نحوه پرورش و نگهداری کاهو

پرورش کاهو

آب و هوای مناسب

کاهو یک سبزی فصل خنک است. در کلیه مناطقی که متوسط دمای ماهیانه بین ۱۲ تا ۱۵ درجه سانتی گراد است بخوبی پرورش می یابد. کاهو به دمای زیاد بسیار حساس می باشد. کاهو به دمای زیاد بسیار حساس می باشد. وقتی که دما بالا باشد برگ های آن شروع به نوک سوختگی می کند. در دمای ۳۰ درجه سانتی گراد بذر وارد دوره خواب می شوند و جوانه نمی زنند. کاهو جزء سبزی هایی است که در تمام طول سال به شرط دارا بودن آب و هوای مناسب قابل کشت است. کاشت تا برداشت کاهو حدود ۱۵۰ روز طول می کشد. در موقع کاشت کاهو دو عامل را باید در نظر گرفت، یکی دما و دیگری طول مدت روز. در مناطقی که زمستان ملایم دارند(مانند خوزستان) بذر را در پاییز می کارند، ولی در نقاط سردسیر(مانند مشهد، تبریز، اصفهان) بایستی در اول بهار اقدام به کشت نمود. چنانچه برداشت کاهو با هوای گرم مصادف شود، قبل از رشد کافی، شاخه گل دهنده ظاهر شده، بوته کاهو به بذر می نشیند. در این موقع برگ ها طعم تلخ و زننده پیدا کرده، غیر قابل استفاده می شوند. بهترین مناطق برای کشت کاهو نواحی سردسیر و مرطوب می باشد. در کشت های زمستانه خوزستان در اثر بارندگی های پی در پی کاهوی پیچی تولید می شود که برگ های آن از لطافت و تردی بی نظیری برخوردار است.

خاک مناسب

کاهو در انواع مختلف خاک ها قابل پروش است؛ از خاک های “رسی لومی” و “شنی لومی” گرفته تا خاک هایی که درصد هوموس، “پیت” و “ماک” آن ها زیاد است. کاهو بهترین نتیجه و بالاترین کیفیت را در خاک های شنی لومی و سیلتی لومی خواهد داشت، به شرط آنکه از نظر مواد آلی کاملاً غنی باشند. اگر ترجیح می دهیم که محصول زودرس داشته باشیم، خاک های شنی لومی بر سایر خاک ها ارجحیت دارد، چون زودتر گرم می شود. اگر زودرسی مسئله ای به وجود نمی آورد، در این صورت بهتر است از خاک های سیلتی لومی استفاده شود.

کاهو در خاک هایی که اسیدی هستند، خوب رشد نمی کند. ناگفته نماند که در خاک هایی که pH خنثی دارند، نیز محصول خوبی نخواهند داشت. چون در این نوع pH بعضی عناصر چون آهن و منگنز خوب جذب نمی شوند. آزمایش های مختلف نشان داده است که وقتی pH خاک از ۵/۵ به ۵/۶ می رسد، میزان محصول کاهو به نحو چشمگیری افزایش می یابد. اضافه کردن آهک به خاک های اسیدی و آلی(pH کمتر از ۲/۵) ضروری به نظر می رسد. کاهو در خاک هایی که طبیعتاً کمی قلیایی هستند، محصول خوبی نمی دهد. pH مناسب برای کاهو بین ۸/۵ تا ۶/۶ می باشد.

زمین کاهو باید از زهکش خوبی برخوردار باشد، در عین حال که رطوبت را هم حفظ کند. خاک باید عمیق، غنی از مواد آلی و به قول معروف پر قوت باشد. سطح خاک باید کاملاً صاف و نرم و عاری از علف های هرز، کاه و کلش و باقیمانده گیاهان باشد تا بذرهای ریز کاهو بخوبی جوانه بزنند و همچنین ریشه های کاهو براحتی رشد نمایند. در این مورد از مصرف کود حیوانی تازه در خزانه و در زمین اصلی باید خودداری کرد.

کود

چون ریشه های کاهو سطحی هستند، بنابراین زمین باید از نظر مواد غذایی غنی باشد. کود حیوانی لازم به نوع زمین و میزان کود داده شده در کشت های قبلی بستگی دارد. در هر صورت این میزان بین ۲۵ تا ۴۰ تن در هکتار توصیه می شود. چنانچه از نظر مالی مشکلی نداریم، این مقدار تا ۷۵ تن در هکتار قابل افزایش است. کود حیوانی یکی دو ماه قبل از زمان کاشت به زمین اضافه می گردد و به وسیله دیسک به زیر خاک برده می شود. برای صرفه جویی در مصرف کودهای حیوانی می توان با کشت کودهای سبز، از قبیل یونجه، شبدر، سوژا و انواع لوبیا به مقدار زیادی مواد آلی و هوموس خاک را تأمین نمود.

کودهای شیمیایی در بالا بردن میزان کمیت و کیفیت محصول نقش عمده ای دارند. کاهو غیر از کودهای ازته که به میزان حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار به زمین داده می شود، به فسفر و پتاسیم هم احتیاج دارد که آن را باید قبل از کشت به زمین بدهیم. حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار کود فسفره و ۸۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار کود پتاسه مناسب است.

در زمین های فقیر باید مقداری بیشتری کود به زمین داده شود. کودهای فسفره و پتاسه را قبل از کشت به زمین می دهند، سپس زمین به فارو تبدیل می شود. بهتر است که ۲۰ تا ۳۰ درصد کود ازته قبل از کشت همراه سایر کودها به زمین داده شود. در این حالت بقیه کود ازته به صورت سرک در دو یا سه نوبت به زمین اضافه می گردد. کود سرک یا به وسیله کودپاش و تراکتور زیر خاک می شود و یا در جوی های آبیاری پخش می گردد و بلافاصله آبیاری انجام می شود. هنگام مصرف کودهای ازته، می توان از کودهای نیتراته، اوره و سولفات آمونیوم استفاده کرد. در خاک های شنی باید کود ازته بیشتری به زمین داده شود. مقدار ازت خالص مورد نیاز بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار است؛ که گاهی این میزان به ۲۵۰ کیلوگرم هم می رسد.

کاشت

معمولاً کاهو را خزانه گیری می کنند. برای خزانه گیری یک هکتار؛ حدود یک کیلوگرم بذر کافی است. این مقدار بذر در ۸۰ تا ۱۰۰ متر مربع زمین خزانه کاشته می شود. باید دقت کرد که بذور به طور یکنواخت پخش گردند و در هر متر مربع حدود ۱۰ گرم بذر کاشته شود. در غیر این صورت تراکم بیش از حد نه تنها باعث ضعیف شدن گیاهان می گردد، بلکه سبب بالا رفتن میزان مرگ گیاهچه هم می شود. وقتی بوته ها ۳ تا ۴ برگه شدند به محل اصلی منتقل خواهند شد. از هنگام کشت بذر در خزانه تا موقع انتقال حدود ۶ تا ۸ هفته طول می کشد. خزانه ممکن است قسمتی از همان زمین در هوای آزاد باشد. در این صورت؛ چنانچه لازم بود می توان از سایه بان برای جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید و از پلاستیک برای محافظت از سرما در شب های سرد استفاده نمود. اگر هوا اجازه ندهد، می توان در شاسی به خزانه گیری اقدام کرد. مقاوم کردن نشاها ضروری است و این کار یک هفته قبل از انتقال صورت می گیرد. موقع خزانه گیری در هوای آزاد وقتی است که خطر یخبندان رفع شده باشد. در نقاط سردسیر، معمولاً از اوایل فروردین یا کمی زودتر اقدام به خزانه گیری می کنند. وقتی که نشاها آماده شدند، آن ها را به زمین اصلی منتقل می کنند. در این موقع زمین اصلی به فارو تبدیل گشته و زمین آماده نشاکاری می باشد. عرض پشته ها بین ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر مناسب است. فاصله بوته ها روی ردیف کشت ۳۵ تا ۴۵ سانتی متر(عرض پشته) در نظر گرفته می شود. در این صورت در یک هکتار کاهو حدود ۷۰.۰۰۰ بوته خواهیم داشت. انتقال نشا موقعی صورت می گیرد که هوا خنک باشد و این کار را معمولاً بعد از ظهرها انجام می دهند. چنانچه هوا ابری باشد، بسیار مناسب است. می توانیم با ماشین نشاکار به کشت اقدام کرد، که در این صورت بهتر است از محلول شروع کننده استفاده شود.

همچنین می توانیم مستقیماً به کشت بذر اقدام کنیم. در این صورت ۲ تا ۵/۲ کیلوگرم بذر احتیاج می باشد. اگر چنین تصمیمی داریم، باید زمانی آن را به انجام رسانیم، که خطر یخبندان در پیش نباشد. بذرکاری ممکن است با بذرکار مکانیکی انجام شود. در این صورت از بذرکار یک تا شش ردیفه استفاده می شود. بعد از سبز شدن بذر باید بوته ها را به فاصله های توصیه شده تنک کرد.

اخیراً نوارهای حاوی بذر به بازار عرضه شده است که بذر در فواصل مناسب در داخل نوار قابل حل قرار گرفته، پس از قرار گرفتن نوار در زیر خاک به وسیله تراکتور، بذور در فواصل مشخص جوانه می زنند. برای رسیدن و موفق شدن به کشت کاهو انتخاب رقم مناسب با آب و هوای منطقه و کشت در موقع مناسب ضرورت دارد.

نحوه پرورش و نگهداری جعفری

منبع: سایت باغ شیشه ای