مسجد مشهور تهران، اثر ماندگار خواجه محبوب جیران، سوگلی ناصرالدین شاه
به گزارش پایگاه خبری - تحلیلی ساعدنیوز به نقل از همشهری آنلاین، حرمسرای ناصرالدین‌شاه در طول تاریخ به دلیل تعدد زن‌ها شهره خاص و عام بوده و سریال جیران هم که این روزها مخاطبان زیادی پیدا کرده، سبب توجه دوباره به این موضوع شده است.
البته در این سریال که شاهد رقابت و حسادت زنان عقدی و صیغه‌ای ناصرالدین‌شاه هستیم، افراد دیگری هم جلب توجه کرده‌اند که خواجه‌ها هستند و قدرت آن‌ها در دربار نشان داده شده است.
گفته می‌شود در دوران ناصرالدین شاه، تعداد خواجه‌های حرمسرا به بیش از 90 نفر می‌رسید و شاه هم 7 خواجه مخصوص داشت که آغا بشیر، آغا محمدخان و آغا غلامعلی از آن جمله بودند.
آغا بهرام (آغا بهرام خواجه قره‌باغی) هم از خواجه‌هایی بود که در این حرمسرا وظیفه خدمت به سوگلی اول ناصرالدین شاه، جیران، را برعهده داشت.
ساخت مدرسه با درآمد نوکری
آغا بهرام پیش از مرگ، مدرسه و مسجدی در محله شاه‌غلامان پامنار ساخت که بعدها از سوی آیت‌الله کاشانی مرمت شد.
این مسجد در محل گذر مردم و کنار بازارچه پامنار ساخته شد که خیابان‌های چراغ‌برق و امیرکبیر را به خیابان بوذرجمهری (پانزده خرداد) متصل می‌کرد.
آن زمان 3مسجد دیگر هم در محله وجود داشت که عبارت بودند از مساجد سپهسالار، حکیم و حوض. شیخ «محمود عراقی»، از مجتهدان عصر ناصری هم از معلم‌های این مدرسه بوده است.
شاید این سئوال در ذهنتان ایجاد شود که او چطور هزینه خرید زمین و ساخت مدرسه و مسجد را به دست آورده است.
در زمان ناصرالدین‌شاه، خواجه‌ها انعام زیادی از زنان دربار و اعیان می‌گرفتند و شاه هم حقوق خوبی برایشان در نظر گرفته بود، چون در نهایت دارایی آن‌ها به خاطر نداشتن ورثه به ناصرالدین‌شاه برمی‌گشت.
مسجد آغابهرام
نصرالله حدادی، تهران‌شناس، با استناد به نوشته «حجت عراقی» در کتاب «جغرافیای تاریخی تهران» می‌گوید: «براساس این سند تاریخی، مسجد آغا بهرام حدود 800مترمربع مساحت دارد که در بخش 9 تهران با پلاک 538 واقع شده و موقوفات زیادی داشت. آغا بهرام کمتر کسی را برای ساخت این مدرسه مشارکت داد.»
منزل آیت‌الله کاشانی، مجتهد و مبارز سیاسی دوره پهلوی، پشت این مسجد قرار داشت که با کمک جمعی از بازاریان خیّر پامنار اقدام به بازسازی آن کرد.
با اینکه این اقدام سبب شد تا اینجا به مسجد آیت‌الله کاشانی معروف شود، اما اجازه نداد اسمش روی مسجد حک شود. البته اشتباهی که صورت گرفته این است که از واژه آقا به‌جای آغا در نامگذاری مسجد استفاده شده است.
قدیمی‌های محله عنوان می‌کنند مرحوم آیت‌الله کاشانی سال‌ها امام جماعت این مسجد بود که بعدها به دلیل کهولت سن، مرحوم شیخ «حسین خطیب کاشانی» را به جای خود انتخاب و معرفی کرد.