پرندگان به صورت غریزی بیماری خود را مخفی کرده و همیشه خود را قوی و سلامت نشان می دهند حتی در مواقع بیماری، این مسئله در پرندگان خانگی نیز وجود دارد. این رفتار را از نظر علمی بقای زیستی یا همان «بقای اصلح» می گویند.درزمانی که یک پرنده علائم ناخوشی را از خود بروز می دهد، به احتمال زیاد در یک مقطع زمانی پیش از بروز علائم دچار بیماری گردیده است و بیماری در حالت پیشرفت خود قرار دارد، بنابراین لازم است تمام نگهدارندگان علائم و نشانه های ظریف تشخیصی حالت های بیماری در پرندگان را بیاموزندو قبل از آنکه دیر شود در جهت جلوگیری اقدامات لازم پزشکی را انجام دهند. رژیم غذایی نامناسب، شایع ترین علت بیماری در پرندگان خانگی ما است.
تروما، نگهداری ضعیف، بهداشت سطح پایین، استرس و ژنتیک ممکن است به بیماری منجر شود. فقط بر مبنای ظاهر طبیعی پرنده نمی توان گفت که پرنده فوق حتماً سالم است. هرگونه علائم یا نشانه که خارج از حد نرمال یا طبیعی در زیست پرنده مشاهده گردد را می توان به عنوان یک نشانه از بیماری قلمداد نمود.
نشانه های درد کشیدن پرنده
به دنبال نشانه هایی باشید که می توانند در مورد ناراحتی فیزیکی پرنده به شما سرنخ بدهند. 5 نشانه زیر معمولا نشان دهنده درد کشیدن پرنده هستند. اگر با هر یک از این نشانه ها روبرو شدید با دامپزشک خود تماس و این مشکلات را با او در میان بگذارید.
1. استفاده مکرر از یک عضو بدن
اگر متوجه شده اید که پرنده شما بیشتر وقت خود را روی یک پا می گذراند یا به نظر می رسد که یکی از بال ها را مورد استفاده قرار نمی دهد (یا به طور متفاوتی این عمل را انجام می دهد)، این احتمال وجود دارد که پرنده در این مناطق احساس درد کند. در حالی که تلاش پرنده برای مخفی کردن نشانه های بیماری خود یک امر طبیعی است، معمولا پرندگانی که در حال تجربه درد هستند، نمی توانند به طور کامل ناراحتی خود را مخفی نگه دارند.
2. بسته شدن بیش از حد چشم ها
در حالی که ما نهایت تلاش خود را برای تامین امنیت دوست پردار خود انجام می دهیم، حوادث و صدمات در هر زمان یا مکانی می توانند اتفاق بیفتند. پرندگان می توانند حتی در محیط امن قفس، به خود صدمه بزنند. اگر متوجه شدید که چشمان پرنده در اکثر اوقات نیمه باز است (مانند حالتی که ما روی نقطه دوری تمرکز می کنیم)، عاقلانه است که این موضوع را نشانه ای بر ناراحتی پرنده بدانید و ضرورتا این نشانه، بیانگر مشکلی در ارتباط با چشمان پرنده نمی باشد.
3. بیحالی یکی از نشانه های بارز بیماری در پرندگان است
پرندگان معمولا بسیار فعال هستند بنابر این هر نشانه ای از بیحالی یا خستگی ممکن است خطری جدی را در پی داشته باشد. پرندگانی که در کف قفس خود افتاده اند یا از ترک کردن لانه خود خودکاری می کنند معمولا بسیار مریض هستند و باید سریعا تحت معاینه دامپزشکی مجرب قرار گیرند.
4. زود رنجی یکی دیگر از نشانه های درد کشیدن پرنده است
حتی پرندگان خانگی که رام هستند و از دست شما غذا می گیرند، ممکن است گاهی اوقات عصبانی یا احساساتی شوند و این موضوع کاملا طبیعی است. با این حال، کج خلقی بیش از حد که متعارف با شخصیت پرنده نباشد می تواند نشان دهنده مشکل باشد. با این که می توان پرخاشگری و زود رنجی را با تغییرات هورمونی همراه دانست، همیشه باید جانب امنیت پرنده را در نظر گرفت. اگر از دلیل پرخاشگری پرنده خود مطمئن نیستید، بهتر است با دامپزشک مشورت نمایید.
5. از دست دادن اشتها
طوطی ها و دیگر پرندگان متابولیسم فعالی دارند که تغذیه دائم و مناسب را برای آنان اجباری می کند. باید توجه داشت که بعضی از گونه های طوطی و سایر پرندگان می توانند نسبت به انتخاب غذای خود سخت گیر باشند و این موضوع که هر پرنده ای تمایلات شخصی خود را داشته باشد، کاملا عادی است.اما پرنده ای که ناگهان از خوردن وعده هایی غدایی خود خودداری کند نیاز به توجه و معاینه توسط دامپزشک دارد. اگر شما به این موضوع که پرنده به اندازه همیشه از غذای خود تغذیه نمی کند پی برده اید، سعی کنید که خوراکی مورد علاقه او را در اختیارش بگذارید. با این کار شما سریعا متوجه خواهید شد که پرنده شما در چه وضعیتی می باشد.
نشانه های ظاهری بیماری در پرندگان
- در خود فرو رفتن
- نشستن در نشیمنگاه های پایین تر
- نشستن در پایین قفس
- به جای نشستن بر روی نشیمنگاه، در کنار قفس با نوکش، آویزان می شود.
- قرار دادن سر در زیر بال و ایستادن بر روی دو پا
- پرهای به هم ریخته (به طور مداوم)
- ضعف
- از دست دادن تعادل، تلو تلو خوردن و یا سقوط از روی نشیمنگاه
- وجود توده یا تورم در هر بخش از بدن
- نوک زدن به بال ها و بدن
- لرزش
- تمیز نکردن خود به وسیله منقار
- ترس از پرندگان دیگر
- چشم های خسته، تو رفته یا دارای رنگ غیر طبیعی
- تراوش بوی غیرعادی از پرنده
- بالا بردن بال ها
نشانه های رفتاری وجود بیماری در پرنده
- عدم فعالیت
- کاهش یا تغییر در ایجاد صدا یا آواز خواندن
- بال زدن همراه با خمودگی
- به هم ریختگی
- تشنج
- افزایش زمان خواب یا بسته بودن چشم ها
- پاسخ ضعیف به محرک ها
- تغییرات در شخصیت، مثلا مطیع تر شدن یا پیدایش حالت تهاجمی تر
- نمایش رفتارهای احمقانه و غیر طبیعی
نشانه های بیماری در پرندگان با بروز مشکل در فضولات آنها
- تغییر در رنگ اورات (به صورت معمول سفید رنگ است)، ادرار (به طور معمول شفاف است)، یا مدفوع (حالت های عادی متفاوت است)
- تغییر در قوام: آب دار (افزایش ادرار)، مدفوع شل (اسهال)، مدفوع سخت (یبوست) نشان دهنده بیماری هستند.
- ترشح خون
- وجود مواد غذایی هضم نشده در مدفوع
- کاهش تعداد و یا حجم دفع مدفوع
- افزایش اورات
نشانه های بیماری با تغییراتی در ظاهر سر پرنده
- گود شدن اطراف چشم و لب ها
- چشمک زدن یا نیمه بسته بودن چشم ها
- منقار پوسته پوسته
- از دست دادن تقارن (یک منطقه دارای تورم یا کوچکتر از طرف دیگر به نظر می رسد.)
- قرمزی یا از دست دادن پرهای اطراف چشم
- تغییر رنگ منقار
- تکان دادن یا پیچاندن سر
تغییرات در پرهای پرنده که نشان دهنده بیماری است
- پرهای به هم ریخته و باد کرده
- ریختن یا شکستن پرها
- کاهش دفعات تمیز کردن بال ها با منقار
- پرهای مرطوب، لکه دار یا در هم تنیده شده بر روی سر، خروجی مدفوع یا مناطق دیگر
- پرهای کنده شده
- لکه های زیاد روی پرها
- کشیدن پرها
- رنگ غیرطبیعی
علائم بیماری در پرندگان با بروز تغییراتی در پاها
- لنگ زدن یک پا
- لاغر شدن، پوسته پوسته شدن یا تغییر رنگ پا
- رشد غیر طبیعی ناخن
- بی ثباتی پاها
- پاها یا مفاصل متورم شده
علائم بیماری در پرندگان با تغییرات در خوردن، نوشیدن و هضم پرنده
- افزایش یا کاهش اشتها
- افزایش یا کاهش نوشیدن
- استفراغ
- فشار آوردن برای خروج مدفوع
- اسهال
- تورم در چینه دان
- کاهش وزن و یا برجستگی مشهود (در استخوان سینه)
- ترشح از دهان
- ناتوانی در برداشتن غذا یا کنترل آن
صدمات احتمالی در بین پرندگان
- سوختگی
- زخم ناشی از گزیدگی
- آسیب دیدن در اثر برخورد به پنجره یا شی دیگر
- خون ریزی
نشانه های بیماری در پرندگان که با تغییرات تنفسی مشخص می شود
- تنفس دشوار
- تنفس با منقار باز
- تکان خوردن دم در هنگام تنفس
- عطسه کردن
- ترشح یا پوسته پوسته شدن اطراف دهان
- خس خس کردن یا صداهای ناهنجار
- عدم تحمل فعالیت (تنفس شدید پس از فعالیت، یا عدم توانایی در انجام فعالیت)
- تغییر در لحن صدا
کاهش وزن و بروز بیماری در پرندگان
کاهش وزن یک علامت معمول در ارتباط با بیماری پرندگان است. شما باید به صورت هفتگی سلامت پرنده خود را با کنترل وزنش، مورد بررسی قرار دهید. اگر متوجه کاهش شدید در وزن پرنده تان شدید، باید آن را به پیش دامپزشک خود ببرید و مجددا غذا و رژیم غذایی پرنده را بررسی کنید.
درمان و پیشگیری بیماری در پرندگان
وقتی صحبت از سلامتی پرنده حیوان خانگی شما می شود ، باید به بسیاری از موارد توجه کنید پرندگان سیستم بسیار ظریفی دارند و حتی یک بیماری جزئی می تواند در یک چشم به هم زدن به تهدیدی جدی تبدیل شود. تشخیص به موقع می تواند برای نجات جان یک پرنده بیمار حیاتی باشد.هر روز پرنده خود را از نظر وجود علائم عفونت بررسی کنید و اطمینان حاصل کنید که با دامپزشک خود ارتباط نزدیک دارید.اسباب بازی ها و یک تمرین منظم ورزشی را برای پرنده خود فراهم کنید ، که این امر به طور مثبتی بر سلامت روان او تأثیر می گذارد و با پرنده خود صحبت کنید (حتی اگر حرف نزند) بنابراین تعامل اجتماعی مورد نیاز را بدست می آورد.
همچنین مهم است که به پرنده خود یک رژیم غذایی متنوع بدهید تا مطمئن شوید ویتامین و مواد معدنی کافی دریافت می کند. اگر مطمئن نیستید که غذاهای مناسب نژاد خاص شما چیست ، با دامپزشک خود مشورت کنید.محوطه پرنده خود را تمیز نگه دارید. در حالی که اکثر پرندگان از نظافت شخصی خود مراقبت می کنند ، این مسئولیت پاکسازی به موقع هرگونه زباله و تازه و به راحتی در دسترس بودن غذا و آب پرنده به عهده مالک است.