نحوه پرورش و نگهداری گیاه ازملک

پرورش ازملک

نام فارسی : عشبه ایرانی

تیره : سوسن سانان Smilacaceae

نام انگلیسی : Rough bindweed

نام علمی :Smilax aspera L

جنس ازملک شامل بیش از ۲۰۰ گونه خران دار یا همیشه سبز است که بیشتر آن ها بالارونده هستند و در نواحی گرمسیری و معتدل یافت می شوند. ساقه های آن ها به صورت زیگزاگ رشد کرده و در محل گره ها تغییر جهت می دهند. ساقه های زاویه دار مجهز به تیغ های برگشته به پایین هستند که به بالا رفتن گیاه از قیم کمک می کنند. همچنین در پایین دمبرگ ها دو تندریل وجود دارد که گوشواره های تغییر یافته هستند و می توانند به تکیه گاه بپیچیند.

از این گیاه به خاطر برگ های بیضوی سبز براق کوچک که به تعداد زیاد روی آن ظاهر می شوند، برای پوشاندن دیوار استفاده می شود. در ایران در جنگل های شمال به مقدار زیاد پراکنده وگسترش یافته است. از گونه های آن S. china است که درختچه ای دوپایه و خزان دار با ساقه های گرد تیغ دار و خزنده است. برگ ها چرمی و تخم مرغی شکل تا گرد با بخش پایینی قلبی شکل هستند که در پاییز قرمز رنگ می شوند. گل های زرد متتمایل به سبز آن در اواخر بهار ظاهر شده و گل های ماده به تشکیل میوه های قرمز روشن می انجامند. این گونه سرما را تا ۵- درجه سانتی گراد تحمل می کند.

گیاهی است پایا، دارای گل های سبز خوشه ای، برگ های دام دار و قلبی شکل، ساقهٔ گوشه دار، بالارونده و خاردار. این گیاه بیشتر در جنگل ها می روید.

گیاهی چندساله از خانواده ی مارچوبه است. یک تا دو متر طول دارد ، برگ هایش متناوب و سبز رنگ و گاهی به شکل قلب هستند. رگ برگ ها موازی بوده و گاهی توسط چند انشعاب به یکدیگر متصل می شوند. گل آذین آن چتری است و گل های سفید تا صورتی ریزی دارد و میوه های آن براق و درخشان و قرمز هستند و شکلی گرد دارند.

این گیاه بالا رونده است و بر روی ساقه ی آن ریشه های هوایی دیده می شود.

برگ ها چرمی مانند و سبز تیره هستند و به صورت متناوب بر روی ساقه قرار گرفته اند. از برگ های جوان آن به آن سبزی خوراکی استفاده می شود و می توان آن را نوعی جایگزین مارچوبه دانست.

از ریشه ی آن برای کاهش درد های رماتیسمی و بسیاری از بیماری ها مانند (آنفلوانزا، بی اشتهایی، نقرس، بیماری های تنفسی، بیماری های مقاربتی) استفاده می شود.

بخش های خوراکی این گیاه برگ و ریشه ی آن است. محرک و مقوی است و برای برخی از بیماری های کلیه ، مناسب است.

گل های این گیاه معطر هستند. برای تکثیر این گیاه می توان از قلمه های ساقه که دارای ریشه های هوایی است استفاده نمود. همچنین می توان بذرهای این گیاه را نیز کشت داد.

نحوه پرورش و نگهداری کلم زینتی

نیازها:

نیمه مقاوم تتا مقاوم به سرما بوده و در محل آفتابی تا سایه-آفتاب و خاک با زهکشی مناسب، به خوبی رشد می کند. از نظر خاک حساسیت زیادی نداشته و در خاک معمول باغچه قادر به رشد است.

قسمت های مورد استفاده:

برگ، میوه و ریشه ی این گیاه مورد استفاده است.

تمامی قسمت های گیاه ازملک مانند جوانه، میوه و ریشه دارای طعم تند و سوزاننده است و عموما پیشاب آور و مسهل است.

از برگ های جوان آن به عنوان سبزی خوراکی استفاده می شود و می توان آن را نوعی جایگزین مارچوبه دانست.

نحوه کاشت و تکثیر ازملک

برای تکثیر گیاه ازملک به سه روش می توان عمل کرد:

۱- کاشت بذر در بهار.

۲- ریشه دار کردن قلمه ی شاخه های نیمه رسیده در تابستان.

٣- خواباندن شاخه هایی که دارای ریشه ی هوایی هستند و یا تقسیم بوته هایی که به خوبی استقرار یافته اند.

این گیاه تقریبا به سرما مقاوم است، اما سرمای خیلی شدید را تحمل نمی کند. در محل آفتابی تا نیمه آفتابی و خاک با زهکشی مناسب، به خوبی رشد می کند. از نظر خاک حساسیت زیادی ندارد و در خاک معمول باغچه قادر به رشد است.

طرز استفاده و مقدار مصرف: اجزاء قابل استفاده این گیاه به شکل جوشانده، ضماد و پودر مورد استفاده قرار می گیرد.

خواص درمانی و طبیعت آن

طبیعت گیاه ازملک خیلی گرم و خشک و ریشه ی تازه ی آن گرم و تر است.

خواص دارویی این گیاه به طور خلاصه عبارتند از: ریشه این گیاه درمان کننده آنفلوانزا، بی اشتهایی، نقرس، بیماریهای تنفسی و مقاربتی، دندان درد، تنگی نفس، سرفهی مزمن، تقویت کننده معده و کبد، درمان استقسا و بواسیر، درد مفاصل و سیاتیک، گری، مسهل و قی آور، ضرب خوردگی و خون مردگی استفاده می شود. . جوشانده ی قسمتهای مختلف ازملک در سرکه برای درد دندان مفید است.

جوشانده ی ریشه ی ازملک در روغن برای معالجه ي لقوه و بی حسی اعضای بدن، تنگی نفس، سرفه مزمن، تقویت معده، کبد، درمان استسقا و بواسیر مفید است. و خوردن جوشانده ي ازملک هر روز به مقدار یک مثقال با نبات تا یک هفته برای درد مفاصل مزمن بسیار مفید است.

ضماد آن با گلاب برای فلج و تسکین درد مفاصل و سیاتیک تجویز می شود. ضماد ازملک برای جذام نیز توصیه شده است. برای معالجه برص، سیاتیک و گری مفید است. برای این کار ریشه ی این گیاه را درسرکه له کنید، روی پوست آن قدر بمالید تا خون آلود شود و بعد پانسمان کنید.

ریشه ازملک را پس از شستشو خشک و به عنوان مسهل و قی آور مصرف کنید.ضماد غده های ریشه ی ازملک که در آب جوش له شده باشد، برای درمان ضرب خوردگی و خون مردگی مفید است.

ضماد رنده شده ی غده های آن که تازه باشد، دردهای رماتیسم و نقرس را تسکین می دهد. در مصارف داخلی قسمت های متورم ریشه ی ازملک را پس از خشک کردن و به صورت پودر در آوردن، به مقدار ۳ تا ۴ گرم می خورند.

عوارض جانبی، موارد احتیاط و منع مصرف:

مصرف قسمت های مختلف گیاه هنگامی که تازه است، خطرناک است و باید خشک آنها را به کار برد. ریشه ها را پس از شست وشو خشک و به عنوان مسهل و قی آور مصرف کنید.

مصرف این گیاه برای زنان باردار خوب نیست؛ زیرا ممکن است باعث سقط جنین شود.

افزایش:

از طریق کاشت بذر در بهار، ریشه دار کردن قلمه شاخه های نیمه رسیده در تابستان، خواباندن شاخه و یا تقسیم بوته هایی که به خوبی استقرار یافته اند، قابل افزایش است.

نحوه پرورش و نگهداری درختچه کینوتوس