اهمیت بازی های بومی
بازي هاي بومي و محلي نمادهايي از آداب و فرهنگ اجتماعي هر منطقه است که نقش بسزايي در استعداديابي و پرورش جسماني دانش آموزان دارد. بازي ها بهترين موقعيت ها را فراهم مي نمايند، که در پرورش جسم و روان بسيار موثر هستند. تکثر و تنوع بازي هاي بومي و محلي متناسب با مراحل رشد، ويژگي هاي جغرافيايي و باور هاي فرهنگي باعث شده است که در نتيجه آن به خوبي يادگيري و پذيرش فنون زندگي، جامعه پذيري، قانون مداري، تقويت روابط انساني را سرعت بخشد و همچنين بازي ها زبان بسيار آسان براي آموزش تربيت بدني کودکان مي باشند.
♦ دوران کودکی مهم ترین دوره برای سازندگی است. یکی از عوامل طبیعی تربیت و رشد کودک، بازی است.
♦ شخصیت واقعی کودکان ضمن بازی شکل می گیرد و به دلیل این که آموزش و یادگیری و اثرپذیری از طریق بازی غیرمستقیم بوده و با لذت همراه است، تأثیرپذیری آن ناخودآگاه بوده و ماندگارتر و عمیق تر است.
♦ بازی، جزئی تفکیک ناپذیر از زندگی کودکان محسوب می شود چرا که این امر، در عین حال که وسیله سرگرمی کودک است، جنبه آموزش و سازندگی نیز دارد تا جایی که در بعضی موارد ارزش پرداختن کودک به بازی، بیش از ارزش کتاب است.
♦ فعالیت و علاقه کودک به بازی نشانه سلامت اوست و کودک همان قدرکه به تعلیم و تربیت احتیاج دارد، نیازمند تفریح و بازی نیز است، پیامبر(ص) فرمودند: «سرکشی طفل در دوران کودکی، مایه فزونی عقل او در بزرگی است».
♦ نقش هایی که کودکان در بازی ها ایفا می کنند، ارتباط مستقیم با نوع زندگی و آداب و رسوم مناطق مختلف دارد، لذا بازی های محلی و سنتی در انتقال آموزش نقش های اجتماعی به افراد، بسیار مؤثر هستند و همین تأثیر است که گستره بازی های بومی و محلی را پیش روی ما می گشاید و نشانگر ژرفا و غنای فرهنگی جامعه است.
بازی هایی که نیاز کودک را رفع نمی کنند.
♦ امروزه بسیاری از کودکان، به منظور رفع خستگی یا پرکردن لحظات خود به بازی روی می آورند، البته، نه بازی هایی مانند هفت سنگ، بلکه بازی هایی از جنس نرم افزار را شریک خود می سازند.
♦ با نگاهی دقیق دیده می شود آنچه به عنوان بازی های پیشرفته یا به عبارتی بازی های رایانه ای جای بازی های قدیم و سنتی را پر کرده است، در بسیاری از زمینه ها نه تنها پاسخگویی مناسب برای نیازهای واقعی کودکان و نوجوانان نیست، بلکه به دلایل مختلف، بدآموزی های فراوانی نیز به دنبال داشته و مستلزم آموزش صحیح و استفاده آگاهانه از آن است.
♦ درفرآیند جهانی شدن، نگاهی مبنی بر این که فرهنگ های بومی باید قربانی اقتصاد جهانی شوند، حاکم است، حال اگر فرزندان امروز، الگوهای اصیل و سنتی را به زیبایی درکنار خود داشته باشند، این ارتباط می تواند سنت های اصیل را حتی پایدارتر و ماندگارتر از گذشته کند.
♦ آنچه مسلم است این است که هیچ یک از بازی های سنتی، جنبه بدآموزی ندارد و هرکدام به نحوی در راستای پرورش اندیشه و جسم کودک یا نوجوان و کسب و افزایش مهارت ها دارای نقش مثبت بوده و کودکان را برای مسئولیت پذیری درآینده آماده می سازد.
بازی؛ اساسی ترین پایه برای رشد کودک
- بیشتر پژوهشگران آموزش معتقدند که بازی اساسی ترین پایه برای رشد کودک محسوب می شود و بازی را می توان خمیرمایه تفکر و زبان دانست.
- بنابراین می توان ارتباط بین بازی و مهارت های زبانی را یک ارتباط بسیار مستحکم به شمار آورد که در این دیدگاه بازی، انعکاس فعالیت های درونی و نمایش خودکاری و خودفعالی کودک است.
سرگرم کننده ترین بازی های محلی و بومی رو بشناس!تاثیر بازی محلی در رشد و تربیت کودکان
صاحب نظری گفته است: «زندگی بازی نیست اما بازی زندگی است.» اگر نظر عمیقی به این جمله داشته باشیم، متوجه می شویم که کودکان برای زندگی کردن، باید بازی کنند به همین دلیل، کودکان بازی را بر هر چیز دیگری ترجیح می دهند اما متأسفانه امروزه شکل، اهداف و فواید بازی ها تغییر نموده و بازی هایی که امروزه کودکان انجام می دهند، مانند بازی های رایانه ای، نه تنها مفید نمی باشند بلکه آسیب و زیان فراوانی نیز به همراه دارند. در این مطلب با برخی از هدف ها و فواید بازی های گذشتگان و سنتی آشنا می شوید که می تواند در تربیت و سلامت کودکان مؤثر باشد.
- کودک بسیاری از نقش های اجتماعی را می تواند از طریق بازی های محلی یادبگیرد و به ایفای آن ها بپردازد. برای نمونه کودک در بازی، نقش پدر یا مادر را یاد گرفته و تمرین می کند. هم چنین پرورش و تقویت حس نوع دوستی و تعاون کودکان در حین برخی بازی های سنتی و محلی انجام می گیرد.
- امروزه پژوهشگران مسائل اجتماعی، به این نتیجه رسیده اند که با رواج و تقویت بازی های سنتی و محلی می توان ریشه ی بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی را خشکانید و از میزان جرم و جنایت جامعه کاست. هم چنین روان شناسان و روان کاوان به منظور درمان ناملایمات روحی و مشکلات روانی، به بازی های محلی متوسل می شوند چون بسیاری از بازی های محلی، از هیجانات منفی روحی می کاهد.
- درمان گرانِ اختلالات یادگیری، برای درمان و رفع مشکلات یادگیری، معتقدند برخی بازی ها و سنت های محلی، به این منظور بسیار مفید هستند. برای مثال بازی «یک قل د وقل» در درمان بدخطی و نارسایی کودکان، بسیار مؤثر است. برخی از بازی های محلی می توانند در ایجاد تمرکز حواس و تقویت آن، نقش به سزایی داشته باشند. برای نمونه به اثبات رسیده بازی «کلاغ پر» در تقویت و ایجاد تمرکز حواس مفید است چراکه حواس بازی کننده در طول زمان بازی، جمع است تا با شنیدن نام چیزهایی که پر ندارند، نباید دستش را بالا ببرد.
- هماهنگی اعضای بدن در انجام مطلوب یک عمل، شرط ضروری است و تعدادی از بازی های سنتی می تواند این شرط را تقویت کند.
- بازی های محلی نسبت به بازی های رایانه ای و بی تحرک امروزی، از شور و نشاط بسیاری برخوردار است و همین شادی و نشاط، باعث سلامت روحی کودکان می گردد. برای مثال بازی «سیاه کردن» (نوعی دلقک بازی) شادی وصف ناپذیری به همراه دارد.
- بازی های رایانه ای امروزی، دارای هیجانات منفی می باشند و هم چنین در این گونه بازی ها، جوشش و کوشش معنایی ندارد. بیش ترین تحرک در این بازی ها، ۲سانتی مترِ دست بازی کننده می باشد که موس رایانه را جابه جا می کند اما بازی های سنتی، باعث تخلیه ی انرژی منفی بدن کودکان شده و بسیاری از بیماری ها را از انسان دور می کند. برای مثال بیماری های قند، چربی و غلظت خون، از طریق تحرکات هیجانی از بین می رود و بازی های محلی می تواند این نقش را به عهده بگیرد.
- در مناطقی که هنوز بازی های محلی رواج دارد، خواب کودکان، منظم می باشد و شب ها به خاطر تخلیه ی انرژی زائد بدن، زود به رختخواب می روند و صبح با خواب کافی و سرحال از رختخواب بیرون می آیند و این عامل می تواند در یادگیری های آموزشگاهی، نقش به سزایی داشته باشد.
- متخصصان تغذیه به منظور تنظیم برنامه ی رژیم غذایی کودکان می توانند انجام بازی های محلی را برای این دسته از کودکان بیمار توصیه کنند. بسیار مشاهده شده کودکانی که در تغذیه مشکل داشتند و یا صبحانه نمی خوردند، با شرکت در فعالیت های تفریحی و جمعی آموزشگاه و یا شرکت در بازی های گروهی، رو به سوی غذا آورده اند و از رژیم غذایی مناسبی برخوردار شده اند.
- امروزه صاحب نظران تعلیم و تربیت به این نتیجه رسیده اند که برای آموزش بسیاری از مفاهیم و موضوعات، بازی های سنتی و محلی می توانند بهترین و مطمئن ترین ابزار و شیوه ی آموزش باشند، به همین دلیل، در کتاب های درسیِ دوره ی ابتدایی، انجام بسیاری از بازی های سنتی و محلی، سفارش شده و حتی در لیست ارزش یابی برخی درس ها، انجام صحیح بازی، نمره ی خاص خود را دارد.
- بسیاری از مهارت های زندگی را می توان از طریق بازی های محلی به کودکان آموخت. مهارت های دوختن، برش زدن، آشپزی، گوش کردن، جارو زدن و... را کودکان در فرآیند بازی می آموزند و آن را به خوبی انجام می دهند.
- تعالیم دینی را نیز می توان به صورت جذاب و صحیح از طریق بازی به کودکان آموخت.
- -برخی اندیشه های انتقادی و تقویت مهارت تصمیم گیری، از طریق انجام بازی های سنتی شکل می گیرد. برای مثال در بازی «شاه و وزیر» کودکان می توانند به خوبی و راحتی، از وضعیت سیاسی و حکومتی انتقاد کنند و نیز تصمیمات و پیشنهادات خوبی جهت اداره ی کشور ارائه نمایند.
توصیه ای برای رواج بازی های محلی
- به مربیان و معلمان مدارس به خصوص در دوره ی ابتدایی، پیشنهاد می شود به جای بازی های یکنواخت امروزی، از بازی های سنتی استفاده کنند.
- -شبکه های استانی صدا و سیما هم می توانند نقش به سزایی در معرفی و رواج بازی های سنتی داشته باشند.
- خانواده های کودکان باید اوقات فراغت و تعطیلات تابستان را بهترین فرصت کودکان برای انجام بازی های محلی و سنتی بدانند.
