نحوه نگارش پروپوزال دکتری

  یکشنبه، 21 دی 1399   زمان مطالعه 11 دقیقه
نحوه نگارش پروپوزال دکتری
پروپوزال دکتری، یک طرح کلی از اهداف و اهمیت پایان نامه است. هدف از نوشتن پروپوزال دکتری متقاعد کردن کمیته علمی دانشکده در مورد اهمیت و جدید بودن موضوع انتخابی برای پایان نامه است.

پروپوزال چیست؟

در یک کار تحقیقاتی و پژوهشی، مهم ترین و اصلی ترین بخش، پروپوزال است. در واقع پیشنهاده پژوهشی یا پروپوزال (Proposal) یک طرح اولیه از کار پژوهشی مورد نظر ما می باشد. به عنوان مثال یک آرشیتکت پیش از ساخت یک ساختمان، شروع به تهیه ماکت بر اساس اصول و قواعد محاسبه شده می کند به طوری که یک مهندس خبره با دیدن این ماکت می تواند ساختمانی را که بر اساس آن شکل می گیرد، تصور کند.

دقیقا پروپوزال هم، مانند تهیه ماکت برای ساختن ساختمان است. یک پژوهشگر بر اساس اصول و قواعد معین شروع به نوشتن طرح پیشنهادی پایان نامه (پروپوزال) می نماید به طوری که استاد راهنما با بررسی آن بتواند پژوهشی را که بر اساس آن شکل می گیرد، تصور نماید. در واقع پروپوزال را می توان نقشه انجام تحقیق و راهنمای پژوهشگر یا محقق برای اجرایی کردن تحقیق دانست.

یکی از مهم ترین عوامل اثر گذار در فرآیند تهیه و تکمیل پروپوزال، انتخاب موضوع درست است. اگر پژوهشگر عنوان تحقیق خود را به درستی انتخاب کرده باشد و درک درستی از اجزاء پروپوزال مانند طرح مسئله، ارزش تحقیق، تاریخچه مطالعات ،هدف ،مفروضات و مراحل انجام تحقیق و … داشته باشد، در فرآیند پژوهش با مشکل مواجه نخواهد شد.

ساختار پروپوزال دکتری

پروپوزال، که پیش نویس یا طرح توجیهی رساله دکتری است، اجزای مختلفی دارد و برای به تایید رساندن موضوع و طرح تحقیق، نوشته و به دانشگاه ارائه می شود، از این رو نوشتن پروپوزال قوی و باکیفیت از اهمیت بسیاری برخوردار است. هر چه پروپوزال رساله جامع تر و دقیق تر باشد، کار پژوهش در طول زمان راحت تر و سریع تر انجام خواهد شد. بخش های اصلی پروپوزال عبارت اند از:

مقدمه، طرح مسئله، ابزار و منابع گردآوری و تحلیل اطلاعات، پیشینه تحقیق، اهداف تحقیق، پرسش های تحقیق، فرضیات تحقیق، روش تحقیق، نتیجه گیری و فهرست منابع.

تصویر

چطور می توان یک پروپوزال خوب نوشت؟

اگر ۶-۵ محور اصلی درباره نوشتن پروپوزال که تعریف شد به درستی و با دقت انجام شوند و کوتاهی و سهل انگاری در آن صورت نگیرد می توان یک پروپوزال خوب و قابل ارائه نوشت.

در بسیاری از موارد مشاهده می شود یک دانشجو پروژه ای را تعریف کرده است، ولی بررسی دقیقی بر روی مبانی نظری و تجربی آن و اینکه چه کار هایی باید صورت بگیرد انجام نشده است، دانشجو باید بر روی مفاهیم اصلی مسلط شود؛ در حالی که صرفا موضوعی را طرح کرده است ولی این مسائل کاملا مشخص نیست.

دانشجو برای دستیابی به این موارد باید روش تحقیق را مشخص کند؛ یعنی هنگامی که موضوعی را طرح می کند، چگونگی انجام این کار تحقیقاتی، ابزار و روش های مورد نیاز و مطالعه پیشینه تحقیقاتی باید به خوبی مشخص شوند، این موارد در واقع نکاتی است که حتما باید به آن توجه کرد.

دانشجویان برای داشتن یک پروپوزال خوب باید منابع قدیمی و جدید را بررسی کنند و نه اینکه چند منبعی که ممکن است مرتبط هم نباشند؛ درواقع منابع مرتبط جدید و قدیم باید با هم بررسی شوند؛ بنابراین بررسی منابع در این حوزه کار بسیار مهمی است که گاهی دانشجو یا کارشناس ممکن است به آن دقت نکند.

نکته خیلی کلیدی در نوشتن یک پروپوزال اینکه نوآوری که قرار است این طرح داشته باشد و خلا هایی که قصد دارد رفع کند مشخص شوند. بنابراین اگر به بررسی پیشینه تحقیق، مبانی نظری و بررسی نوآوری و روش های تحقیق توجه شود دانشجو می تواند پروژه و پیشنهاد تحقیق قابل قبولی را داشته باشد.

چه کنیم تا پروپوزال کپی نباشد؟

یکی از راه ها برای پیشگیری از کپی بودن پروپوزال این است که دانشجویان حتما جستجوی قوی در اینترنت و در مجموعه ایرانداک داشته باشند؛ در این حالت باید بررسی کنند که آیا دیگران این موضوع را تا چد انجام داده اند و اگر کار هایی از قبل انجام شده باید این پروژه مکمل آن ها باشد، همچنین همپوشانی با آنها نداشته باشد.

خوشبختانه در آیین نامه هایی که قبلا تنظیم و در حال حاضر ابلاغ شده و ساری و جاری است، اجباری است که دانشجویان باید در ایرانداک جستجو انجام دهند تا پروپوزالی که ارائه می دهند کپی نباشد.

گزارشات بسیاری را داشتیم که بیان می کردند برخی از پایان نامه ها ۷۰ تا ۸۰ درصد همپوشانی داشتند؛ یعنی مشخص بود که یا با دقت جستجو نشده است یا اگر جستجو کرده اند دقت لازم صورت نگرفته و بسیاری از مطالب کپی برداری شده است و این امر باعث می شود کار تکراری باشد؛ بنابراین توصیه می شود اساتید راهنما، مشاور و داورانی که می خواهند آن را تایید کنند حتما این طرح ها را مطالعه کنند، زیرا مسئولیت مشترک دارند.

جستجو کردن برای نوشتن یک پروپوزال شامل چند مرحله می شود؛ یکی اینکه خود دانشجو باید این دقت را داشته باشد که جستجو کند و ببیند پیشینه تحقیق تکراری نباشد، دوم ۲ استاد راهنما و مشاوران نیزحتما دقت کافی داشته باشند و سوم مجموعه داورانی که در هیئت داوری می آیند باید دقت کنند همچنین دفاتر پژوهشی دانشگاه هم تاکید داشته باشند که این جستجو ها انجام شده باشد.

در بررسی پروپوزال در یک مرحله استاد راهنما و مشاور باید آن را بخوانند و در گروه ها تصویب شود و مرحله بعدی این است که داوران در جلسات تصویب پایان نامه و تصویب پروپوزال آن را بررسی می کنند و تاکید بر این است که داوران داخلی و خارجی با دقت این جستجو را بخواهند یا خودشان جستجو کنند که پایان نامه تکراری نباشد.

بیشترین و بهترین منابع برای مقالات گوگل اسکالر است، علاوه بر این سایت های مجموعه ایرانداک که برای منابع تحقیقاتی داخل کشور است، سایت های دانشگاه های مختلف که بسیاری از پایان نامه ها را دارند منابع در دسترس دانشجویان هستند و دانشجویان می توانند در آن ها جستجو کنند تا کپی صورت نگیرد یا عنوان تکراری نباشد.

نکته: تدویــن و نــگارش پروپوزال (طرح اولیه پژوهش) گام بعدی در فرایند تدوین پایان نامه اســت. در این طرح اولیه که معمولاً بین 10 تا 15 صفحه اســت.

مواردی که باید برای نگارش در نظر بگیرید

۱-نام دانشگاه

بهتر است پروپوزال را با عنوان شروع نکنید. برای شروع ابتدا نام دانشگاه و سپس عنوان طرح خود را بنویسید.

۲ -در نوشتن تیتر دقت کنید

  • بهتر است عنوان موضوع خود را یک عنوان ساده اما در عین حال شفاف و جذاب انتخاب کنید.
  • عنوان پروژه تحقیقاتی خود را به صورت یک جمله که تمام طرح شما را در بر گیرد بنویسید. این عنوان باید هدف شما را از تحقیق به خواننده منتقل کرده و آن را مشخص کند.
  • بهتر است چیدمان جمله بندی خود را طوری انتخاب کنید که متغیر اصلی شما از متغیر فرعی تشخیص داده شود.
  • تلاش کنید واژه های اضافی یا ناکارآمد را از عنوان طرح خود حذف کنید و از آنها استفاده نکنید.

تصویر

۳ -ارتباط هدف طرح با موضوع

اهداف تحقیقی شما باید با ابژه تحقیق، با هم ارتباط کامل داشته باشند. در نگارش پروپوزال، باید این ارتباط نمایان باشد بنابراین اگر هدف شما مناسب نباشد ممکن است ابژه شما، به هدف مورد نظرتان نرسد.

۴- روش عملی

برای روش تحقیق نیز بهتر است از یک روش علمی و عملی برای نگارش پژوهش خود استفاده کنید تا رسیدن به مقصد برای شما آسان تر باشد.

۵- بخش بندی

پروپوزال را با بخش بندی، مرتب کرده و بر روی کاغذ A4 تایپ کنید. در نگارش، مرزهای بین بخش بندی را رعایت کنید.

۶- کمیت و کیفیت طرح تحقیقاتی

حجم پروپوزال شما برای اپلای دکتری باید در حدود ۸ الی ۱۰ صفحه باشد. صفحات منابع و ادبیات تحقیق شما نباید بیشتر از یک صفحه پروپوزال را به خود اختصاص دهند. استفاده از منابع شما بهتر است از منابع به روز و جدیدترین ها باشد، تا نظریه های روز دنیا به راحتی در اختیار شما باشند فونت پروپوزال شما باید با قلم ۱۲ نگارش شود.

۷- حاشیه نروید

در پروپوزال خود تنها به اصل موضوع بپردازید و از حاشیه رفتن و نوشته های اضافه خودداری کنید زیرا این موارد ضعف شما در نگارش را نشان می دهند.

۸- تصحیح طرح

چون متن شما باید به زبان انگلیسی، فرانسه یا هر زبان خارجی دیگری نوشته شود بهتر است زمانی که آن را نوشتید بارها آن را تصحیح کنید. از یک فرد مجرب و یا مترجم بخواهید که شما را در این زمینه یاری کند. باید دقت کنید که متن پروپوزال شما هیچ غلط علمی و یا ادبی نداشته باشد.

۹-پروپوزال نماد شخصیت علمی

پروپوزال در واقع، نشان دهنده شخصیت علمی، قلم و قدرت اندیشه، علم و نگارش شماست. پس بهتر است آن را جدی گرفته و تا تلاش و دانش خود را برای تنظیم کردن آن به کار بگیرید.

۱۰- مشورت با استاد

حتما با استادی که در دانشگاه قصد مکاتبه داشتید برای موضوع پروپوزال و نگارش آن هماهنگ کنید. زیرا نظر استاد می تواند بسیار کمک کننده باشد و بهانه ای تلقی شود که استاد مورد نظر تلاش شما را برای اپلای دانشگاه مقصد از نزدیک زیر نظر داشته باشد. بدون شک این موضوع در تصمیم گیری برای پذیرش درخواست شما، بی تاثیر نخواهد بود. بسیاری از افراد از این طریق به هدف خود دست پیدا کردند.

۱۱- فرم طرح تحقیقاتی

نگارش پروپوزال نیازمند فرم خاصی نیست و رعایت کردن چارچوب کلی آن مد نظر دانشگاه ها و اساتید است. این چارچوب شامل مقدمه، ادبیات تحقیق، فرضیه، روش تحقیق، زمان بندی تحقیق و منابع اصلی یا رفرنس ها می شود. ممکن است استاد از شما چکیده ۵۰۰ کلمه ای پروپوزال را هم بخواهند. پس بهتر است چکیده را هم آماده داشته باشید. راهنمایی گرفتن از استاد در این زمینه بهترین راه است. دیده شده که در برخی از دانشگاه ها راهنمایی هایی در سایت گذاشته می شود، تا دانشجوها در صورت نیاز از آن استفاده کنند. برای مثال دانشگاه تکنولوژی سیدنی لینکی در این زمینه برای راهنمایی در نگارش پروپوزال گذاشته است که اینجا می توانید آن را مشاهده کنید.

۱۲- نمونه ها را در سایت ها را ببینید

برای اینکه بدانید چگونه پروپوزال برای اپلای بنویسید، بهترین راه این است که پروپوزال های کسانی که در دانشگاه های مختلف پذیرش شده اند را از نزدیک ببینید و مطالعه کنید. این مورد می تواند به شما کمک کند که تجربه بهتری را کسب کنید. نمونه های این موارد، معمولا به زبان انگلیسی موجود است. با این حال حتی اگر بخواهید نمونه های فارسی را هم ببینید چارچوب آنها به همان شکلی است که در ابتدا به آن اشاره کردیم. یعنی شامل همان موضوع تحقیق، مقدمه، اهمیت تحقیق، ادبیات تحقیق، فرضیه، روش تحقیق و منابع تحقیق می شود.

پروپوزال چه تفاوتی با پایان نامه دارد؟

تفاوت پروپوزال با پایان نامه مانند تفاوت ماکت با ساختمان است. پروپوزال یا طرح پیشنهادی مانند یک نقشه یا طرحی است که شما قصد انجام آن را دارید. یک پژوهشگر بر اساس پروپوزالی که تهیه کرده است اقدام به نوشتن تز یا پایان نامه می کند. پایان نامه شامل 5 فصل است که محتوای فصول آن شامل:

فصل اول : شامل طرح مسئله و کلیات تحقیق است. محقق باید در این قسمت درباره کلیات پژوهش و تحقیق خود صحبت کرده و به توضیحات آن بپردازد.

فصل دوم : این فصل پیشینه تحقیق را در بر می گیرد. در این فصل محقق باید به مبانی نظری و تاریخچه پژوهشی را به تفصیل بیان نماید و اهداف تحقیق خود را مشخص نماید.

فصل سوم: این بخش شامل روش شناسی تحقیق است. پژوهشگر باید روش های جمع آوری داده و جامعه آماری که مورد مطالعه قرار داده است به همراه روش تجزیه و تحلیل داده ها را در این بخش بیان نماید.

فصل چهارم : در این بخش محقق یافته ها و نتایج آماری بدست آمده را بیان می کند و نتایج را تجزیه و تحلیل می نماید. استفاده از نمودار ها و جداول جهت نشان دادن نتایج در این فصل انجام می گیرد.

فصل پنجم : پایانی ترین بخش مربوط به نتیجه گیری است. در این قسمت باید نتایجی که به واسطه انجام این پژوهش کسب کرده اید مورد بررسی قرار داده و آن ها را اعلام نمایید. در این بخش می توانید از محدودیت های انجام تحقیق صحبت کنید یا پیشنهادهایی را برای پژوهش های بعدی ارائه نمایید.

مراحل ثبت پروپوزال

  • تعیین موضوع با نظر استاد راهنما
  • تکمیل فرم طرح پیشنهادی پایان نامه (پروپوزال) زیر نظر استاد راهنما
  • تائید و امضای فرم طرح پیشنهادی پایان نامه (پروپوزال) توسط استاد راهنما و استاد مشاور
  • ارائه فرم طرح پیشنهادی پایان نامه (پروپوزال) به واحد تحصیلات تکمیلی
  • تصویب پروپوزال توسط گروه مربوطه (دانشجو حداقل ۶ ماه پس از تاریخ تصویب پروپوزال در گروه مربوطه می تواند از پایان نامه خود دفاع کند)
  • ثبت پروپوزال در سامانه ملی ثبت پایان نامه، رساله و پیشنهاده و ارائه به واحد تحصیلات تکمیلی

لینک سامانه ملی ثبت پایان نامه، رساله و پیشنهاده:

http://sabt.irandoc.ac.ir

تذکر: دانشجویانی که برگه پیشینه پژوهش با امضا استاد راهنما و مدیر گروه را تحویل واحد تحصیلات تکمیلی ندهند، مجاز به ارائه پروپوزال به گروه مربوطه نمی باشند.


دیدگاه ها
  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
همسر رهبر معظم انقلاب: آقای ما اجازه نمی‌دهد که در خانه، غیر از برنج کوپنی استفاده کنیم و آن هم کفاف خوراک ما را بیش از یک بار در هفته نمی‌دهد (556 نظر) رهبر معظم انقلاب: در ایستگاه منتظر قطار بودم که فردی که اصلا نمی شناختمش شروع کرد به مسخره کردن من+ویدیو (211 نظر) نگاهی به سفره مفصل و تمام و کمال حضرت ابوالفضل در منزل شاه نشین علی دایی+عکس/ از گل آرایی و شمع‌دان‌هایی طلایی تا پَک هایی لاکچری و جذاب (177 نظر) میزبانی رهبر معظم انقلاب از مهمانش در ضیافتی به صرف شام +عکس/سفره ای که اُملت تنها غذای آن بود... (145 نظر) (فیلم) ورود جالب و معنادار رهبر انقلاب به حسینیه امام خمینی (ره) به همراه مسعود پزشکیان و شعار حیدر حیدر جمعیت (67 نظر) نگاهی به کیک تولد آیتک سلامت کاپیتان چشم آبی تیم ملی والیبال بانوان و رقیب زهرا گونش/ مبارکا باشه (60 نظر) نگاهی به میز عقد ساده و با دیزاین مختصرِ زینب سلیمانی دختر کوچکِ سردار سلیمانی و همسر لبنانی‌اش+عکس/ استندهای اسم و شمع های تک رنگ (49 نظر) درخت خرمای بزرگ حیاط باصفای خونه ویلایی زهرا گونش/ نخل های هم قد والیبالیست مشهور ترکیه ای (45 نظر) در خانه شهید رئیسی به روی همه مردم باز می شود (45 نظر) خلاقیت هوش پران مغازه دار کاشانی برای کشاندن مشتری به مغازه حماسه آفرید/ مغزشو باید طلا گرفت+عکس (25 نظر) میز غذای ساده رهبر معظم انقلاب و خوردن غذا در بشقاب استیل/ ساده زیستی ایشان همیشه مثال زدنی است+عکس (24 نظر) ریحانه سادات دختر بزرگ شهید رئیسی: سجاده نماز پدرم را در اندونزی تکه تکه کردند و به عنوان تبرّک بین مردم پخش کردند+ویدیو (22 نظر) خلاقیت بی نظیر راننده تهرانی، با نوشته جالب پشت پژو پارس حماسه آفرین شد/ آدم حَظ میکنه از این درک و فهم بالا (21 نظر) حضور ساده و بدون تشریفات همسر رهبر معظم انقلاب در یک درمانگاه/ ایشان گفتند من نمی‌خواهم پارتی بازی بکنم+ویدیو (18 نظر) خلاقیت تحسین برانگیز مغازه دار یزدی در ایام محرم/آدم حظ میکنه از اینهمه درک و شعور+فیلم (13 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
فال روزانه امروز پنجشنبه 28 تیر ماه 1403
فال ابجد روزانه پنج‌شنبه 28 تیر 1403
حرمت شکنی دختران بی‌حجاب در دسته عزاداری کرج!
فال قهوه با نشان روز پنجشنبه 28 تیر ماه 1403
فال حافظ با تفسیر امروز پنجشنبه 28 تیر 1403+فیلم
فال شمع روزانه امروز پنجشنبه 28 تیر 1403
نگاهی به جواهرات مجلل و باشکوه خانواده آمبانی که پربازدید شد/ از زمرد نماد عشق آقای داماد تا گردنبند دستساز مادر شوهر جنجالی+عکس
7 روش تضمینی و قطعی رفع بوی بد سینک ظرفشویی
مبل‌های کثیف خانه را چگونه تمیز کنیم؟ / یک راه سریع و تضمینی
چرا کارگردان مختار نگذاشت بازیگر نقش حضرت عباس (ع) در فیلم یا سریالی دیگر بازی کند؟
نامه زیرکانه و دلبرانه انیس الدوله، بانوی اول حرمسرا به ناصرالدین شاه / یا به من وام بدهید یا شهرستانک را از من بخرید!
رفع فیلترینگ به طور کامل در دست شخص رئیس جمهور است
منظور ظریف از دولت وفاق ملی چیست؟
خرید کردن پسر رهبر معظم انقلاب: از ایستادن در صف و رعایت نوبت تا لحن عادی فروشنده با ایشان مثل دیگر مشتری ها
اختلاف زن و شوهر بوکانی هفت هکتار مزرعه گندم را به آتش کشاند
منتخب روز   
(فیلم) خرید دکتر مسعود پزشکیان از یک سوپرمارکت در تهران به همراه نوه‌ها و عروسش با کارت بانکی شخصی / نوه‌ها پدربزرگ را به خرج انداخته‌اند اقدام منحصربفرد و زیبای طلافروش یزدی به احترام دختر سه ساله امام حسین(ع)+عکس/ این جور تصاویر مخصوص ایران ماست والسلام👌 (فیلم) رهبر معظم انقلاب: به من می‌گویند شما گفتید سوءاستفاده جویان را افشا نکنید / ما حق نداریم افراد را به صرف گمان متهم کنیم سکانس خوشحالی قُباد از بارداری شهرزاد/ قُباد: من تا الان نمیدونستم از این دنیا و از این زندگی چی میخوام اما الان.... (عکس) هدایای ارزشمندی که پزشکیان در پشت صحنه یک هیئت دریافت کرد / خوشا راهی که آغازش با حسین است ... (ویدئو) شعر سوزناک شهریار برای مادر بزرگش که با شنیدنش اشک از چشمانتان سرازیر خواهد شد به یادماندنی ترین سکانس عاشقانه سریال شهرزاد / از بله گفتن شهرزاد تا مرگ مرگ بزرگ آقا نقش دختر رهبر انقلاب در ترمیم دست مجروح ایشان/ فرزند دختری که به پدر اُنس داشت (عکس) شوخی ظریف با آقای ظریف؛ از مقایسه ظریف با مِسی تا انداختن ماسک به شکل آقای رئیس جمهور!! واکنش عضو دفتر رهبر انقلاب به پست اینستاگرامی پسرش با هشتگ برای ایران، پزشکیان