نحوه پرورش و نگهداری گیاه خیزران

پرورش گیاه خیزران

می گویند که بامبو شانس می آورد، اما باید تعداد آن فرد باشد! برای شانس آوردن باید تعداد بامبوهایی که در خانه نگهداری می کنید سه، پنج و… به هر حال فرد باشد، در غیر این صورت بدشانسی می آورد. شاید همین خرافه که در ایران نسبت به بعضی کشورهای آسیای شرقی سابقه کوتاه تری دارد یکی از عوامل رونق بازار فروش این نوع گیاه خاص باشد. البته باید گفت که این خرافه در بعضی از کشورها ریشه های کهنی دارد!

خصوصیات گیاهشناسی:

خیزران که در زبان فارسی، "نی" نیز گفته می شود، گیاهی چندساله از تیره گندمیان است.خیزران درخت نیست بلکه علفی غول پیکر است. ساقه های نی در ردیف های متراکم رشد می کند و می تواند تا ارتفاع ۴۰ متر برسد.

ساقه های آن دارای میانگره هایی به طول 20 تا 45 سانتیمتر می باشند و برگ ها نیز خزاندار بوده و دارای کرک های انبوه می باشند همچنین برگ ها نیزه ای شکل هستند.

شرایط نگهداری گیاه :

نور :

سایه تا نیم سایه بهترین شرایط نور برای این گیاه می باشد ولی به طور کلی گیاهی سایه دوست محسوب می شود.

مناسب ترین دما

دمای هوایی که قرار است گیاه بامبوی شما در آن نگهداری شود، باید چیزی بین 17 تا 23 درجه سانتی گراد باشد؛ دمایی که نه خیلی سرد است و نه خیلی گرم. اگرچه بامبو ها اصولا گیاهانی سازگار با دمای پیرامون خود هستند و این قابلیت را دارند که در صورت بالا و پایین شدن دمای هوا وضعیت خود را با شرایط جدید تطبیق دهند اما اگر واقعا می خواهید بامبوی شما آن طور که باید و شاید رشد کند و به ارتفاع یک متری برسد بد نیست در اتاقی که بامبو را در آن نگهداری می کنید یک دماسنج داشته باشید تا بتوانید دمای هوای اتاق را بین میزانی که ذکر شد، حفظ کنید. دراین صورت است که می توانید توقع داشته باشید گیاه شما درست و حسابی رشد کند.

خاک :

خاک نسبتا غنی با زهکشی مناسب. استفاده از پرلیت برای بستر این گیاه توسط کارشناسان بام سازه سبز گستر توصیه می شود.

آب :

همان طور که پیش تر عنوان شد آبی که قرار است بامبو داخل آن قرار بگیرد باید فاقد کلر باشد، بنابراین هر بار که از میزان آب بامبو کاسته می شود یک لیوان آب که کلر آن ته نشین شده و دمای آن با محیط هماهنگ شده را به ظرف بامبو اضافه کنید. این همان کاری است که برای نگهداری بامبو در داخل آب ضروری خواهد بود. نکته مهم تعویض دست کم ماهی یک بار آبی است که گیاه بامبوی شما در آن قرار گرفته است. اگر این آب تعویض نشود احتمال اینکه آب زرد و کثیف شود و نمای ظاهری آن را خراب کند بسیار زیاد است. مشکل دیگری که در صورت تعویض نشدن به موقع آب بامبو پیش می آید بوی بدی است که آب بر اثر مرور زمان به خود می گیرد.

تکثیر:

از تقسیم و کشت ریزوم ها در فصل بهار، خوابانیدن و قلمه زدن برای تکثیر این گیاه استفاده می شود.

تکثیر به روش قلمه زدن:

زمانی که مقداری از ساقه بامبو را برش بزنید و هرس می کنید برگ ها و در نتیجه ارتفاع بامبو باز می تواند به رشد خود ادامه دهد. البته بدون اینکه ساقه رشد کند. آن قسمت از ساقه که از بامبو جدا کرده اید را می توانید در خاک یا آب قرار دهید زیرا هر کدام یک قلمه جدید بامبو هستند پس از مدتی ساقه های قطع شده یا همان قلمه ها می توانند رشد کنند و جوانه بزنند و به این ترتیب می توانید یک دسته بامبو جدید داشته باشید. هرس کردن را با بریدن مقدار کمی از ساقه بامبو شروع کنید و بعد از برش اول اگر باز هم لازم بود می توانید یک قطعه کوچک دیگر از بامبو را از ساقه جدا نمائید. برگ ها و جوانه های بامبو تا زمانی رشد می کنند که ارتفاع، وزن و ضخامت ساقه بامبو به حد نرمال باشد، به همین دلیل است که گیاه بامبو وقتی بیش از حد بلند و سنگین شود نیاز به هرس شدن پیدا می کند. همانطور که اشاره شد، شما می توانید قلمه بامبو را هم در خاک و هم در آب قرار دهید. اگر قصد شما صرفا تاثیر گیاه است بهتر است قلمه را از 2 تا 5 سانتی متر از زیر گره ساقه جدا کنید. گره اولین جایی است که جوانه بامبو از آنجا بوجود آمده است. این منطقه وقتی از ساقه جدا شود به زودی ریشه می دهد و گیاه جدیدی بوجود می آید. به همین دلیل مهم است که آن را طوری کوتاه کنید تا جوانه گره کاملا دست نخورده باقی بماند. بعضی از مردم اصرار دارند که باید قلمه را زاویه دار برش زد تا ریشه دهد. این درست نیست. شما می توانید برش را به صورت صاف و بدون زاویه نیز انجام دهید. با باقی گذاشتن یک یا دو پیچ بر ساقه بامبو می توانید گیاه را به رشد و شکوفایی جدید و سریع تر تشویق کنید. مرتب کردن گیاه هم چنین سبب می شود که جوانه ها و پیچ ها بسیار منسجم تر و پرتر از زمان قبل از هرس و مرتب کردن رشد کند. اگر نمی خواهید که گیاه هرس شده شما به رشد خود ادامه دهد و رشدش متوقف شود باید در محل برش مقداری پارافین بمالید و آن قسمت را مسدود کنید. گیاه بامبو با اینکه گیاه بسیار مقاومی است باز هم احتمال بیمار شدنش وجود دارد. یکی از موارد تشخیص بیمار بودن گیاه بامیو ای است که آبی که گیاه در آن قرار داده شده زود به زور زرد و کدر می شود. در چنین مواقعی باید راهکار درمانی را از یک کارشناس جویا شوید.

هرس:

چون بامبو تک شاخه است با قطع شاخه آن گیاه از بین می زود اما در کنار آم پاجوش هایی تولید می شود.

شرایط محیط رشد:

این گیاه در مناطق گرمسیری رشد می کند. تا کنون بیش از ۱۰۰۰ نوع در ۹۰ گروه متفاوت شناسایی و نامگذاری شده است. وجود چوب های خیزران باعث ترمیم خاک می شود. این گیاه به صورت استوانه ای که به وسیله دیافراگمی عرضی در گروه ها تقسیم می شود، وجود دارد.
در چین اکثر جنگل های کم ارتفاع، قرن ها پیش از بین رفتند. با این وجود، هنوز نیزارهایی که خیزران در خود دارند، سراشیبی تپه ها را در غرب کشور می پوشانند.
خیزران در کوه های استان ساچوان برای آخرین پانداهای باقی مانده که در حیات وحش زندگی می کنند خوراک تأمین می کند.
خیزران می تواند سرمای تا منفی 3 درجه سانتیگراد را نیز تحمل کند.

خیزران از کجا می آیند؟

کشت و پرورش (لاکی بامبو) در داخل کشور بسیار پرهزینه است. این گیاه که معمولا از مالزی و تایلند وارد می شود در شرایط طبیعی آب و هوایی کشور نمی روید.

بنابراین هر بامبویی که در کشور وجود دارد وارداتی است. این روزها خصوصا بعد از تعطیلات نوروز در کنار خیابان ها هم بامبوفروخته می شود.

لاکی بامبو که در اصطلاح واردکنندگان گل و گیاه از (گیاهان زنده) به شمار می رود به هیچ وجه قابلیت قاچاق شدن را ندارد! یعنی به لحاظ حساسیت این نوع گیاهان نمی توان آنها را به صورت زمینی و راه های معمول قاچاق وارد کرد. تنها راه حمل ونقل آن راه هوایی است!

بیماریها:

اگر کف گلدان بامبوی شما جلبک ببندد حتما دیر یا زود شاهد زرد شدن گلدان دوست داشتنی تان خواهید بود چرا که به این ترتیب شما فضایی برای رشد انواع میکروب ها و قارچ ها فراهم کرده اید که گیاه شما را به سرعت آسیب پذیر، ضعیف و بیمار می کند.

2 تا 5 سانتی متر آب برای نگهداری بامبو کافی است اگر آب بیشتری در گلدان بامبو بریزید ممکن است ساقه های آن را پوسانده و نرم کند. به این ترتیب حیات گلدان شما به خطر می افتد.

کاربردها:

از چوب های خیزران در مصارف ساخت سازه های مدرن می توان استفاده کرد. به عنوان مصالح ساختمانی، خیزران به عنوان پوشش بام، سازه سقف و دیوار و عناصر باربر سازه ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. هر کدام از کشورهایی که در آنها خیزران یا بامبو رشد می کند دارای نوع خاصی از روش های سنتی استفاده از آن هستند.

از این گیاه برای کنترل فرسایش خاک استفاده می شود.

از این گیاه برای تغذیه، تهیه کاغذ و اشیاء مختلف چوبی و سایر مصارف صنعتی و نیز برای حفاظت از مزارع و باغ ها استفاده می شود.

این گیاه محتوی مقدار فراوانی سلولز است که می تواند برای تهیه کاغذ و همچنین ابریشم مصنوعی مورد استفاده قرار گیرد. در ایران کشت خیزران هنوز رواج چندانی ندارد و صرف نظر از بخش های کوچکی در شمال کشور که در آنها مقدار محدودی خیزران کشت می شود، صنعتگران سایر نقاط از خیزران های خودرویی که در اکثر شهرهای شمالی و بویژه منطقه لیالستان لاهیجان وجود دارد، استفاده می کنند.

قابل ذکر است که خیزران هایی که رنگ آن سبز باشد نشان دهنده خشک نبودن آن بوده و احتمالاً سیاه می شود .

​