پرورش اسطوخودوس
اسطوخودس که در زبان لاتین به آن Lavender می گویند، یک گل فوق العاده زیبا است که بیشتر باغبانان به کاشت آن علاقه مند هستند.این گیاه از خانواده نعنائیان است و از گیاهان چند ساله است.رنگ بنفش زیبای این گل و برگ های سبز روشن آن سبب می شود تا زمانی که این گل در زمین وسیع کاشته می شود منظره ای بی نظیر از رنگ درست شود.بذر اسطوخودوس از جمله بذر گیاهانی است که در محوطه سازی، پخت و پز و تهیه روغن گیاهی می توان از آن استفاده نمود. اسطوخودوس از خانواده نعناع بوده، گیاهی همیشه سبز با بویی بسیار مطبوع و طعمی تلخ است. ظاهر زیبا و عطر بی نظیر گل های آن، اسطوخودوس را به یکی از گیاهان پر طرفدار جهت کاشت در منزل تبدیل کرده است.علاوه بر موارد فوق الذکر اسطوخودوس دارای خواص درمانی بسیار زیادی می باشد که از آن جمله می توان به رفع خستگی بدن و ایجاد آرامش، تقویت معده، تقویت عمومی بدن، رفع سرفه، رفع بیخوابی و افسردگی اشاره نمود. همچنین از روغن اسطوخودوس به عنوان ضدعفونی کننده و رایحه دهنده در شوینده های حمام استفاده می کنند. بهترین روش تکثیر اسطوخودوس از طریق بذر است و انتخاب بذر خوب اسطوخودوس از مهمترین قسمت عملیات پرورش آن می باشد.
ایجاد شرایط رشد مناسب برای پرورش اسطوخودوس
انواع مختلفی از اسطوخودوس را انتخاب کنید که مناسب آب و هوا فضا باشد:45 گونه مختلف از اسطوخودوس با صدها تنوع وجود دارد، بنابراین جستجوی خود را محدود کنید که چه نوع اسطوخودوسی می خواهید . اسطوخودوس به طور کلی تحمل خشکی را دارند ، اما سرما را خیلی خوب تحمل نمی کنند.اگر در آب و هوایی زندگی کنید که زمستان سختی دارد، می توانید از گیاهان اسطوخودوس استفاده کنید، اما احتمالا باید آن ها را هر سال جایگزین کنید.
شرایط لازم برای پرورش و کاشت اسطوخودوس
نور:
این گیاه برای رشد خود نیازمند نور کامل آفتاب است و در طول روز به ۸ الی ۱۰ ساعت نور احتیاج دارد.
خاک:
بهترین خاک برای کاشت اسطوخودوس استفاده از ۵۰ درصد پیت ماس + ۲۰ درصد پرلیت + ۳۰ درصد کوکوپیت است. و یا می توانید از ترکیب دیگری از ۲۰ در صد ماسه + ۲۰ درصد کود حیوانی + ۶۰درصد خاک گلدانی استفاده کرد.
آبیاری:
اسطوخودوس گیاهی مقاومی است که می تواند تا حدودی خشکی خاک را تحمل کند، به همین دلیل در زمان دو آبیاری حتما بگذارید خاک گیاه کاملا خشک شود.
دما:
این گیاه حساسیت زیادی به سرما دارد به همین دلیل باید گیاه را از هوای سرد مصون نگه دارید. مناسب ترین دما برای رشد گیاه دمایی ما بین ۲۵ تا ۱۸ درجه سانتی گراد است.
گلدان مناسب برای پرورش گیاه اسطوخودوس
- دنبال گلدان بزرگ بگردید: گیاهان اسطوخودوس (بنفشه ) می توانند به اندازه بوته کوچک رشد کنند، بنابراین در گلدان بزرگ ابتدا 12 تا16 اینچ رشد می کند.
- گلدان را با بشقاب متصل نکنید چون این کار زهکشی کارآمد را محدود خواهد کرد. به یاد داشته باشید ریشه های گیاه بنفشه مستعد پوسیدگی هستند اگر خاک بیش از حد آب جذب کند.
- بهتر است گلدان هایی که دارای حفره های خالی متعددی هستند برای تخلیه سریع انتخاب کنید اگر گلدانتان فقط یک سوراخ خالی دارد ، می توانید آن را سوراخ کنید .
مواد وعناصر مورد نیاز برای کشت
- قبل از کشت، باید خاک را آزمایش کرد. اسطوخودوس در زمینهای تهی از مواد غذایی رشد می کند اما در سطوح وسیع باید زمینهای غنی وحاصلخیز وجود داشته باشد.
- کود دهی بیش از حد منجر به کاهش شکوفه های گل و کاهش کیفیت روغن خالص آن می شود.
- اسطوخودوس خاک های قلیایی را ترجیح می دهد PH خاک باید 6.5 یا بالاتر باشد.
- در فصل پاییز هنگام آماده سازی زمین ،35تا50 تن در هکتار کود دامی کاملا پوسیده 70تا80 کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر و100 تا120 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس به خاک داده می شود.
- در فصل بهار واوایل فصل رویش 70تا 80کیلوگرم کود ازت به صورت سرک به زمین داده می شود.
هر سال در فصل پاییز60تا100 کیلوگرم در هکتار ازت،50تا60 کیلوگرم در هکتار اکسید فسفرو80تا120 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس به زمین داده می شود. - استفاده از ازت پس از برداشت اولین محصول مناسب نیست وباعث کاهش مقاومت به سرما می شود.
بهترین زمان کاشت بذر اسطوخودوس
اسطوخودوس از دو طریق تکثیر می شود:
1. قلمه زدن
2. کاشت بذر
در روش اول بهترین زمان کاشت در فصل پاییز و زمستان و نگهداری آن در گلخانه است؛ تا در فصل بهار و همزمان با ریشه دار شدن قلمه ها، آنها را به زمین اصلی منتقل کرد. در روش دوم و کاشت اسطوخودوس از طریق بذر پیشنهاد می شود که در فصل پاییز (آذر ماه) یا اوائل بهار (نیمه دوم اسفند ماه) اقدام به بذرپاشی نمود.
اسطوخودوس نسبت به سرما بسیار حساس است و ممکن است دچار یخ زدگی شود، به همین جهت در فصل زمستان باید محافظت های لازم از آن انجام گیرد. همچنین این گیاه برای رشد مناسب خود، نیاز به 8 الی 10 ساعت نور کامل خورشید دارد.
میزان آبیاری موردنیاز برای اسطوخودوس
اسطوخودوس گیاه بومی مناطق گرم و خشک است که به آبیاری نیاز چندانی نداشته و مقاومت زیادی در برابر خشکی از خود نشان می دهد. توصیه می شود با مشاهده خشک شدن خاک گلدان، اقدام به آبیاری آن نمایید. آبیاری بیش از حد باعث پوسیدگی ریشه گیاه خواهد شد. (هر 10 الی 14 روز یکبار آبیاری اسطوخودوس کافی می باشد.)
فرآوری :
اسانس اسطوخودوس فرانسوی از تقطیر سرشاخه های گل دار با بخار آب حاصل می گردد. اگر این عمل در محل برداشت محصول صورت بگیرد، بازده ی بیشتری خواهد داشت. برگ ها و گل های این گیاه دارای 5/0 تا 5/1 اسانس، کومارین، فلاونوئید، استرول و تانن هستند.
هرس کردن گیاه اسطوخودوس :
اسطوخودوس به طور کلی باید حوالی ماه آگست ،هرس شوند اما هر زمان بسته به این که آب و هوای چگونه است فرق می کند. از قیچی باغبانی برای هرس استفاده کنید .
- به عنوان قاعده کلی، حداقل چند ماه قبل از شروع زمستان گیاهان را هرس کنید.
- ساقه ها را سه انگشت بالاتر از ساقه های جدید که در اطراف پایه گیاهان می روید هرس کنید.
- هرس کردن هرساله این گیاه 10 سال عمر گیاه را بیشتر می کند اگر آب و هوا اجازه دهد گیاه در طول زمستان زنده بماند.
خواص درمانی و دارویی گیاه اسطوخودوس
اسطوخودوس برای برای رفع خستگی و آرامش مفید است .همچنین ، مقوی معده وادرار آور،معرق است و پایین آورنده ی تب می باشد،صفرا بر بوده و بیماری کبدی را رفع می کند، ضد تشنج است و برای تقویت عمومی بدن خوب است.کرمهای معده و روده را از بین می برد.بیماریهای سینه و سرفه را برطرف و برای رفع بی خوابی و افسردگی مفید است. برای رفع زردی، حالت تهوع و سرگیجه و سردرد، ضعف اعصاب مفید است وطپش قلب را نیز از بین می برد.