نحوه پرورش و مراقبت از گل آفتابگردان

گیاه آفتابگردان زینتی بومی غرب آمریکا است. واژه Helianthus از دو کلمه یونانی Helios به معنی آفتاب و Anthos به معنی گلی که مسیر آفتاب را دنبال می کند، گرفته شده است. این گونه گیاهی یکساله و پر رشد با ساقه منشعب یا غیر منشعب و مرتفع است. انواع پا کوتاه آن نیز تولید شده است. گل های آن به قطر ۳۰-۲۵ سانتی متر و بصورت کم پر و پرپر بوده، گلچه های شعاعی در رنگ های زرد، قرمز و به ندرت بنفش و گلچه های مرکزی در رنگ های زرد، قهوه ای یا ارغوانی مشاهده می شود.

آفتابگردان با 70 گونه مختلف خود، متعلق به شمال و جنوب آمریکاست. بعضی از گونه های آفتابگردان به دلیل داشتن تخمه های خوراکی و لذیذ در جهان بسیار محبوب بوده و به وفور تکثیر شده است. آفتابگردان علاوه بر اینکه گل زیبایی است، از نظر اقتصادی هم بسیار اهمیت دارد و یک گل ارزان قیمت است.
جالب است بدانید این گل برخلاف باور بیشتر مردم وقتی بالغ شد جهت آن با خورشید تغییر نمی کند، بلکه این تغییر جهت تنها زمانیست که گل هنوز بالغ نشده است. گل آفتابگردان، چندساله است و با یک بار کاشت، چند سال برمی گردد و مجددا به باغچه شما گل های زیبای خود را هدیه می دهد! اگر می خواهید گل های بلند و مقاومی داشته باشید، قطعا کاشتن آفتابگردان در باغچه فکر بسیار خوبی است.

فواید و خواص گل های آفتابگردان برای باغچه و زمین کشاورزی

آفتاب گردان یکی از نباتات روغنی مهم جهان است که از نظر تولید روغن، بعد از سویا در مقام دوم قرار دارد و بیش از 14% کل روغن نباتی جهان را تولید می کند. این گل زیبا فوایدی دارد که در ادامه به آنها پرداخته می شود.

1. تغذیه برای گرده افشانی

گلبرگ های بزرگ و بیرونی آفتابگردان زنبورها را به خود جذب می کند و زنبور عسل و حتی دیگر انواع زنبورها می توانند منبع اررشمندی را در شهد و گرده این گل پیدا کنند که در مرکز هزاران گلچه از این گیاه می باشد.سعی کنید که برای پرورش این گیاه از مواد شیمیایی استفاده نکنید و مواد طبیعی را به کار ببندید و معمولا دانه ها حاوی مواد شیمیایی سمی هستند که بیشتر گرده های مهم را خواهد کشت.

2. پرورش آسان

احتمالا هیچ گلی وجود ندارد که به آسانی بتوان آن را کشت کرد و اما این گل ها می توانند در محیط آلوده، در طول جاده یا حتی در خاک های ضعیف نیز رشد کنند. اگر می خواهید که باغچه خود را زیبا کنید، نیاز دارید که دانه ها را در حفره عمیق بکارید و اجازه دهید که ریشه های گیاه به طور وسیعی رشد کنند و تنها تفاوت بین آفتابگردان ها که در خاک ضعیف یا بارور رشد می کنند، به سایز شکوفه ها بستگی دارد و برای گیاهان بزرگتر، نیاز دارید که زمین بارورتری را انتخاب کنید.

3. درخشندگی بخشیدن به باغچه

آفتابگردان ها می توانند براقیت و درخشندگی را به دیگر گیاهان ببخشند، مخصوصا اگر این گیاهان را در تابستان گرم بکارید.برای استفاده از فواید شکوفه ها و برگ درختان بزرگ آفتابگردان، فراموش نکنید که اول سرشاخه های برگ های پایینی را بزنید تا به ساقه های آفتابگردان دسترسی داشته باشند.

4. سم زدایی کردن خاک

اگر خاک درون باغچه شما آلوده باشد یا در شهر رویش کند باید گیاه آفتابگردان را در همان محل ها بکارید تا فلزهای سنگین را سم زدایی کند و این گیاه خاصیتی دارد که می تواند بیشتر سموم مواد شیمیایی و فلزات سمی سنگین را از خاک جذب کند.لیست این مواد شیمیایی بلند است و حاوی منگنز، لید، کرومیوم، آرسنیک، مس، زینک و کادمیوم می باشد. باور کنید یا نه، این گیاه بعد از رویداد هسته ای مواد سمی را جذب می کند.این به شما بستگی دارد که تخمین بزنید بسته به سایز باغچه به چند آفتابگردان نیاز دارید و آلودگی محیطی که در آن زندگی می کنید، چقدر است.

5. دانه های خوردنی خوشمزه

دو نوع از دانه های آفتابگردان وجود دارد، دانه های سیاه و طوسی و هر دو نوع دانه ها منبع خوبی از سلنیوم، منیزیم و ویتامین E هستند.

6. داربستی مناسب برای دیگر گیاهان

از آنجایی که این گل های آفتابگردان بسیار بلند می شوند، می توانید از آن به عنوان داربست برای گیاهان دیگری مثل خیار، ملون و اسکواش استفاده کنید و این نوع سبزیجات با استفاده از گل آفتابگردان به راحتی روی زمین نگه داشته می شوند ، علاوه بر اینکه خیار ها با وجود آفتابگردان رشد سالم تری خواهند داشت و رطوبت خاک را حفظ می کنند.

7. پرنده ها را به سمت باغچه روانه می کند.

از آنجایی که پرندگان آفت ها را کنترل می کنند، این گل ها بین حشرات مضر و مفید در باغچه تعادل ایجاد می کنند و می توانند انواع خوب آن ها را نگه دارند. رشد و پرورش آفتابگردان ها یکی از بهترین راه های ممکن برای مدیریت این شرایط می باشد و هرگز نباید در طول سال حتی در فصل زمستان نیز گیاهان آفتابگردان را خشک و بدون آب نگه داشت.

8. گل های بریده شده زیبا

شکوفه های آفتابگردان بسیار جذاب و زیبا هستند اما گل های آن معمولا خطوط و بریدگی های بسیار زیادی دارند و از این گل ها می توان برای دکور کردن منزل نیز استفاده کرد .

انواع مختلف گل آفتابگردان

مردم تقریباً 67 نوع گل آفتابگردان زیبا را در سراسر جهان پرورش می دهند و بهتر است که از لیستی که در این بخش از رازهای باغبانی برایتان فراهم کرده ایم، گیاه آفتابگردان مورد علاقه خود را پیدا کنید.

1. خورشید طلایی بزرگ

اساساً این گل آفتابگردان قد بلندتری دارد و طلایی آن بسیار عمیق است و این نوع گل به دلیل شکوفه های دوتایی مشهور است و این گیاه حدوداً 1.8 متر قد دارد و سر آن بسیار بزرگ است و شبیه قاصدک نیز می باشد.

2. ماموت روسی

بسیاری از مردم گل های آفتابگردان را پرورش می دهند و دلیل آن نیز سایز بزرگ آن ها می باشد. این گل ها به طرز شگفت انگیزی قد بلند هستند و گاهی اوقات تا 3.7 متر قد می کشند و این نوع از گل ها دانه های بسیار بزرگ راه راه و رنگی دارند و ممکن است که دانه های آن ها را با گیاهان دیگر اشتباه بگیرید.

3. بلوند توت فرنگی

این نوع گل آفتابگردان چند رنگ است و تقریباً 1.8 متر قد دارد و می توانید از شکوفه های صورتی و زرد آن لذت ببرید.

4. مولین راگ

این گل های آفتابگردان قرمز تیره هستند و شکوفه های بسیار زیبایی دارند و چه باور کنید و چه نکنید، می توانید این دو گل را در باغ خود بکارید زیرا فقط 1.2 متر قد دارد.

5. سفید ایتالیایی

این نوع از گل ها براق نیستند و قد بلند جذابی دارند و می توانید مرکز تیره و رنگ شده را با شکوفه های سفید در آن را ببینید و ساقه های آن حدود یک و نیم متر قد دارند و ویژگی خواص آن ها این است که می توانند گل های چندگانه را در طول فصل پرورش خود تولید کنند.

6. پرتو آفتاب

این گل ها نیز حدود یک و نیم متر قد دارند و معمولاً رنگ آنها زرد طلایی می باشد اما زیاد ضخیم و مقاوم نیستند و گل های این گیاه معمولاً بسیار خاص هستند.

7. بکاهای کوچک

این گل آفتابگردان حدود 1 متر رشد می کند اما شکوفه های رنگی بسیار جذاب دارد که ممکن است کمی حساسیت ایجاد کند و می توانید از این گل های طلایی روشن و قرمز خود را در باغچه لذت ببرید .

نکات و اصول پرورش گل های آفتابگردان

همانگونه که گفتیم این گل ها را می توان به راحتی پرورش داد و باید سعی کنید که آنه ا را در باغچه خود بکارید و زمانی که این گیاه رشد می کند، کاملاً در برابر خورشید مقاوم خواهد بود و به مراقبت کمی نیاز دارد و فقط فراموش نکنید که هر سال باید دانه های جدید آن را بکارید.

نور مورد نیاز برای پرورش و نگهداری از گل آفتابگردان

گل آفتابگردان نیاز نوری زیادی دارد و باید در مکانی باز با نور کامل خورشید کشت شود .اگر گل آفتابگردان در سایه کاشته شود رشد کاملی نخواهد داشت و نمی تواند وزن خود را تحمل کند و در نتیجه خم می شود زیرا این گل برای راست قامتی نیاز به نور زیاد خورشید دارد .

دما مورد نیاز برای پرورش و نگهداری از گل آفتابگردان

به طور کلی گل آفتابگردان دماهای پایین را نمی پسندد و در برابر سرما مقاومت زیادی ندارد .بهترین درجه حرارت برای رشد این گیاه دمای 15 تا 35 درجه سانتی گراد می باشد .

آبیاری مورد نیاز برای پرورش و نگهداری از گل آفتابگردان

گل آفتابگردان برای داشتن رشد کافی و تولید دانه های مرغوب نیاز به آبیاری کافی و منظم دارد ،از مزایای این گل مقاومت آن در برابر خشکی است ،با وجود ریشه های عمیق خود می تواند تا مدتی بدون آب هم زندگی کند ،مدت زمان زندگی بدون آب گل آفتابگـردان بستگی به میزان عمق ریشه ها و جنس خاک از نظر تراکم دارد .

خاک مناسب برای پرورش و نگهداری از گل آفتابگردان

گل آفتابگردان در خاکی با زه کشی مناسب رشدی چشمگیر خواهد داشت.خاک آن باید به گونه ای باشد که آب در آن تجمع نکرده و به خوبی عبور کند. از دیگر ویژگی های خاک مناسب برای آفتابگردان، متخلخل بودن آن است. ریشه این گیاه به فضای کافی برای رشد و عمیق تر شدن در خاک نیاز دارد. خاک متخلخل به دلیل داشتن فضای خالی در بین ذرات خود، این اجازه را به ریشه می دهد که بدون مشکل رشد کند.
اگر ریشه های سطحی نتوانند به خوبی در عمق خاک نفوذ کنند، گیاه پایه مستحکمی نخواهد داشت و در اثر وزش بادهای شدید سقوط خواهد کرد. اگر در منطقه ای باد خیز زندگی می کنید، حتما آفتابگردان را در کنار دیواری جنوبی بکارید تا در برابر باد از آن محافظت کند.

کنترل گیاهان هرز در اطراف گل آفتابگردان

برای جلوگیری از رویش علف های هرز می توان از سموم علف کش استفاده کرد .یک راه حل بهتر برای پیشگیری این است که قبل از کاشت گل آفتابـگردان از سموم علف کش کنترل کننده بذر علف های هرز استفاده کنید برای این منظور می توانید سمومی مانند تریفلور الین و یا اپتام را با دستور های داده شده روی خاک بپاشید .

موارد مصرف گل آفتابگردان

علاوه بر استفاده تجاری از دانه های این گل به منظور تولید روغن ،از دانه ها برای تولید کره های مختلفی مانند مارگارین و … ،از ساقه های محکم این گل برای تولید کاغذ و در برخی از کشور ها از برگ این گل برای تهیه ی خوراک دام استفاده می شود .

خواص دارویی گل آفتابگردان

با کاشت گل آفتابگردان در باغچه خانه تان می توانید از تمامی خواص دارویی این گل بهره ببرید ،تمامی قسمت های گل آفتابگردان دارای خاصیت دارویی بوده و در طب سنتی به وفور از آن استفاده می شود .

از اسانس برگ های آفتابگردان به عنوان میکروب کش و از اسانس گل های آفتابگران برای کاهش فشار خون و بهبود زخم ها استفاده می شود .تخمه آفتابگردان منبع غنی از ویتامین E و منیزیم است که مصرف این عناصر باعث جلوگیری از تصلب شریان ها ، کاهش فشار خون ، حمله قلبی و سکته شده و به اعصاب آرامش می بخشد ،همچنین باعث حفظ سلامت استخوان ها شده و به کاهش ریسک ابتلا به سرطان کمک می کند .

کوددهی گل آفتابگردان

آفتابگردان به کوددهی نیازی ندارد، مگر اینکه خاک انتخابی شما از نظر دارا بودن مواد مغذی غنی نباشد. در این صورت، از کودهای هوشمند و یا کمپوست استفاده کرده و روی خاک بریزید. کود را خیلی نزدیک به ساقه نریخته و آن را به گیاه تماس ندهید. اضافه کردن کود به خاکی حاصلخیز و غنی، با افزایش میزان نیتروژن همراه بوده و در نهایت سبب شکستن ساقه یا تاخیر در گلدهی گیاه می شود.
راه دیگر استفاده از کودهای مایع است. می توانید این کودها را در آب حل کرده و ضمن آبیاری به گیاه اضافه کنید. این نوع کود نیز نباید در نزدیکی ساقه ریخته شود، چون سبب ایجاد خندقی بزرگ در اطراف گیاه خواهد شد.

نحوه تکثیر و برداشت گل آفتابگردان در گلدان

ازدیاد گل آفتابگردان از طریق کاشت دانه های آن امکان پذیر است ، برای این منظور از یک روز قبل دانه ها را در آب گرم خیس کرده و سپس آن ها را در عمق 5 سانتی متری از خاک و با فاصله 10 سانتی متر از هم بکارید و به طور منظم آبیاری انجام دهید پس از 2 الی 3 هفته جوانه ها سبز شده و گیاه روند رشد خود را آغاز می کند .رسیدن دانه ها از خارج به سمت داخل طبق گل اتفاق می افتد ،برداشت زود هنگام دانه ها باعث افت کیفیت محصول و برداشت دیر هنگام آن ها باعث ریزش دانه ها می شود .بهترین زمان برای برداشت دانه ها زمانی است که پشت طبق گل متمایل به رنگ قهوه ای شده باشد .

بیماری های گل آفتابگردان

1. آفتی کرم مانند به رنگ سبز روی برگ ها وجود دارد و در صورت بر داشتن آفت بخشی از برگ جدا می شود :با استفاده از سم دیازینون با توجه به دستور و به صورت اسپری کردن این سم به بالا و پایین برگ ها می توان این عارضه را بر طرف کرد .
2. لکه های زرد رنگ متمایل به قهوه ای روی برگ های گل آفتابگردان به وجود آمده است :علت این عارضه آبیاری بیش از حد و خشک شدن برگ ها در زیر نور مستقیم خورشید است ، برای بهبود این عارضه می توان از سموم ارگانیک مانند کالیبان استفاده کنید که هیچ گونه آسیبی به سلامتی انسان ها و جانوران نمی رساند .
3. برگ های گل آفتابگردان سوراخ سوراخ شده و ظاهرا جانوری آن ها را خورده است :علت این عارضه حمله ی حلزون ها و یا سوسک ها است . برای رفع این مشکل از سم دیازینون استفاده کنید و برگ ها را سمپاشی کنید .
4. لکه های پراکنده و برجسته ای به رنگ قهوه ای تیره در سطح زیرین برگ ها به وجود آمده است و برگ های گیاه می ریزند :علت این عارضه قارچ Puccinia Helianthi است . برای بهبود وضعیت گیاه می توان از سموم قارچ کش استفاده کرد ، اما تنها راه پیشگیری از این عارضه استفاده از ارقام مقاوم آفتابگردان در برابر این قارچ است .
   فواید تفاله چای برای رشد گل و گیاه