نحوه پرورش و نگهداری آنغوزه

پرورش لیسیانتوس

ترکیبات آنغوزه

آنغوزه 40 تا 64% رزین دارد که رزین دارایasaresinotannols نوع A و B، فرولیک اسید، آبلی فرون و 4 ترکیب ناشناخته دیگر می شود. رزین تازه ، سفید خاکستری است اما بعد از خشک شدن به رنگ کهربایی پررنگ در می آید.انغوزه از 25% صمغ های درون زا و 17-10% اسانس شده است .

انواع انغوزه

دو نوع گیاه آنغوزه وجود دارد که یک نوع آن خوشبو و نوعی دیگر بد بو است که نوع بدبو در ایران پرورش می یابد و مصرف درمانی دارد.

انواع شیره آنغوزه

1- نوع اشکی یا دانه ای

اولین برداشت شیرابه بدون مقطع گیاهی ، نوع اشکی است. این نوع شیره مرغوبترین و نادرترین نوع آنغوزه است که ظاهری غالباً مسطح و بیضوی و اندازه فندق است و به صورت طبیعی از ساقه گیاه و به مقدار کم خارج می شود ونرم و بدون خاک و خاشاک است.

سریع در مجاورت هوا اکسیده و تیره می شود و به رنگ بنفش و سپس قرمز- قهوه ای در می آید و در صورت شکسته شدن مقطع آن سفید مایل به زرد یا گلی رنگ می شود .

2- نوع توده ای

وقتی که یقه گل را بعد از مراحل آماده سازی گیاه تیغ می زنند از محل زخم شیره ای به رنگ زرد قرمز، قهوه ای و خاکستری قهوه ای خارج می شود. این شیره سفت تر و ناخالص تر از نوع اشکی است و ممکن است در آن کاه و حتی قطعات ریشه و خرده های برگ یافت گردد و ارزش پایین تری نسبت به نوع اشکی دارد.

چگونه آنغوزه را پرورش دهیم؟

اگر مایلید که خودتان به تنهایی این گیاه را پرورش دهید، در وهله اول باید بذر آن را بخرید، که در بسیاری از شرایط مثل تغییر PH مقاوم است، اما به شرطی که آب کافی به آن برسد، آنغوزه به نور کافی نیاز دارد، بذر این گیاه در پاییز و اوایل بهار بهترین موقعیت برای کاشت را دارد

رویش ان در هوای سرد و مناطق مرطوب به بیشترین حالت خود می رسد، معمولا لایه ای از شن باید این گیاه را دربر بگیرد ، در هنگام جوانه زنی باید به اندازه کافی این گیاه را مرطوب نگه داشت، زمانی که به آن آب کافی نرسد، خواهید دید که چگونه افت می کند، این گیاهان معمولا تا یه جایی بعد از رشد خود کفا می شوند و نیاز به مراقبتشان کم می شود

اما چنانچه نمناک اشاره کرده است باید شاخ و برگ های بلند آن را دسته بندی کرد، در بعضی از مناطق، این گیاهان به خودی خود رشد می کنند، بنابراین می توان گل ان را قبل از این که به ثمره کامل بشیند، جدا کرد. برداشت ان به عنوان سبزی زمانی انجام می شود که شاخ و برگ های ان ترد و جوان شده باشند.

آفت و بیماری آنغوزه

به خاطر بوی بد و تند این گیاهان هیچگونه آفت و بیماری در کشت آنغوزه مشاهده نشده است.

منشا و پراکندگی آنغوزه

این گیاه از مناطق مدیترانه ای و آسیای مرکزی نشات می گیرد، آنغوزه طعمی تلخ و زننده دارد و بوی نامطبوع آن نیز به دلیل وجود ترکیبات سولفوری آن می باشد.

زمان برداشت آنغوزه:

• درست قبل از گل دادن در ماه فروردین و اسفند آن را برداشت می کنند.
• هنگامی که برگ ها زرد شد و برگ ها و ساقه ها شکسته نشد، آنها را به هم می پیچانیم و یک سنگ روی بوته ها می گذاریم .
• یک هفته بعد ، شیرابه ی داخل برگ ها به ریشه برمی گردد .در این هنگام ساقه از طوقه جدا شده و برجستگی کلاهک شکلی بر روی طوقه ظاهر می شود.
• خاک دور کلاهک را خالی می کنیم و روی آن مقداری خاک نرم می ریزیم .
• دوباره برگ های خشک شده را روی کلاهک می گذاریم تا سایه بانی برای کلاهک در زیر نور آفتاب شود.
• خاک روی کلاهک را 7 تا 10 روز بعد، کنار می زنیم و شروع به تیغ زدن می کنیم.
• به اندازه ضخامت یک برگه کاغذ برش ها را می زنیم.
• سایه بان را بر روی کلاهک قرار می دهیم.
• 4 روز بعد شیرابه خارج شده از محل برش را برداشت کرده و دوباره برش می زنیم.
• این کار را چند بار به فواصل 4 روز یکبار تکرار کنید.
• برداشت شیره انغوزه در سن 5 تا 7 سالگی گیاه و قبل از موعد گلدهی و بذرافشانی آن صورت می گیرد.

صادرات آنغوزه به چندین کشور خارجی

شیره تولیدی گیاه آنغوزه دارای خواص دارویی بسیاری است وبخش اعظم شیره تولید شده به کشورهایی نظیر هند، کشورهای حوزه خلیج فارس و حتی کشورهای اروپایی صادر می شود .

نحوه پرورش و نگهداری لیسیانتوس

راهنمایی ها و نکات اضافی آنغوزه

دانه آنغوزه را می توان در فصل پاییز به عنوان دم کرده استفاده کرد، برای این کار زمانی که گیاه در حال جوانه زدن است ان را جدا کنید و دم کنید .

آنغوزه یک گیاه تک باره است، بنابراین بعد از گل دادن به سرعت خشک می شوند، اگرچه سال ها طول می کشد تا گل بدهند.

هشدارهای لازم درمورد آنغوزه

این گیاه را بعد از جوانه زدن جدا نکنید، چون که ریشه عمودی آن در این حالت ممکن است کامل کنده شود.

اگرچه که عموما انغوزه در برابر بیماری مقاومت می کند ، اما ممکن است مورد تهاجم حشرات قرار بگیرد، شته ها را با اسپری آب یا روغن یا صابون دور کنید، حشرات را با دست یا تور از گیاه دور کنید.

• خواص دارویی گیاه آنغوزه
• درمان اختلالات عصبی در کودکان
• کاهش فشارخون و درمان بیماری های قلبی عروقی
• خاصیت ضد نفخ و کمک به هضم غذا
• جلوگیری از حمله های هیستری
• مفید برای مادران پس از زایمان
• قرار دادن مقداری از انغوزه مخلوط با آب لیمو برای رفع دندان درد
• دارای خاصیت آنتی بیوتیک
• جلوگیری از رشد میکروب
• برطرف کردن ناراحتی های تنفسی مانند آسم، سیاه سرفه و برونشیت
• درمان یبوست
• برطرف کردن عفونت های قارچی روده

عوارض جانبی آنغوزه

1. در برخی افراد حالت تهوع، سرگیجه، سوزش معده و… ایجاد می کند.
2. استفاده ی بیش از اندازه از این گیاه ممکن است سبب تحریک گلو، تورم لب ها، آروغ زدن، گاز معده و اسهال شود.
3. ممکن است در افرادی که دارای بیماری اعصاب مرکزی هستند اثرات تحریکی ناخواسته ایجاد کند.
4. افراد مبتلا به صرع نباید از این گیاه استفاده کنند زیرا ممکن است سبب حملات صرع شود.
5. در برخی افراد موجب حساسیت های پوستی مانند قرمزی، خارش و تحریک پوستی می شود.
6. مصرف زیاد آنغوزه سبب سرگیجه و سردرد و کاهش هوشیاری در هنگام کار می شود.
7. افراد مبتلا به بیماری فشارخون بالا یا پایین نباید از این گیاه استفاده نمایند.
8. پیش از مصرف با متخصص یا پزشک مشورت کنید.

مصارف آنغوزه

این گیاه به طور گسترده برای طعم دهی به سس، زردچوبه و ترشی استفاده می شود، همچنین به علت خواص آنتی بیوتیکی آن نیز مصارف دارویی هم دارد.