریز و درشت باشد می توان با استفاده از کمچه یا ماله کشیدن با مقدار کمی ملات آن ها را رفع نمود. در مرحله دوم کروم دوم در نبش دیگر دیوار اجرا خواهد شد و سپس ریسمان کشی بین دو کروم انجام خواهد شد. در نهایت نیمه آجر در جهت ریسمان کار برای اجرای کروم میانی استفاده خواهد شد و در نهایت کروم میانی نیز ساخته خواهد شد.
-
کروم بندی ناحیه بالایی دیوار: بعد از آماده سازی ملات ماسه سیمان باید آن را داخل ملاقه سیمان کاری ریخته. سپس با لبه کمچه کمی از ملات را با چرخش کمچه از پایین به بالا و با ضرب و فشار در محل کروم پاشید تا ملات ها در بندها جای بگیرند. عمل ملات زنی نیاز به صبر و دقت بالایی دارد و حتما باید از توری روی دیوار استفاده شود تا از ریزش آن جلوگیری شود. بعد از زدن ملات به دیوار و تثبیت آن باید توسط یک تخته ماله چوبی به اطراف کروم پخ زده شود. در مرحله بعدی سیمان کاری دیوار ساختمان در روش نیمه گذاری با استفاده از شاقول قائم بودن کروم های بالایی و زیرین بررسی خواهد شد. همان طور که اسکلت بندی ساختمان از مهم ترین و اصلی ترین مراحل ساخت کلی سازه است کروم بندی نیز می تواند مهم ترین مرحله در سیمان کاری دیوار باشد چرا که سایر مراحل نیز بر اساس آن انجام خواهند شد.
-
شمشه گیری ملات: بعد از اتمام اجرای کروم بندی نوبت به شمشه گیری ملات ماسه و سیمان می رسد که به شرح مراحل زیر صورت می گیرد. ملات ماسه و سیمان را که در ظرف استانبولی قرار داده اید را با نوک کمچه از داخل ظرف برداشته و با یک حرکت چرخشی از ناحیه کروم زیرین به سمت کروم بالا بپاشید به طوری که سطح دو کروم از ملات پوشیده شود. در این مرحله از سیمان کاری دیوار شمشه چوبی را آهسته بین دو کروم بکشید به گونه ای که با سطح هر دو کروم مماس شود.
- اندود سیمان:مرحله پایانی سیمان کاری دیوارها مرحله اندود سیمان است که در آن برای گرفتن ملات سیمان در شروع تولید ملات باید در سطح زیر کار با پاشیدن ملات ماسه و سیمان به وسیله کمچه در حالت چرخشی یک لایه به نام اسپرس ساخته شود. سطح زیر کار در بین شمشه صورت خواهد گرفت و بعد از اجرای اسپرس باید برای اجرای لایه نهایی اقدام کرد. در این مرحله باید با استفاده از حرکت کمتر از پایین به بالا بر روی پرس مقداری ملات ماسه و سیمان را با ضرب پاشید. در نهایت بعد از آنکه ملات به صورت یکدست بر روی سطوح بین شمشه ها پاشیده شد باید با استفاده از شمشه کشی آن را صاف و هموار کرد. برای تخت بودن سطح سیمان بهتر است از تخته ماله بلند استفاده شود.
- پس از پایان اندود سیمان در هر طرف با اسپرس زدن، سیمان کاری کردن بغل کش نبش دیوار نیز صورت خواهد گرفت و سیمان کاری دیوار ساختمان به اتمام می رسد.