نحوه پرورش و نگهداری گل مریم گلی 

مریم گلی معمولی (نام علمی:Salvia officinalis) گیاهی است چند ساله و علفی، ریشه راست و دارای انشعابات فراوان ساقه راست و ارتفاع آن بین 80-50 سانتی متر می باشد. ساقه های جوان به رنگ سبز تیره وپوشیده از کرکهای انبوه و خاکستری رنگ است. با افزایش عمر گیاه، ساقه چوبی ور نگ آن قهوه ای می شود. برگها بلند ونیزه ای شکل می باشند. برگهای پایینی دارای دمبرگ بلند هستند در حالی که برگهای قسمت فوقانی ساقه، دمبرگ کوتاهی دارند. سطح فوقانی و تحتانی برگها پوشیده از کرکهای ظریف می باشد. روی هرچرخه 8-5 گل وجود دارد میوه فندقه و به رنگ قهوه ای روشن یا تیره است. قطر تاج گیاه حدود 55 سانتی متر است. وزن هزار دانه 61/55 گرم و طول دوره جوانه زنی 12 روز می باشد.این گیاه از راسته لب گلی ها (Lamiales) و تیره نعنائیان (Lamiaceae) است. گیاهی است دو ساله یا پایا، که ریشه اصلی گیاه طویل و مستقیم و طول آن بین 100 تا 130 سانتی متر است که انشعابهای فراوانی دارد.

مراحل کاشت مریم گلی (Salvia یا Sage)

1 – بذر مریم گلی یا گیاه آن را تهیه کنید. اگر می خواهید از بذر مریم گلی استفاده کنید، در اواخر بهار آن ها را در گلدان یا زمین بکارید. بذرهای مریم گلی را با لایه بسیار نازکی خاک بپوشانید. فاصله بذرها از هم باید 50 سانتی متر باشد.

اگر بخواهید از گیاه مریم گلی برای کاشت استفاده کنید، یک قلمه از آن جدا کرده و برای کاشت گیاه جدید از آن استفاده کنید.

2 – خاک را آماده کنید. مریم گلی در خاک رسی غنی که زهکشی خوبی داشته باشد به خوبی رشد می کند. PH خاک باید 6 تا 6/5 باشد.

اگر از خاک رسی استفاده می کنید، سعی کنید آن را با مقداری شن و ماسه و مواد آلی مخلوط کنید زیرا باعث سبک شدن خاک می شود و زهکشی آن را بهبود می بخشد.

3 – زمانی که گیاه مریم گلی کوچک است، باید خاک را مرطوب نگه دارید، ولی زمانی که گیاه مریم گلی به بلوغ رسید فقط زمانی که خاک اطراف گل خشک شد به آن آب دهید. مریم گلی گیاهی مقاوم است و تا حد زیادی خشکی را تحمل می کند.

4 – در حالت ایده آل مریم گلی باید در نور کامل باشد، ولی در مناطق گرمتر در سایه هم زنده می ماند. اگر گیاه مریم گلی بیش از حد در سایه بماند، به صورت پایه دار رشد می کند و افتاده می شود، بنابراین اگر مریم گلی در جایی نگه داری شود که نور خورشید زیاد به آن نرسد می توان از چراغ های فلورسنتی استفاده کرد.چراغ های فلورسنتی باید در فاصله 5 تا 10 سانتی متری از گیاه قرار بگیرند.

اگر از چراغ های فلورسنتی فشار بالا یا چراغ های فشار بالای دیگر مثل متال هالید و سدیم فشار بالا استفاده شود، باید در 1 متری گیاه قرار گیرند.

کشت غیر مستقیم

در این روش بذور را در خزانه هوای آزاد که بستر آن بر کشت میرم گلی آماده شده است، کشت می کنند. برای هر هکتار زمین به 250 تا 300 متر مربع خزانه و 5/1 تا 2 کیلو گرم بذر با کیفیت مطلوب نیاز است . زمانی که ارتفاع آن ها به 15 تا 20 سانتی متر رسید، به زمین اصلی منتقل می کنیم . زمان مناسب برای کشت در خزانه آزاد بهار است.

مراقبت و نگهداری

بهار سال دوم برای تسریع در رویش و افزایش عملکرد ، ساقه گیاهان از فاصله 8 تا 10 سانتی متری زمین بریده می شوند. پس از آن، گیاه به سرعت رشد می کند و شاخه های جدید با برگ های انبوه که سرشار از اسانس اندبه وجود می آیند. در طول رویش مریم گلی ، وجین علف های هرز لازم است و تأثیر فراوانی در رشد و افزایش مواد موثره گیاه دارد. علاوه بر برداشت مکانیکی علف های هرز، مبارزه شیمیایی با آن ها نیز ضرورت دارد.از بیماری های قارچی مریم گلی می توان از قارچ کله برگی و سفیدک سطحی نام برد. استعمال قارچ کش های مناسب و استفاده از روش ها به زراعی مناسب نقش عمده ای در کنترل بیماری های قارچی دارد.

برداشت

چنانچه تکثیر به وسیله بذر انجام گیرد و بذر به صورت مستقیم در فصل پاییز کاشته شده باشند یا نشاء ها در فصل پاییز به زمین اصلی منتقل شده باشند، می توان یک سال بعد محصول را برداشت کرد. تحقیقات انجام شده در ایران نشان می دهد که در سال می توان سه بار محصول را برداشت کرد. اولین برداشت قبل از گل دهی و اوایل خرداد انجام

می گیرد. باید توجه کرد که در هنگام برداشت به ترتیب در تابستان و پاییز انجام

می گیرد. باید توجه کرد که در هنگام برداشت ، ساقه های چوبی که همراه با دیگر قسمت های گیاه است به طور آشکاری بر کیفیت مواد دارویی گیاه تأثیر می گذارد.

پس از برداشت در سایه و یا در خشک کن های الکتریکی خشک می شود. در سال دوم و سوم عملکرد برگ تازه 5/2 تا 3 تن در هکتار و عملکرد پیکر رویشی تازه 5 تا 8 تن در هکتار است.

بهترین زمان برداشت مریم گلی ظهر است چون دارای بیشترین اسانس می باشد.

مقدار اسانس حاصل از پیکر رویشی مریم گلی 8 تا 10 کیلو گرم در هکتار است.

آماده سازی خاک

اوایل پائیز با اضافه کردن ۲۰ تا ۳۰ تن در هکتار کودهای حیوانی کاملاً پوسیده به خاک، زمین را شخم عمیقی می زنند سپس در صورت لزوم ۶۰ تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر و ۴۰ تا ۶۰ کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس به خاک اضافه می کند. در اوایل بهار قبل از کشت نیز ۶۰ تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار ازت به زمین می افزایند. اواخر زمستان یا حداکثر اوایل بهار سله ها و کلوخه ها را خرد می کنند. بستر را پس از تسطیح برای کشت آماده می نمایند.

تاریخ و فواصل کاشت

زمان مناسب برای کشت مستقیم بذر در زمین اصلی اواخر پائیز است. زمان مناسب برای کشت بذر در خزانه هوای آزاد، بهار (بین ماههای فروردین و اردیبهشت) می باشد.بهترین زمان برای تکثیر رویشی مریم گلی فصل پائیز می باشد.

گلدهی

گلدهی آن از تابستان تا پائیز ادامه دارد. رقم های پاکوتاه آن گل بیشتری تولید می کنند و به همین دلیل از محبوبیت بیشتری برخوردار هستند.

نیازها

ویژگی سلوی این است که اکثر رقم های آن را می توان همانند دیگر گیاهان تیره نعناع در نقاط نیم سایه مانند زیر درختان در باغ ها کشت نمود. البته کشت آن در محل های آفتابگیر نیز مشکلی ایجاد نمی کند. نیاز به خاک غنی دارد ولی نیتروژن زیاد باعث کاهش گلدهی و افزایش رشد رویشی می شود.

پرورش مریم گلی باید در زمینهای اصلاح شده، قابل نفوذ، حاصلخیز و نسبتاً مرطوب صورت گیرد. بهترین رشد آن در خاکهای رسی غنی و زهکش دار صورت می گیردو اراضی رو به آفتاب را ترجیح می دهد. گیاهی است مدیترانه ای که در طول رویش به گرما و هوای خشک نیازدارد. مقاومت آن بر گرما زیاد است. این گیاه در زمستان در دمای پایین تر از 15- درجه سانتیگراد دچار سرمازدگی شده و طی 6-5 روز خشک می شود. هوای گرم وخاکهایی با بافت متوسط که حاوی مقادیر مناسبی ترکیبات کلسیم باشند برای آن مناسب است. و در افزایش مواد موثره نقش زیادی دارد.خاکهای شنی و فقیر از عناصر غذایی، مناطق سرد و رطوبت فراوان از عوامل محدود کننده رشد این گیاه هستند. محدوده pH خاک برای کشت مریم گلی 2/8-9/4 است که pH مناسب آن 4/6 می باشد. این گیاه 7-5 سال عمر می کند و تا 4 سال بازدهی اقتصادی دارد. بذور در درجه حرارت 15-12 سانتی گراد شروع به رویش می کنند. دمای مناسب برای کاشت:22 درجه سانتیگراد در مدت 7 تا 14 روز و دمای مناسب برای رشد گیاه 15 تا 18 درجه سانتیگراد است

ترکیبات شیمیائی :اسانس ( توژان حدود 50درصد)، مواد تلخ و دی ترپن، فلاو نوئید، اسیدهای فنو لیک، تانن

هوای گرم و خاک های با بافت متوسط (خاک های شنی – رسی) که حاوی مقادیر مناسبی ترکیبات کلسیم باشند، برای کشت این گیاه مناسب بوده و در افزایش مواد موثره آن تأثیر به سزایی دارد. خاک های شنی بسیار نرم (ماسه بادی) و فقیر از مواد و عناصر غذایی، زمین های گود، مناطق سرد و رطوبت فراوان، از عوامل محدود کننده رشد این گیاه و تأثیر فراوتنی در کاهش کمیت و کیفیت مواد موثره آن دارد.

برگرداندن خاک بین ردیف ها به منظور تهویه، نقش عمده ای در افزایش عملکرد دارد. پی اچ خاک برای کشت مریم گلی، بین 9/4 تا (چهار و نه دهم) و 2/8 (هشت و 2 دهم) مناسب است.