نحوه کاشت و پرورش درخت جینکو

جینکو تنها جنس و گونه گیاهی بازمانده از تیره جینکو بیلوبا می باشد. قدمت فسیل های یافت شده از برگ و تنه درخت جینکو به اوایل دوران ژوراسیک یعنی ۱۹۰ میلیون سال پیش باز می گردد. جینکو درختی دو پایه بوده و خزان دار می باشد. منشا این گیاه جنوب چین و شرق آسیا (کره و ژاپن) گزارش شده است. کشت بذر جینکو و قلمه از راه های تکثیر این گیاه است.ارتفاع این درخت به ۴۰ متر می رسد. قطر تنه آن بین سه تا چهار متر است که با افزایش سن گیاه به ۸ تا ۱۰ متر می رسد. رنگ پوست درخت خاکستری روشن تا قهوه ای روشن است. گستردگی تاج این درخت در حدود چهار متر است و در درختان مسن به ۸ تا ۱۰ متر هم می رسد.

گیاه شناسی درخت جینکو

تاج درخت های جوان هرمی شکل با شاخه های رو به بالا بوده و از قابلیت رشد مرکزی برخوردار است. شاخه های جانبی به صورت مارپیچ و مورب روی تنه اصلی رشد می کنند. شکل درخت با افزایش سن از حالت هرمی خارج و کم و بیش گسترده می شود. درخت جینکو دو نوع شاخساره تولید می کند. شاخساره های بلند که دارای برگ های پهن همراه جوانه های جانبی هستند و شاخسار های کوتاه با برگ های خوشه ای که بدون میانگره بوده و فاقد جوانه های جانبی هستند.

شاخساره های بلند ساختار چوبی درخت را تشکیل داده و مسئول تولید نقاط رشد جدید روی درخت می باشند. در حالی که شاخساره های کوتاه وظیفه تولید برگ ها را به عهده دارند این شاخساره ها در شرایط اقلیمی و فیزیولوژیکی خاص به یکدیگر تبدیل می شوند. درخت جینکو در سن 25 تا 30 سالگی دارای ساختار زایشی می شود. درخت جینکو دارای برگ های ویژه بادبزنی شکل با یک یا چند لوب و رگ بندی دو شاخه ای مکرر بوده و دارای دمبرگ طویل می باشد. لبه برگ ها بر روی شاخساره های کوتاه و در محل قاعده شاخساره های بلند، کامل یا در تکه انتهایی دو قسمتی است، در حالی که برگ های قسمت های بالای شاخساره های بلند همیشه دارای لبه دو قسمتی بوده و با بریدگی عمیقی به دو لوب تقسیم شده اند (عبارت بی لوبا به همین علت است). طول برگ ها 8 تا 13 و عرض آنها 5 تا 8 سانتی متر است.

گل های نر به صورت خوشه ای سه تا شش تایی و به طور آویزان بر رو شاخه قرار می گیرند. طول آنها 2/1 تا 2/2 سانتی متر بوده و دارای پرچم های منعددی است. دانه های گرده به شکل قایق با یک دهانه پهن و باز بوده و گرده افشانی آن توسط باد انجام می شود. مدت زمان گرده افشانی متفاوت و بستگی به شرایط اقلیمی محل رویش داشته و از اواسط زمستان تا اواسط بهار انجام می گیرد.

اندام های ماده به طول 1 تا 5/1 سانتی متر بر روی یک پایه به طول تقریبی 5 سانتی متر قرار گرفته و اغلب دو شاخه می باشند. هنگام گرده افشانی از انتهای تخمک ها مایع لزجی ترشح می شود که نقش موثری در جذب دانه های گرده که توسط باد جابجا می شوند، دارند.

مرحله نمو گامتوفیت نر در درون تخمک طی یک دوره سه تا پنج ماهه صورت می گیرد و با تولید یک جفت اسپرماتوزوئید به اوج خود می رسد. در زمان مناسب یکی از آنها رها شده و با حرکت به سمت سلول تخم (تخمک) رفته و آن را بارور می کند. عمل باروری در طول تابستان صورت می گیرد. مدتی پس از لقاح، رشد جنین آغاز شده و تخمک های بارور شده، میوه را تشکیل می دهند. میوه شفت مانند بوده و دارای یک پوشش خارجی آبدار و گوشتی به رنگ قهوه ای مایل به نارنجی است. که به حالت آویزان روی شاخه مشاهده می شوند.لایه خارجی در میوه کاملا رسیده سبز رنگ یا مایل به ارغوانی می شود. میوه ها معمولا در فصل پاییز رسیده، از گیاه جدا شده و به اطراف پراکنده می شوند.

ترکیبات موثر جینکو

قسمت مورد استفاده جینکو برگ های آن می باشد که ترکیبات آن به شدت تحت تأثیر فصل برداشت آن است. بیش ترین درصد مواد و تغییرات آن، مربوط به فصل پاییز می باشد. به طور خلاصه ترکیبات مهم آن شامل موارد زیر است:

• فلاونوئیدها:بیش از 40 فلاونوئید مختلف تاکنون در برگ های درخت جینگو شناخته شده اند که شامل بیلوبتین، جینکتین، ایزوجینکتین، سیادوپیتی زین، کورستین، کامفرول و ایزورامنتین می باشند.
• ترپنوئیدها:که بیش تردی ترین هستند شامل بیلوبالید، و جینگولیدهای A، B، C،J و M می باشند.
• اسیدهای آلی:که از جمله اسید شیکمیک، اسید وانیلیک، اسید آسکوربیک، اسید پاراکوماریک و مشتقات اسید بنزوئیک هستند.
• ترکیبات دیگر:از جمله کربوهیدرات ها، الکل ها، کربورهای خطی و کتون های دانه که دارای حدود 38 درصد کربوهیدرات، 4 درصد پروتئین، 2 درصد چربی، آلکالوئیدها، اسید آمینه، گلوکزیدهای سیانوژنیک و فنول ها است.

اصولا عصاره جینکو را بر حسب وجود 24 درصد فلاونویید گلوکوزیدها استاندارد می نمایند.

تاریخچه جینکو

با توجه به قدمت درخت که مربوط به بیش از 200 میلیون سال پیش می باشد، آن را به نام فسیل زنده یاد می کنند و از آن جا که فسیل های به جا مانده از این درخت در نواحی جنوب شرقی چین و هندوچین پیدا شده است، احتمال رویشگاه اصلی آن در این نواحی به یقین مبدل شده است. به نظر می رسد که تمام جینکوهای موجود در آمریکای شمالی، اروپا و نقاط دیگر کره ی زمین در عصر یخبندان دوره ی اول از بین رفته و فقط در چین از این خطر نجات یافته اند. این گیاه در سال 1710 به وسیله ی اگلبرت کمپفر به اروپا برده شد و در سال 1771 توسط گیاه شناس مشهور، لینه مورد مطالعه و نام گذاری علمی شد.

جینکو در چین به نام پنجه اردک گفته می شود؛ چرا که شباهت زیادی به آن دارد. این گیاه از قدیم به عنوان یکی از گیاهان با اهمیت چین محسوب می شده و برای آن آثار تقویت کننده ی قلب و ریه قایل بوده اند. در اسناد باقی مانده از طب چین قدیم این گونه استنباط می شود که پودر برگ های آن را به منظور درمان آسم به طریقه ی استنشاقی استفاده می کرده اند. در دست نوشته های سانسکریت از اثرات عصاره ی این گیاه به عنوان اکسیر طولانی کننده عمر یاد شده است.

تکثیر جینکو

روشهای معمول ازدیاد این درخت از طریق بذر، پیوند و قلمه است. ازدیاد از طریق بذر در خاک سبک شنی، در شاسی سرد در پاییز و زمستان صورت می گیرد. ازدیاد این درخت بوسیله پیوند و کوپیوند نیز می تواند صورت گیرد. روش قلمه زدن برای تولید گیاهانی با جنسیت مشخص استفاده می شود. استفاده از هورمون IBA و سیستم مه پاشی، ریشه زایی را تسهیل می کند. از ریزازدیادی نیز برای تکثیر کهن دار استفاده می شود.

روشهای معمول ازدیاد این درخت از طریق بذر، پیوند و قلمه و کشت بافت است. ازدیاد از طریق بذر در خاک سبک شنی، در شاسی سرد در پاییز و زمستان صورت می گیرد. ازدیاد این درخت بوسیله پیوند و کوپیوند نیزمی تواند صورت گیرد. روش قلمه زدن برای تولید گیاهانی با جنسیت مشخص استفاده می شود. استفاده از هورمون IBA و سیستم مه پاشی، ریشه زایی را تسهیل می کند. از ریزازدیادی نیز برای تکثیر ژینکو استفاده می شود.مهمترین منطقه تولید بذر ژینکو در چین است در این نهالستان ،کو ددهی و آبیاری زیاد ،سرزنی ،حلقه برداری ،هرس ، بازجوانی درختان مسن ،گرده افشانی مصنوعی و پیوند شاخه های گل دهنده نر روی درخت ماده سبب ازدیاد بذر دهی می گردد.

پرورش ژینکو به منظور تولید بذر

مهمترین منطقه تولید بذر ژینکو در چین است. در این نهالستانها، آبیاری زیاد، کوددهی، سرزنی، حلقه برداری، هرس، بازجوان سازی درختان مسن، گرده افشانی مصنوعی، پیوند شاخه های گل دهنده نر روی درخت ماده، سبب ازدیاد بذردهی می شود.

روش کاشت بذر جینکو

• مناطق نیمه گرمسیری و معتدل برای رویش جینکو مناسب است.
• در تحقیقی نشان داده شده که سرمادهی سبب کاهش نیاز حرارتی گیاه گشته و منجر به رشد و نمو مناسب تر نهال ها می گردد.
• این بذر با بذرهای دیگر کمی متفاوت تر است.بذرها همانند زردآلو دارای یک پوسته نازک هستند
• ابتدا بذرها را درون آب به مدت 24 ساعت قرار داده تا خیس شود
• سپس با یک سمباده به آهسته قسمتی از بذر را سمباده کشی کنید تا پوسته نازک تر شود
• سپس بذرها را در یک خاک ماسه و شنی سبک که خوب آب پاشی کرده قرار داده روی آن را بپوشانید.
• مخلوطی از پیت ماس (به مقدار 80 درصد) و ماسه (به مقدار 20 درصد)
• عمق کاشت باید دوبرابر خود بذر باشد که حدودا باید عمق را بیش از 5 سانتیمتر گرفت.
• روی آن را با یک نایلون بپوشانید و در قسمت جا تخم مرغی یا جا میوه ای یخچال به مدت دو ماه قرار دهید تا سرمادهی ایجاد شود
• هر چند روز یک بار خاک را کنترل کنید که رطوبت خود را از دست نداده باشد اگر رطوبت از دست رفت آن را مجددا رطوبت رسانی کنید.
• در این مدت بذرها را چک کنید اگر بذرها در یخچال جوانه زنی کردند آنها را خارج کرده در دمای 20 درجه خارج از یخچال دوره رشد را طی کند.
• چنانچه بعد دو ماه جوانه زنی نیز عمل نشد باز آنها را خارج کرده و در دمای 20 درجه الی 25 درجه قرار دهید تا جوانه زنی صورت گیرد مدت زمان جوانه زنی نیز حدود 15 الی 30 روز میباشد.
• زمانی که اندازه نهال ها به 10 سانتی متر رسید، آن ها را به یک مکان با نور کامل و خاک شنی منتقل کنید. نهال ها را می توان در بهار بعد از رفع سرما به زمین منتقل نمود.

پرورش کهن دار به منظور تولید برگ

ژینکو به طوراختصاصی به منظور تولید برگ، برای استخراج مواد مؤثر از سال 1980 کشت می شود. نهالستانها برای برداشت برگ ژینکو ابتدا در فرانسه تأسیس شدند و بعد در سومتر، جنوب کارولینا کشت وسیعی انجام گرفت. در سومتر 25000 درخت درهر هکتار وجود دارد که به فاصله 40 سانتیمتری از هم در ردیفهایی به فاصله یک متر کشت شده اند. برای 400 هکتار نهالستان در سومتر، این مقدار به ده میلیون درخت در هکتار می رسد. از سال 1990 پرورش دهندگان چینی به سرعت افزایش یافتند. وسعت کل کشت در چین در حدود 5000 هکتار است.

نگهداری گیاه جینکو

• این گیاه یکی از مقاوم ترین درختان تزیینی دارویی در برابر امراض و بیماری ها می باشد.
• در خاکهای عمیق با زهکش خوب و لومی شنی و حاصلخیز رشد مناسبی دارد.
• از نظر نوردهی معمولا نیمه سایه و آفتابی بهتر می باشد ولی در کل باید آزمون خطا را برای درخت در نظر بگیرید.
• آب دهی نیز زمانی که خاک خشک شد باید انجام شود در زمستان به مراتب آبدهی کمتر بوده فقط دقت کنید ریشه های این درخت حالت گوشتی بوده و زمانی که در یخبندان قرار دارد (یعنی محیط بیرون) احتمال ترکیدن ریشه ها در اثر سرما است که اگر اتفاق بیفتد به گیاه صدمه خواهد خورد!پس بهتر است در آن زمان آن را به محیط داخل انتقال دهید.

برداشت محصول درخت جینکو

همان طور که گفته شد زمان برداشت برگ های جینکو نقش بسیار مهمی در کمیت و کیفیت مواد موثره آنها دارد. برگ ها در اواخر تابستان بیشترین مقدار ترپن ها را دارا هستند. در حالی که در فصل پاییز (هنگامی که زرد رنگ می شوند) از بیشترین مقدار ترکیب های فلاونوئیدی برخوردارند.برگ ها معمولا توسط کارگران و با دست چیده می شوند. در برخی از کشورها شاخه های درخت را با قیچی های بزرگی بریده سپس برگ ها را از آنها جدا می کنند. این روش برای برداشت برگ مناسب نیست زیرا سبب کاهش شدید عملکرد برگ در سال های بعد می شود.

برگ ها را پس از برداشت باید خشک کرد. چنانچه برای خشک کردن برگ ها از هوای ازاد استفاده شود با زیر و رو کردن برگ ها باید امکان خشک شدن مناسب آنها را فراهم کرد. چنانچه از خشک کن های الکتریکی استفاده شود دمای 50 تا 60 درجه سانتی گراد مناسب یوده و سبب یکسانی در خشک شده برگ ها می شود. برگ های خشک شده جینکو جاذب الرطوبه هستند لذا باید در جای خشک، خنک و تاریک نگهداری شوند.

نحوه کاشت و تکثیر سورگوم