مطالبه نفقه فرزند از پدر بزرگ چگونه است؟

نفقه فرزند به عهده کیست

در پاسخ به این سوال که نفقه فرزند به عهده کیست ، می توان به ماده 1199 قانون مدنی اشاره نمود که بر اساس این ماده : " نفقه اولاد بر عهده پدر است . پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به انفاق ، به عهده اجداد پدری است ؛ با رعایت الاقرب فالاقرب . در صورت نبودن پدر و اجداد پدری و یا عدم قدرت آنها ، نفقه بر عهده مادر است. هر گاه مادر هم زنده و یا قادر به انفاق نباشد ، با رعایت الاقرب فالاقرب به عهده اجداد و جدات مادری و جدات پدری واجب النفقه است و اگر چند نفر از اجداد و جدات مزبور از حیث درجه اقربیت مساوی باشند ، نفقه را باید به حصه متساوی تأدیه کنند " . همانگونه که از این ماده مشخص است ، پرداخت نفقه به فرزند در درجه اول به عهده پدر کودک است . اما در مواقعی که پدر زنده نباشد و یا توانایی مالی برای پرداخت نفقه به فرزند خود را نداشته باشد ، در این صورت پرداخت نفقه فرزند بر عهده پدر بزرگ یا جد پدری کودک قرار می گیرد . البته اگر پدر بزرگ هم زنده نباشد یا قادر به تادیه نفقه نوه خود نباشد ، پرداخت نفقه فرزند به عهده مادر کودک قرار می گیرد . در صورت عدم تمکن مالی مادر یا فوت کردن او نیز پرداخت نفقه به عهده مادر بزرگ پدری و پدر بزرگ و مادر بزرگ مادری خواهد بود .

مطالبه نفقه فرزند از پدر بزرگ

در قسمت قبل به توضیح اینکه پرداخت نفقه فرزند به عهده چه کسانی است پرداختیم و همانگونه که اشاره شد ، در صورت عدم تمکن مالی پدر و یا فوت شدن وی ، پرداخت نفقه فرزند به عهده پدر بزرگ کودک قرار می گیرد که منظور از پدر بزرگ ، جد پدری یا پدرِ پدر می باشد . بنابراین در صورت اینکه پدر فوت کرده باشد و یا از توانایی مالی برای پرداخت نفقه فرزندان خود ( به دلیل معلولیت ، بیماری یا .... ) برخوردار نباشد ، در این صورت پدر بزرگ یا جد پدری باید نفقه نوه خود را بپردازد . البته گاهی جد پدری از پرداخت نفقه خودداری می کند که در این صورت می توان به دادگاه مراجعه نموده و مطالبه نفقه فرزند از پدر بزرگ را خواستار شد . با این توضیح که معمولا دعوای مطالبه نفقه فرزند از پدر بزرگ یا گرفتن نفقه از پدر بزرگ توسط مادر در دادگاه مطرح می شود و دادگاه در صورت احراز شرایط قانونی ، حکم به پرداخت نفقه توسط جد پدری صادر خواهد کرد . لازم به ذکر است که دادگاه صلاحیت دار برای رسیدگی به دعوای مطالبه نفقه فرزند از پدر بزرگ ، دادگاه خانواده می باشد و شخص ذی نفع ( معمولا مادر کودک ) باید به این دادگاه مراجعه کرده و ضمن تقدیم دادخواست مطالبه نفقه فرزند از جد پدری ، تقاضای دریافت نفقه از پدر بزرگ را مطرح نماید .

شرایط مطالبه نفقه از جد پدری

در قسمت قبل توضیح داده شد که در صورت فوت پدر یا عدم قدرت وی برای پرداخت نفقه به فرزندان ، انجام این تکلیف به عهده جد پدری یا پدر بزرگ قرار می گیرد ؛ اما پرداخت نفقه به فرزندان یا پرداخت نفقه به نوه که در قانون مدنی تحت عنوان نفقه اقارب شناخته شده است ، صرفا در صورت وجود شرایط قانونی امکانپذیر می باشد . بنابراین بر اساس قانون مدنی از جمله شرایط مطالبه نفقه بچه از جد پدری و شرایط گرفتن نفقه از پدر بزرگ می توان به موارد زیر اشاره نمود :

• اولین شرط پرداخت نفقه توسط جد پدری آن است که پدر بزرگ تمکن مالی برای پرداخت نفقه به نوه های خود را داشته باشد ؛ بنابراین اگر پدر بزرگ دارا نبوده و تمکن مالی برای پرداخت نفقه را نداشته باشد ، تکلیفی از این بابت نخواهد داشت و پرداخت نفقه به عهده مادر قرار می گیرد .
• دومین شرط گرفتن نفقه از پدر بزرگ نیز آن است که فرزند مستحق نفقه باشد ؛ یعنی اینکه توانایی مالی لازم برای تامین مخارج خود را نداشته و نتواند با اشتغال به کاری امرار معاش کند .
• سومین شرط مطالبه نفقه از جد پدری آن است که نفقه گذشته فرزند از پدربزرگ قابل مطالبه نیست و صرفا نفقه ایام آینده فرزند را می توان از پدر بزرگ مطالبه نمود. لازم به ذکر است که در صورت وجود شرایط قانونی مذکور ، پدر بزرگ یا جد پدری مکلف به تادیه نفقه نوه های خود می باشد و در صورت عدم پرداخت نفقه ، می توان به جرم ترک انفاق از او شکایت کرد .

الزامات قانونی پرداخت نفقه پدربزرگ

تاکیدات قانونی و شرعی در ارتباط با پرداخت نفقه پدر بزرگ، و کمک به هزینه زندگی و انجام امورات افراد واجب النفقه، موجب شده است، تا مطابق قوانین و شرع پدربزرگ، پدر و اولاد در مقابل همدیگر تعهداتی در این زمینه داشته باشند. پرداخت نفقه فرزند توسط پدر در صورت نیاز فرزند به این توجه و مساعدت گذشته از جنبه قانونی و شرعی، پیوند های موجود در زندگی را مستحکم تر می گرداند. از آنجایی که پدر در برابر فرزند تعهد به پرداخت و کمک در جهت تامین هزینه زندگی را دارد. متقابلا” فرزند نیز در صورت نیاز پدر به کمک در مخارج ضروری زندگی و تامین مایحتاج زندگی، وظیفه یاری و مساعدت در این زمینه ها را خواهد داشت. در صورت عدم وجود پدر در زندگی وظیفه پرداخت مخارج ضروری زندگی اولاد اولاد بر پدر بزرگ واجب می شود. وظیفه خطیر و انسانی پرداخت نفقه افراد واجب النفقه در صورت تمکن مالی فرد پرداخت کننده است. چنانچه فرد دچار مشکلات مالی باشد و اصطلاحا” از پس امورات زندگی و مخارج خودش بر نیاید. پرداخت نفقه سایرین را نیز مطابق با قانون و شرع نمی تواند انجام دهد. به دلیل اینکه در صورت عدم وجود پدر، پرداخت نفقه و تامین مایحتاج زندگی برای اولاد اولاد از وظایف قانونی و شرعی پدربزرگ می باشد. این رفتار و وظیفه به صورت متقابل برای اولاد اولاد نیز وجود دارد. در صورت نیاز به ضروریات زندگی پرداخت نفقه پدربزرگ مطابق با قانون و شرع بر اولاد اولاد واجب می شود. پرداختن به امورات زندگی نزدیکان و تامین مایحتاج زندگی آنان همیشه و در همه حال پسندیده است. این رفتار انسانی چه از طرف جامعه، چه از طرف دین و شرع هم مورد تحسین و تقدیر قرار گرفته است. هرچند پرداخت نفقه اقارب (نزدیکان) از دیدگاه قانون به عنوان وظیفه به آن نگریسته می شود. این امر هیچ خدشه ای به جنبه انسانی قضیه وارد نمی آورد. شاید سخت گیری قانون برای پرداخت نفقه اقارب (نزدیکان) در صورت دارایی و تمکن مالی فرد، بیشتر به خاطر تاکید بر این مهم و جلوگیری از بروز خیلی از ناهنجاری ها در زندگی امروزی است. اما شایسته می نماید تا افراد جامعه حتی در صورت عدم وجود قوانین هم، به وضعیت معیشتی و اوضاع زندگی نزدیکان خود توجه و عنایت خاصی داشته باشند.

شرایط قانونی مورد نیاز برای پرداخت نفقه پدربزرگ

قانونگذار برای پرداخت نفقه پدر و پرداخت نفقه پدربزرگ شرایط و مقرراتی را قرار داده است. این اشخاص در صورت دارا بودن شرایط ذیل می توانند درخواست پرداخت نفقه از فرزند خود را داشته باشند: ۱- عدم توانایی مالی ۲- عدم توانایی جسمی و فیزیکی. عدم توانایی انجام کار و فعالیت برای کسب درآمد، موجب می شود تا این افراد نتوانند به امورات ضروری زندگی خود رسیدگی نمایند. و بالطبع نیاز به کمک و مساعدت و دریافت نفقه داشته باشند. اعمال پرداخت نفقه پدربزرگ بر افرادی که سرپرستی افراد واجب النفقه را برعهده دارند، از طرف قانونگذار بستگی به شرایط مناسب مالی و تمکن افراد پرداخت کننده خواهد داشت. این شرایط به دقت مورد بررسی قرار می گیرد. افرادی که فاقد شرایط قانونی مذکور باشند اجباری در پرداخت نفقه و مخارج زندگی افراد واجب النفقه خود نخواهند داشت. جنسیت افراد و همچنین متاهل و یا مجرد بودن آنان در پرداخت نفقه پدر بزرگ اهمیتی ندارد. در صورت عدم وجود پدر و نیاز پدر بزرگ به مخارج زندگی، اولاد اولاد (نوه) ملزم به پرداخت نفقه پدر بزرگ خواهد بود. از منظر قانونی و شرعی جنسیت خاصی برای پرداخت نفقه پدر بزرگ مد نظر نیست.

مواد قانونی مرتبط با نفقه پدربزرگ

متن ماده ۱۲۰۰ قانونی مدنی صراحتا” به پرداخت نفقه پدر بزرگ پرداخته است. این ماده قانونی تصریح می نماید که (( نفقه ابوین با رعایت الاقرب فالاقرب به عهده اولاد و اولاد اولاد است )). توجه به این ماده قانونی تاکید بر پرداخت نفقه پدر توسط فرزند را بیان می کند. در صورت عدم وجود فرزند یا عدم تمکن مالی ایشان، پرداخت نفقه پدر بزرگ بر عهده اولاد اولاد است. بدون توجه به شرایط جنسیتی و تاهل وی، ضمن برخوردای از وضعیت مالی مناسب می بایست این وظیفه را انجام دهد. رعایت پرداخت نفقه که در قانون به اقرب فالاقرب مشهور است، تاکید بر پرداخت نفقه افراد واجب النفقه دارد. افراد ذکور در صورت تاهل و داشتن فرزند ابتدا می بایست، از عهده امورات زندگی همسر و فرزندان خود بر آیند. نفقه زن و فرزند بر سایر نفقه های نزدیکان (اقارب) از جمله پرداخت نفقه پدر بزرگ ارجحیت قانونی و شرعی دارد.

نحوه ارائه دادخواست الزام به پرداخت نفقه پدربزرگ

افرادی که پرداخت نفقه پدربزرگ بر آنها لازم و واجب است، چنانچه شرایط قانونی که ذکر گردید را دارا باشند و از پرداخت نفقه پدربزرگ خود خودداری نمایند، پدربزرگ این افراد که دارای شرایط دریافت نفقه است می تواند برای دریافت نفقه خود از آنان اقدام نماید. ابتدا با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی الکترونیکی اقدام به ثبت نام شخصی در این سامانه می نمایند. پس از دریافت کد و رمز شخصی برای ورود و برخورداری از امکانات سامانه، که از آن به عنوان ثبت ثنا هم نام برده می شود برای ارائه دادخواست اقدام می نمایند. دادخواست الزام به پرداخت نفقه پدربزرگ باید از طرف خود شخص پدربزرگ تنظیم شود. دادخواست مذکور باید از طریق دفاتر خدمات قضایی در سامانه ثنا ثبت گردیده و به دادگاه ارسال شود. هرگونه اقدام قانونی و اداری در مورد دادخواست الزام به پرداخت نفقه پدربزرگ، توسط پیامک انجام می شود و از طریق شماره تلفن همراه ایشان که قبلا” ثبت شده است اطلاع داده می شود. تعیین شعبه رسیدگی در دادگاه، تصمیم گیری و صدور رای و… از مواردی است که توسط سامانه ثنا به متقاضی (پدر بزرگ) از طریق پیامک ابلاغ می گردد. دادگاه با رعایت تمامی شرایط و مقررات قانونی، و توجه به وضعیت مالی و معیشتی فرد پرداخت کننده، اقدام به الزام اولاد اولاد برای پرداخت نفقه پدربزرگ خود می نماید. برخورداری از وضعیت مالی مناسب ملاک تصمیم گیری و رای دادگاه خواهد بود.

امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .

شرایط نفقه فرزند نامشروع چگونه است؟