نگاهی به تاریخچه و معماری مرکز فرهنگی هنری ژرژ پمپیدو در فرانسه

زندگی‌نامه ژرژ پمپیدو

ژرژ پمپیدو در 1911 در منطقه مون‌بودیف (Montboudif) فرانسه به دنیا آمد. پدرش معلم بود و وی از دانشسرای عالی فرانسه در رشته ادبیات فارغ‌التحصیل شد. سپس در مارسی و پاریس به تدریس پرداخت. در زمان اشغال فرانسه در جنگ جهانی دوم به جنبش مقاومت فرانسه پیوست و از 1944 تا 1946 به عنوان مشاور ژنرال دوگل در امور آموزشی فعالیت نمود. در 1958 پس از آنکه دوگل دوباره قدرت را به دست گرفت، پمپیدو را به ریاست کابینه و رئیس شورای وزیران برگزید. پمپیدو نقش قابل ملاحظه‌ای در تشویق دوگل به اعطای استقلال به مردم الجزایر و امضای معاهده صلح اویان در 1962 ایفا کرد. او همواره ریاست هیئتهای دولتی فرانسه که به الجزایر عزیمت می‌کردند را در دوران حکومت ژنرال دوگل برعهده داشت. او از 1962 تا 1968 نخست‌وزیر فرانسه بود که این مدت، طولانی‌ترین دوره نخست‌وزیری در جمهوری پنجم فرانسه بود. در پانزدهم ژوئیه 1969 پس از استعفای ژنرال دوگل، ژرژ پمپیدو که در آن زمان رئیس مجلس فرانسه بود به عنوان کاندیدای گُلیستها به ریاست جمهوری رسید. وی در 1970 اصلاحات گسترده‌ای را در قوانین کارگری فرانسه به وجود آورد. ژرژ پمپیدو سرانجام در ساعت 9 شب روز 2 آوریل 1974 در دفتر کارش درگذشت و دوره ریاست جمهوری‌اش نیمه تمام ماند. ژرژ پمپیدو یکی از شخصیت‌های ادبی و هنری شاخص فرانسه است. مرکز ملی هنر و فرهنگ ژرژ پمپیدو در پاریس به افتخار او نامگذاری شده‌است.

تاریخچه مرکز فرهنگی هنری ژرژ پمپیدو

در دهه‌ی هشتاد میلادی، محله‌ی بوبرگ (Beabourg) پاریس شاهد ساخت بنایی بود که چهره‌ی پاریس را برای همیشه تغییر داد و آغازگر و معرف سبک کاملا جدیدی در معماری معاصر غرب شد.

پیشنهاد ساخت یک کتابخانه در سال 1963 توسط «جولین کن» رئیس وقت کتابخانه ملی فرانسه ارائه شد. وی که تصمیم داشت سالنی برای مطالعه عموم در محله هال (قلب شهر پاریس) تاسیس کند، از «جان پییر سگن»، مدیر بخش نشریات کتابخانه ملی درخواست کرد دراین‌باره بررسی و تحقیق کند؛ بنابراین مطالعات لازم برای محقق کردن این پروژه در دستور کار قرار گرفت و سفرهای مطالعاتی سگن برای تحقیقات بیشتر به آمریکا و کانادا آغاز شد. سایت انتخاب شده برای احداث بنا در مرکز شهر پاریس و در یک کیلومتری کاتدرال و موزه لوور بود. این سایت شامل مجموعه‌ای از بلوک‌های ساختمانی و یک پارکینگ شهری بود.

میدان استراوینسکی در کنار ساختمان این مرکز با مجموعه‌ای از تندیس‌های متحرک در میان و کنار یک استخر آب جلوه دیگری از هنر مدرن را به بازدیدکنندگان عرضه می‌کند. سال 1969، جورج پمپیدو، رئیس‌جمهوری وقت فرانسه پیشنهاد کرد پروژه کتابخانه گسترده و به مرکزی فرهنگی برای ارائه آثار هنری مدرن اعم از هنرهای تجسمی، تئاتر، سینما، موسیقی و... تبدیل شود و در سال 1970 طراحی ساخت این مرکز توسط پمپیدو به مسابقه گذاشته شد.

داوران این مسابقه عبارت بودند از: فیلیپ جانسون، اسکار نیمایر، جان تروی .در این مسابقه 681 نفر شرکت کردند. طرح‌های متنوعی ارائه شد ودر نهایت دو معمار جوان ناشناخته به نام‌های رنزو پیانو و ریچارد راجرز برنده شدند. این پیروزی در واقع جرقه‌ای برای پیدایش معماری‌های-تک محسوب شد.

اولین ساختمان ساخته شده به سبک «های‌ تک» (High-tech) بیش از هر چیز شبیه به اسکلت بدون پوست و گوشت یک جانور بود. به نظر پیشگامان معماری‌های تک، روح زمان (zeitgeist) ما تکنولوژی پیشرفته است. از نظر آن‌ها معماری هم یکی از اقلام صنعتی مثل موبایل و لپ‌تاپ است پس باید شیوه‌ها، مصالح و تکنولوژی جدید در همه‌‌ی ظواهر آن بروز پیدا کند. ساختمان‌های سبک های‌تک سمبلی از تکنولوژی هستند و نمی‌شود گفت فقط از آن به ساده‌ترین و مفید‌ترین شکل ممکن استفاده می‌کنند. در مقایسه با ساختمان‌های ساخته شده در مدرنیسم اولیه ساختمان‌های «های‌تک» واقعا ماشین هستند، هم از ماشین الهام می‌گیرند و هم از تکنولوژی‌های آن استفاده می‌کنند. شباهت به ماشین برای این معماران یک کنایه نیست بلکه به واقعیت تبدیل شده است.

معماری مرکز فرهنگی پمپیدو

برای معماری مرکز فرهنگی پمپیدو، فرانسه برای اولین بار در تاریخ خود مسابقه ای بین المللی برای طراحی این مرکز اعلام کرد. مسابقه ای که طراحان و معماران در سرتاسر دنیا امکان شرکت در آن را داشتند. جالب است بدانید بیانیه این مسابقه توجه 681 شرکت کننده از 49 کشور مختلف را به خود جلب کرد. هیئت داوری این مسابقه متشکل از چندین داور بین المللی و ریاست این هیئت به عهده معمار و مهندس فرانسوی ژان پرووه گذاشته شده بود.
این هئیت داوری از بین چندین طرح مختلف طرح ارائه شده توسط تیم سه نفره متشکل از یک معار بریتانیایی( ریچارد راجرز) و دو معمار ایتالیایی( رنزو پیانو و جیانفرانکو فرانچینی) را که چندان شناخته شده ه نبودند، انتخاب کرد. پیانو و راجرز به تنهایی نظارت بر مدیریت پروژه را برعهده گرفتند. این دو طراح بعدها از یکدیگر جدا شده و برنده جایزه معماری پریتزکر، بالاترین جایزه معماری در جهان، شدند. امروزه این بنا سمبلی از قرن بیستم است که قلب پاریسی ها و گردشگران را تسخیر کرده است. جالب است بدانید بسیاری از پاریسی ها این بنا را به پالایشگاه نفت تشبیه کرده و طراحی آن را نمی پسندند.