نحوه کاشت و پرورش گیاه فیسالیس

گیاه فیسالیس یک گونه بومی از جنگل های استوایی در آمازون است. البته گونه های دیگر از آن را می توان در جنگل های استوایی آفریقا و حتی آسیا نیز پیدا کرد؛ اما آن فیسالیسی که امروزه بسیار محبوب شده است و پرورش آن به وفور در سطح کشور های اروپایی و آسیایی با اهداف تجاری صورت می گیرد، همان گیاه بومی در دل جنگل های آمازون می باشد.

فیسالیس یک گیاه بوته ای است که تا یک متر ارتفاع خواهد داشت. آن چیزی که این گیاه را در نزد مردمان این روز های جهان جذاب کرده است، میوه فیسالیس است. تقریبا تمام اهداف از پرورش فیسالیس نیز در رسیدن به میوه آن خلاصه شده است. میوه فیسالیس یک میوه کوچک، نارنجی رنگ و بسیار خوش طعم است. ظاهر جذاب در کنار طعم خاص میوه فیسالیس است که این میوه را تا این اندازه محبوب کرده است. جالب است بدانید که هر بوته این گیاه در صورت نگهداری اصولی می تواند تا ۵ کیلوگرم از میوه فیسالیس را در خود داشته باشد.

ویژگیهای گیاه فیسالیس

برگهای فیسالیس به صورت متناوب و قلبی تا بیضوی شکل و کرکدار است و حاشیه برگ ها به صورت ساده می باشد. طول دمبرگ بین 4 -5 سانتی متر و پهنک برگ به ابعاد 6 در 5/3 سانتی متر است.گل های عروسک پشت پرده، در زاویه بین برگ ها و شاخه اصلی تولید می شوند و به رنگ های سفید، آبی، زرد و ارغوانی دیده می شوند گل آذین منفرد و هرمافرودیت، دارای گلهای متقارن با تخمدان تحتانی می باشد که از 5 کاسبرگ پیوسته و 5 گلبرگ به رنگ زرد کمرنگ با لکه های سیاه و کرکدار، 5 پرچم و یک مادگی تشکیل گردیده است.تخمدان گلهای فیسالیس، دوبرچهای پیوسته بوده و تخمک های زیادی در هر برچه به رنگ سبز روشن و بدون کرک در آن دیده می شود. لازم به ذکر است که فیسالیس تقریبا در سرتاسر سال گلدهی و باردهی دارد.

ریشه گیاه عروسک پشت پرده، افشان و سطحی می باشد. البته در برخی از گونهها اندامی شبیه ریزوم نیز دیده می شودو ساقه فیسالیس، راست، چهار گوش و تو خالی و بدون دمبرگ می باشد و میوه عروسک پشت پرده از نوع سته بوده و در پوششی از کاسبرگ محصور شده است. این میوه دارای رنگ های زرد طلایی، نارنجی روشن و قرمز است و مقدار زیادی دانه به رنگ قهوهای مایل به زرد دارد. لازم به ذکر است طول میوه تقریبا 3 سانتیمتر و قطر آن، به 5/2 سانتی متر می رسد.

خاک مناسب فیسالیس

در مورد نوع خاک، خاک ایده آل برای فیسالیس خاک رسی _ شنی با بافت دانه ای، دارای زهکشی مناسب، ترجیحاً سرشار از مواد آلی (بیشتر از ۴٪) و pH بین ۵.۵ تا ۶.۸ می باشد (FISCHER و همکاران، ۲۰۰۵). مهم است که از کشت در خاک اشباع از آب و مواردی که قبلاً با گونه های دیگر Solanaceae کشت می شدند، جلوگیری شود

نیاز نوری و گرمایی فیسالیس

در مورد جهت گیری خورشیدی، تحقیقات انجام شده برای فیسالیس تاکنون قطعی نبوده است، اما کشت های شمالی _ جنوبی اولویت دارند و این امر باعث بهره برداری بهتر از انرژی خورشیدی در فرآیند فتوسنتزی گیاهان می شود. برای به دست آوردن میوه های باکیفیت، فیسالیس سالانه حدود ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ ساعت نور نیاز دارد

فیسالیس رشد و توسعه بهتری را در مناطقی با دمای سالانه بین ۱۳ تا ۱۸ درجه سانتی گراد نشان می دهد. بر اساس نظر آنگولو (۲۰۰۵)، دمای مطلوب برای فیسالیس بین ۸ تا ۲۰ درجه سانتی گراد است.حداقل دما برای جوانه زنی فیسالیس (صفر فیزیولوژیک آن) ۶.۳ درجه سانتی گراد است. درجه حرارت های بالا (بالاتر از ۳۰ درجه سانتی گراد) به مراحل گلدهی و باروری فیسالیس آسیب می رساند و باعث ترویج پیری زودرس در آن می شود بااین حال، گرما مانع تولید میوه نمی شود، همان طور که در هاوایی مشهود است گیاهان در درجه حرارت روزانه در حدود ۲۷ تا ۳۰ درجه سانتی گراد میوه تولید می کنند. درجه حرارت پایین (شبانه پایین تر از ۱۰ درجه سانتی گراد) می تواند مانع از رشد گیاه شود .

دما و نور نقش مهمی در اندازه، رنگ، محتوای غذایی، طعم و مرحله رسیدن میوه دارند. وقوع یخبندان های دیررس، می تواند خسارات قابل توجهی به تولید وارد کند. فیسالیس یخبندان های سبک را تحمل می کند، اما وقتی دمای شبانه کمتر از ۲- درجه سانتی گراد باشد، مشکلات جدی را نشان می دهد

آبیاری و رطوبت مناسب گیاه فیسالیس

متوسط بارندگی سالانه بین ۱۰۰۰ تا ۱۸۰۰ میلی متر و رطوبت نسبی ۷۰ تا ۸۰ درصد در طول فصل رشد ایده آل است. نیاز آبی فیسالیس حداقل ۸۰۰ میلی متر در طول دوره رشد است. رطوبت بیش ازحد می تواند به نفع بیماری ها باشد، از گرده افشانی جلوگیری کرده و باعث زرد شدن و ریزش برگ ها شود . فیسالیس به خشک سالی و وزش باد حساس است، بنابراین در مناطق بادخیز، کشت آن باید توسط بادشکن محافظت شود.

آبیاری باید از طریق مشاهده چشمی یا با تجهیزات خاص کنترل و مدیریت شود. با استفاده از آبیاری قطره ای مخصوصاً در روزهای اول پس از هرس، باید از خشک شدن گیاهان جلوگیری شود.از آنجا که فیسالیس رشد رویشی زیادی داشته و شاخ و برگ زیادی تولید می کند، شدیداً نیاز به هرس و تربیت دارد؛ بنابراین فاصله ردیف اتخاذشده باید با سیستم هرس و تربیت مورد استفاده مطابقت داشته باشد. سیستم هرس مورد نیاز با توجه به تراکم کاشت، توپوگرافی منطقه، هزینه مواد (سیم، چوب و…) و در دسترس بودن آن ها انتخاب می شود . اگرچه هرس باعث افزایش اولیه در هزینه های تولید می شود، اما مزایای زیادی مانند استفاده مناسب از نور خورشید، تسهیل خاک ورزی و بهبود کیفیت میوه دارد.

تکثیر گیاه فیسالیس

تکثیر گیاهان هزاران سال است که انجام می شود، از زمانی که انسان های نخستین زندگی عشایری را رها کرده و برای تهیه غذای خود در یک منطقه ساکن شده اند. روش های تکثیر فیسالیس عبارت اند از تولیدمثل جنسی از طریق بذرها و تولیدمثل غیرجنسی با استفاده از پیوند و کشت بافت است. تکثیر گیاه از طریق بذر می تواند به دو روش طبیعی (تولیدمثل گیاهان در محیط بومی آن) و مصنوعی (درنتیجه مداخله ناشی از انسان) تقسیم شود. ازنظر تجاری، پرکاربردترین روش برای انتشار فیسالیس تکثیر جنسی است.جوانه زنی بذور به خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی، قرارگیری بذر در محیط مناسب و تأمین احتیاجات آن در هنگام جوانه زنی بستگی دارد. برای موفقیت در جوانه زنی بذر، باید رطوبت، دما، نور و اکسیژن را در نظر گرفت که در کنار هم فاکتورهای اساسی برای داشتن یک روند طبیعی هستند. در صورت عدم وجود هر یک از این عوامل، جوانه زنی بذر اتفاق نخواهد افتاد.

بذر فیسالیس

بذرهای فیسالیس دارای درصد جوانه زنی بالایی هستند، در حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد و پس از ۱۰ تا ۱۵ روز جوانه می زنند. بعضی اوقات جوانه زنی نامناسب است و سرعت جوانه زنی می تواند ناچیز باشد. به نظر می رسد که دانه های فیسالیس وقتی در دمای بین ۷ تا ۱۳ درجه سانتی گراد در شب و ۲۲ تا ۲۸ درجه سانتی گراد در طول روز قرار گیرند، راحت تر جوانه می زنند.

بذر گیری از فیسالیس

برای استخراج بذر، ابتدا میوه ها را با سرعت کم له می کنند و در طی ۴۸ ساعت در یک ظرف شیشه ای می گذارند تا میوه تخمیر شود و پس از آن، بذرها در آب شسته می شوند و در سایه روی کاغذ جاذب خشک می شوند . فرآیند تخمیر برای فیسالیس لازم نیست. پس از برداشت بذرها، مهم است که آن ها را حداقل دو هفته در حالت استراحت بگذارید، زیرا اگر بذرها بلافاصله کشت شوند، برای جوانه زنی به زمان بیشتری نیاز دارند.

پس از استخراج، بذرها را می توان تا دو سال در دمای اتاق ذخیره کرد. بذرها را دربسته های نفوذپذیر (بسته های کاغذی) ذخیره کنید. همچنین می توان بذرها را در پاکت های نیمه نفوذپذیر (کیسه های پلاستیکی)، به شرطی که در دمای ۵ تا ۱۰ درجه سانتی گراد نگهداری شوند بسته بندی کرد؛ و یا حتی، در ظروف شیشه ای آب بندی شده، مستقل از دما نگهداری کرد. بااین حال، بذور ذخیره شده باید کاملاً خشک شوند، زیرا رطوبت بر سرعت جوانه زنی تأثیر منفی می گذارد .برای پیشگیری از بیماری های Cladosporium, Phoma, Alternaria, Phytium, Botrytis and Colletotrichum توصیه می شود قبل از کاشت بذرهای فیسالیس را با قارچ کش ها ضدعفونی کنید

انتخاب محل کشت فیسالیس

در پرورش میوه، خاک ورزی، واریته، گونه و سیستم هرس موارد مهمی هستند که بر عملکرد، کیفیت، اقتصاد و سودآوری تولیدکننده تأثیر می گذارند. هدف از آماده سازی خاک، تقویت شرایط شیمیایی و فیزیکی آن به منظور تسهیل خاک ورزی است.ازجمله عوامل دیگر که در روش های مدیریت خاک باید مورد توجه قرار دارد عبارت اند از: محصول، سیستم ریشه ای و یک ساله یا چندساله بودن آن. با توجه به اینکه فیسالیس در جنوب برزیل، چندساله در نظر گرفته می شود، منطقه زراعی باید ۴ تا ۵ ماه قبل از کاشت انتخاب و عملیات خاک ورزی انجام شود.

وقتی که منطقه ی زراعی انتخاب شد، برای شناخت شرایط شیمیایی و تصحیح آن جهت تجزیه وتحلیل و آزمایش خاک باید از خاک نمونه برداری انجام شود. کشت در مناطقی که سال های قبل گیاهانی از خانواده سولاناسه کشت نشده اند، به دلیل احتمال کمتر خطر قارچ و باکتری موجود در خاک، ترجیح داده می شوند. منطقه ی موردنظر برای کشت فیسالیس باید دارای مقدار زیادی نور خورشید باشد که در معرض وزش باد شدید و تجمع هوای سرد و رطوبت قرار نگیرد. همچنین باید از کشت در خاک هایی که دچار غرقاب می شوند و دارای زهکشی مناسب نیستند دوری کرد، زیرا گیاه فیسالیس نسبت به رطوبت بالا حساس است و با خاک های زهکشی شده و خاک سیلتی سازگار است .

زمان کشت گیاه فیسالیس

انتخاب زمان کاشت بسیار مهم است، زیرا تأثیر زیادی در عملکرد محصول فیسالیس دارد. زمان کشت و پرورش به عنوان مجموعه ای از عوامل محیطی که در تعامل با گیاه است و گیاه به آن واکنش نشان می دهد، تعریف و باعث تغییر در عملکرد محصول می شود. کشت فیسالیس می تواند در طول سال انجام شود. بااین حال، هیچ تحقیق علمی مبنی بر تأیید این اطلاعات وجود ندارد

هنگامی که گیاهان فیسالیس به قطر اولیه بالاتر از ۰.۵ سانتی متر و طول حدود ۲۰ سانتی متر رسیدند باید هرس شوند. هرس گیاه هنگامی انجام می شود که گیاه ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر ارتفاع داشته و دارای سه تا چهار برگ باشد. در این دوره، توجه به آبیاری باید شدید باشد، بنابراین، اتخاذ سیستم آبیاری (عمدتاً روش قطره ای) بسیار مهم است.انتقال و کاشت نشاء ترجیحاً باید در روزهای بارانی یا ابری انجام شود تا از استرس آبی به گیاهان جلوگیری شود. در طول کاشت، با توجه به نتایج آزمایش خاک توصیه می شود، کودهای آلی کاملاً پوسیده، کود شیمیایی و اصلاح کننده ها را به خاک اضافه کنید

کود دهی و تغذیه گیاه فیسالیس

کود دهی یک عملیات کشاورزی است که شامل تهیه کود و دادن کود به خاک به منظور بازیابی یا حفظ باروری آن، تأمین کمبود مواد مغذی و تأثیرگذاری در توسعه محصول می باشد . مهم ترین مواد غذایی موردنیاز در فیسالیس ازت، پتاسیم، کلسیم و بور هستند. نیتروژن مهم ترین عنصر ماکرو محسوب می شود که مسئولیت آن رشد رویشی و طولی شاخه ها است.پتاسیم (KNO_۳ یا K_۲SO_۴) وظیفه گلدهی و تثبیت میوه ها را بر عهده دارد و باید قبل از گلدهی به کاربرده شود. کلسیم در تشکیل بافت ها و کالیکس بسیار مهم است. بور عنصر ریزمغذی موردنیاز گیاهان است و کمبود آن باعث کاهش محتوای مواد جامد محلول در میوه می شود

مرحله داشت فیسالیس و رسیدگی به محصول

کشت فیسالیس بسیار ساده قلمداد می شود و بخش اعظم تکنیک های مورد استفاده برای آن مشابه کشت گوجه فرنگی است مهم ترین عملیات کشاورزی در محصول فیسالیس شامل کود دهی، کنترل آفات و بیماری ها و برداشت محصول است با استفاده از برخی از عملیات کشاورزی مانند کود دهی، تربیت و هرس می توان کانوپی گیاه و کیفیت و ظاهر میوه را بهبود بخشید

فاصله کاشت فیسالیس

فواصل کاشت با توجه به سیستم هرس و تربیت تعیین می شود و فاصله بین گیاهان از ۰.۵ تا ۱.۵ متر متغیر است. به طورکلی، فاصله کاشت توصیه شده ۱×۳ یا ۰.۵×۳ متر (به ترتیب در بین گیاهان و در بین ردیف ها) است. بااین حال، توپوگرافی محل تأثیر مهمی بر انتخاب فاصله ردیف ها دارد، زیرا فواصل ردیف ها نقش مهمی در هوادهی، رطوبت و خاک ورزی دارد.در مناطق مسطح، فواصل نزدیک به هم بیشتر توصیه می شود، اما در مناطق شیب دار فاصله ردیف باید افزایش یابد

هرس فیسالیس

هرس فیسالیس به دلیل تأثیر آن بر اندازه میوه، بهبود رشد و اثربخشی آن در سیستم تربیت گیاه، یکی از عملیات کشاورزی مهم است. هرس را به عنوان دست کاری که باعث تغییر و بهبود در عادت رشدی گیاهان به منظور دریافت تابش خورشیدی و به تبع آن راندمان بیشتر در فرآیندهای فتوسنتزی می شود، تعریف می کنند.

نکات مهم کاشت فیسالیس

• قبل از کاشت حتما زمین را قارچ کش بزنید.
• کاشت ازطریق بذر امکان پذیراست.
• بهترین روش کاشت از طریق نهال می باشد.
• زمان کاشت از اواسط اسفندماه تا اواخر فروردین ماه است.
• بذررا در سینی نشا بکارید و بعد از 35تا40 روزبه زمین اصلی انتقال دهید.
• فیسالیس را می توان در تمامی فصول سال در گلخانه کشت نمود.
• بعد از کاشت جوانه زنی به سرعت انجام میگیرد.
• بهترین نوع خاک برای فیسالیس خاک سبک بدون کود مناسب است.ترکیب های: پیت ماس + کوکوپیت وخاک ساحلی مناسب است.
• سینی نشاء تا جوانه زنی مرطوب باشد وهرروز آبیاری گردد،بعد از جوانه زنی هر موقع خاک خشک شد آب داده شود.
• بعد از15تا20 روز بذرها جوانه میزند.
• نهال ها به اندازه 10تا 20سانت رشد کردند آن را جهت کشت انتقال دهید.
• گیاه فیسالیس در خاک های شنی که غنی هستند به خوبی رشد می کند. اگر خاک خیلی غنی باشد باعث تشویق تولید زیاد برگ و کاهش باردهی و محصول می شود.دادن کود متوسط، باعث رشد رویشی بیش از حد و کاهش گل دهی می شود.
• هرچه مقدار کود دهی کمتر باشد میزان محصول بیشتر است.
• جوانه سبز شده را از وزش باد دور نگه دارید.
• مکان آفتابی و پر نور مناسب رشد است.

آفات و بیماری های فیسالیس

به منظور کنترل وقوع آفات و بیماری ها گیاهان باید روزانه مورد بررسی قرار گیرند تا از این طریق بتوان با تشخیص سریع آن ها یک روش کنترل مناسب تر اتخاذ کرد. اکثر آفات مشخص شده در گیاه فیسالیس، گونه های شناخته شده در خانواده Solanaceae هستند. کنترل آن ها فقط باید در صورت آسیب اقتصادی انجام شود، اما می توان اسپری های دوره ای با عصاره های طبیعی حشره کش های بیولوژیکی و دفع کننده ها را انجام داد

نحوه کاشت و پرورش درخت جینکو