در کشور ایران به خودروی کلاس کابریولت یا کانورتیبل، خودروی کروکی می گویند که سقف این نوع اتومبیل ها قابلیت جمع شدن را دارد. این خودرو ها دارای سقفی با جنس های متنوع نظیر پارچه، فلز و شیشه ای یا پانورما می باشد. در واقع با استفاده از نوعی برزنت، پارچه ی سقف های کانورتیبل را می سازند. سقف کانورتیبل در سال های ابتدایی اختراعش، از این قابلیت برخوردار بود که به صورت دستی باز و بسته شود، ولی با پیشرفت علم، اینک به صورت برقی انجام می شود. اشکال و اندازه های متنوعی از ماشین های کروکی در بازار تولید می شوند؛ به این طریق که حداقل ظرفیت بعضی از آنها برای دو الی ۴ نفر سرنشين است ولی بعضی دیگر از مدلهای آن تنها برای دو نفر، ظرفیت دارد. نسخه ی بنزینی خودروهای کانورتیبل به اینصورتست که صدای اگزوز را کاهش می دهد، به همین خاطر نسبت به سوخت دیزلی، مخاطبان بیشتری دارد.
ساختار سقف های کانورتیبل
طراحی یک خودروی روباز به سادگی بریدن سقف و نصب پارچه ای تاشو نیست. حقیقت این است که سقف در یک خودروی معمولی برای تأمین امنیت و استحکام ساختار شاسی خودرو حیاتی است. در حالت استاندارد سقف مانع پیچش و خم شدن خودرو می شود و طراحی خودرویی بدون سقف مانند طراحی یک پل معلق بدون استفاده از کابل است. خودروی بدون سقفی که از لحاظ ساختاری استحکام کافی نداشته باشد، پیچ وتاب می خورد و درنتیجه فرمان پذیری ضعیفی دارد. برای مثال هنگام عبور از روی سرعت گیر (خصوصا در صورت عبور قطری و مورب) بدنه ی خودرو به طور کاملا ملموس دچار پیچش خواهد شد.برای حل این معضل، ساختار یک خودروی کانورتیبل باید به طور قابل توجهی استحکام یابد و بدنه ی خودرو باید با سازه های سنگین تقویت شود که همین امر باعث می شود اغلب خودروهای کانورتیبل نسبت به نسخه های استاندارد سنگین تر باشند.
ویژگی های سقف کانورتیبل
به طور معمول خودروهای کانورتیبل در حالتی که سقفشان جمع شده است، نسبت به نسخه های استاندارد، ویژگی های آیرودینامیکی ضعیف تری دارند. وجود یک سقف کشیده باعث می شود، هوا به صورت جریان آرام در اطراف خودرو جریان یابد و درنتیجه ضریب درگ کاهش می یابد. با این حال، با پرداختن به جزئیات مهندسی می توان خودرویی روباز ساخت که در حالت بدون سقف نیز از لحاظ آیرودینامیکی مناسب باشد.
یکی از این جزئیات، استفاده از شیشه ای کوچک در عقب پشت سری های صندلی است. شاید به صورت تصادفی خودروهای کانورتیبلی را دیده باشید که موهای سرنشینانش به سمت جلو (خلاف جهت حرکت خودرو و وزش باد) حرکت می کند. دلیل این است که جریان هوا باسرعت از روی شیشه ی جلو عبور می کند و در برخورد با جریان آرام هوای داخل کابین بخشی از آن سرعت خود را از دست می دهد. با ازدست دادن سرعت این جریان آشفته شده و یک طوفان افقی کوچک ایجاد می کند که در کابین خودرو به حرکت درمی آید و آن صحنه ی عجیب را رقم می زند. تعبیه ی یک شیشه ی کوچک در قسمت عقب راه نفوذ هوای آشفته به درون کابین را سد می کند و درنتیجه کابین ساکت تر و سرنشینان آسایش بیشتری خواهند داشت. به علاوه، خودرو از لحاظ آیرودینامیکی عملکرد بهتری خواهد داشت. برای نمونه لکسوس SC430 در حالت سقف بسته و سقف باز تقریبا ویژگی های آیرودینامیکی یکسانی دارد.
انواع سقف های کانورتیبل
سقف کانورتیبل، مکانیزم پیچیده ای است که سقف خودرو را از حالت سکون به حرکت در می آورد. از آنجایی که سقف خودرو های کانورتیبل پس از جمع شدن در محفظه ای مقابل صندوق عقب جای می گیرد، ظرفیت خودرو را محدود می کند. در ادامه ی مطلب با ما همراه باشید تا انواع سقف کانورتیبل را برای شما به صورت کامل توضیح دهیم.
سقف پارچه ای
یکی از سقف های متحرک خودرو های کروکی، سقف پارچه ای یا نرم است. این سقف ها به صورت نیمه خودکار فعالیت می کنند. به گونه ای که راننده به منظور باز و بسته کردن سقف ملزم است گیره های موجود در شیشه های جلویی را باز کند. سپس دکمه ی باز شدن سقف را فشار دهد. در راستای باز شدن سقف، لازم است که شیشه های خودرو در حالت پایین قرار داشته باشند. البته در صورت بالا بودن نیز، توسط سیستم برق خودرو به صورت خودکار پایین می روند.در خودرو های مجهز به سقف باز شونده ی پارچه ای مکانیزم جمع کننده در صندوق عقب اتومبیل تعبیه شده است که سقف را تا می کند و در داخل صندوق عقب قرار می دهد. سقف پارچه ای در خودروی کانورتیبل در برابر صدا عایق محکمی نیست
هوندا S2000 رودستر نمونه ای از یک خودروی روباز معمولی است. سقف کانورتیبل این خودرو نیمه خودکار است؛ به این معنی که برای باز و بسته کردن آن راننده باید گیره های تعبیه شده روی شیشه ی جلو را باز و بسته کند و سپس با فشردن یک دکمه سقف پارچه ای به آرامی باز می شود. در صورتی که شیشه های خودرو بالا باشند، قبل از بازشدن سقف ابتدا شیشه ها به طور خودکار پایین رفته سپس فرایند بازشدن سقف آغاز می شود. سقف پارچه ای به واسطه ی یک مکانیزم جمع کننده تا می شود و در صندوق عقب قرار می گیرد.
در هوندا S2000 دو موتور الکتریکی در دو طرف پایه های سقف وظیفه ی به کارانداختن مکانیزم جمع کننده را برعهده دارند. اتصال موتورها با سازه ی سقف از طریق یک جفت چرخ دنده و میله ی واسط صورت می گیرد. مسیر حرکت و محل قرارگیری سازه در هر لحظه به طور دقیق توسط سازه ی سقف تعیین می شود. اتصالی قیچی شکل که توسط اتصال بازوهای فلزی توسط پین ساخته شده، با باز و بسته شدن خود سقف پارچه ای را باز یا تا می کند. به محض باز شدن سقف گیره های تعبیه شده روی شیشه ی جلو محکم شده و کل سازه را محکم می کند. جنس شیشه ی عقب در خودروهای کانورتیبل مختلف تفاوت دارد؛ برای مثال در هوندا S2000 شیشه ی عقب از جنس پلاستیک شفاف است و برای کاهش حجم سقف هنگام باز شدن این پلاستیک نیز تا می شود. در خودروهای مدرن تر امروزی شیشه ی عقب دیگر از جنس پلاستیک ساخته نمی شود و البته قابل تاشدن نیست.
سقف فلزی
اکثر خودرو های کانورتیبل از سقف فلزی برخوردار هستند. روند کارکرد سقف های فلزی کاملا به صورت خودکار است و به وسیله ی فشردن دکمه ای مخصوص شکل می گیرد. سقف این قبیل خودرو ها در هنگام باز شدن، به دو قسمت تقسیم می شود و داخل محفظه ای مشترک با صندوق عقب قرار می گیرد.خودرو های کانورتیبل در دو مدل با عناوین "هاردتاپ" و " سافت تاپ" طراحی می شوند. سقف های محرک هارد تاپ از منظر مکانیکی و الکترونیکی بسیار پیچیده هستند و به موجب ساختاری فلزی و مستحکم، دارای وزن بیشتری می باشند. سطح ایمنی، حفاظت و امنیت خودروهای مجهز به سقف هارد تاپ در جایگاه بسیار بالایی قرار دارد.
لکسوس SC430 یک خودروی کانورتیبل مجهز به سقف فلزی است. کابین این خودرو در حالت عادی ساکت است و ساختار مستحکم خودرو کاملا حس می شود. به محض فشردن یک دکمه سقف خودرو باز شده و سطح دیگری از لذت سواری به سرنشینان منتقل خواهد شد. سقف این خودرو هنگام باز شدن به دو نیمه تقسیم می شود و در نهایت در قسمت عقب خودرو درون محفظه ای مشترک با صندوق عقب جای می گیرد. درست مانند هوندا S2000 در این خودرو نیز ابتدا شیشه ها پایین می رود، سپس فرایند باز شدن سقف آغاز می شود. پس از پایین رفتن شیشه ها در صندوق عقب از قسمت انتها (نزدیک به ستون های انتهایی سقف) بالا می آید، سپس سقف به دو نیمه تقسیم شده و جمع می شود. با قرارگرفتن سقف درون محفظه ی پیش بینی شده در صندوق عقب بسته می شود. نکته ی قابل توجه در مورد این خودرو قابلیت استفاده از صندوق عقب با وجود فضای کم موجود پس از قرارگیری سقف در آن است.
باتوجه به اینکه مکانیزم سقف کانورتیبل این خودرو کاملا خودکار عمل می کند، در مقایسه با هوندا S2000 و خودروهای قدیمی تر پیچیدگی های فنی بیشتری دارد. برای مثال باتوجه به اینکه گیره های مختلفی باید به طور خودکار باز و بسته شوند، عملگرها و موتورهای هیدرولیکی و الکتریکی مختلفی در این خودرو تعبیه شده، اما در نهایت اساس مکانیزم اصلی برای باز و بسته کردن سقف مشابه هوندا S2000 است.
سقف سافت تاپ
در تولید سقف های محرک سافت تاپ، از پارچه یا برزنت استفاده می شود. به موجب جنس ارزان قیمتی که در تولید ساخت این قبیل سقف های کروکی بهره گرفته می شود، از قیمت ارزان تری نسبت به خودرو های هارد تاپ برخوردار هستند.توجه داشته باشید که وزن خودروهای سافت تاپی بسیار ناچیز است و در برابر وزش باد شدید، نفوذ آب، سرقت و فرسودگی از درجه کیفیت کمتری برخوردار هستند.
نکات مهم در رابطه با تمام خودروهای کانورتیبل
- توجه داشته باشید که نباید خودرو کانورتیبل را در زیر نور مستقیم خورشید قرار دهید.
- همیشه برای تمیز کردن سقف کانورتیبل، باید تمام سقف را تمیز کنید و توجه کنید که نباید یک قسمت از سقف را تمیز کنید.
- سقف خودرو کانورتیبل را باید با استفاده از آب بطور کامل بشوئید و مطمئن شوید که بر روی آن هیچ ماده ی پاک کننده ای باقی نمانده باشد.
- همیشه این نکته را در نظر بگیرید که قبل از استفاده از مواد محافظت کننده، سقف خودرو کانورتیبل باید خشک باشد.
- هیچگاه خودروی خود را در شب به صورت روباز ترک نکنید.
- برای تمیز کردن سقف خودروی کانورتیبل نباید از محصولات سفیدکننده و مواد با پایه ی نفتی استفاده کنید. این مواد باعث کاهش مقاومت سقف خودرو به آب میشود و درنتیجه سقف خودرو، نشت میکند.
بررسی نحوه عملکرد ترمز دستی برقی
