نحوه ارزشیابی مدارک تحصیلی در نظام آموزشی انگلستان
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری آخرین تغییرات در نحوه ارزشیابی مدارک تحصیلی دانشگاه های انگلستان را اعلام کرده است. جزئیات نحوه ارزشیابی مدارک دانشگاههای انگلستان، گروه بندی این دانشگاه ها و جدول چگونگی ارزشیابی مدارک تحصیلی دانشگاههای انگلستان در ذیل آمده است:
تحصيلات دانشگاهي
براي ورود به دانشگاه‌هاي انگلستان گذراندن موفقيت‌آميز امتحانات A-Level حداقل در دو درس الزامي است.
دارندگان ديپلم دبيرستان از بيشتر كشورها نيز براي ورود به دانشگاه‌هاي انگلستان بايد امتحانات فوق را بگذرانند. البته در مواردي دانش‌آموزان سال‌هاي آخر كالج‌ها و دبيرستان‌هاي جامع از طريق تكميل برگ مخصوص و جايابي مركز گزينش دانشگاهي (UCCA) مجوز ورود به دانشگاه گرفتند.
بدين صورت كه UCCA مكاتبات لازم را با دانشگاه‌هاي انتخابي انجام داده و پس از مدتي متقاضيان واجد شرايط را به دانشگاه معرفي مي‌كند و دانشگاه نظرات خود را در مورد عدم پذيرش، پذيرش بدون قيد و شرط و يا پذيرش با شرط نمره در دروس مخصوص و مصاحبه اعلام مي‌كند.
در صورتي كه نمرات دانشجو از حد نصاب لازم كمتر باشد، دانشگاه در ضمن مصاحبه با دانشجو مشكل را رفع يا او را به دانشگاه‌ها يا كالج‌هاي ديگر معرفي مي‌كند.
نکته: داوطلبان بالاي 23 سال در صورت داشتن سابقه كاري مرتبط با رشته مي‌توانند بدون پشت سر نهادن دوره‌هاي A-Level به عنوان Mature Student وارد دانشگاه شوند.
دوره‌هاي تحصيلي
HNC, HND, College Diploma یا Higher Diploma: دوره‌هاي هنري و حرفه‌اي از دوره‌هايي هستند كه پس از دو يا سه سال تحصيل به دليل شرط ورود آسان‌تر يا A-Level با نمره تقريبي DوE طي مي‌شود.
Bachelor: سه سال تحصيل يا چهار سال تحصيل با كار توأم (Sandwich Course) است. البته داوطلبين بدون دارا بودن نمره A-Level مي‌توانند در برخي از دانشگاه‌ها دوره Bachelor را به شرط پشت سر نهادن يك سال ابتدايي (Foundation Year) آغاز كنند كه در مجموع اين دوره چهار سال تحصيلي است. مدرك دوره Bachelor به دو نوع Honours و Ordinary تقسيم مي‌شود و مدرك Honours خود به چهار نوع Second 1،2 , First و Third تقسيم مي‌شود.
بديهي است كه مدرك Honours-First بالاترين، و Ordinary پايين‌ترين سطح را دارد. دوره‌های Bachelor چهار سال تحصيلي وSandwich Course ،علاوه بر سه سال تحصيل، كار نظارت شده در كارخانه را به همراه دارد كه معمولاً به صورت دو شش ماه يا يك سال كارورزي بين سال‌هاي تحصيل است. اين دوره جنبه عملي يا كاربردي و حرفه‌اي دارد و امكان اشتغال بيشتري را فراهم مي‌آورد.
Post Gradute Diploma (PGD: اخذ این مدرک بعد از گذراندن دوره‌هاي HD,HNC,HND در دانشگاه‌هاي كشور انگلستان ميسر است. اين دوره مي‌تواند اولين مرحله از سير تحصيلي دوره Master نيز باشد.
Master: برای ورود به اين دوره امتحاني صورت نمي‌گيرد، بلكه با توجه به نمرات دوره Bachelor، مصاحبه و نظر معرف‌ها، دانشجو پذيرفته مي‌شود.
اين دوره به دو صورت ارائه مي‌گردد:
- با درس و پژوهش (By Course)
- با پژوهش (By Research)
در حالت اول، دانشجو، پس از شش ماه حضور در كلاس و موفقيت در امتحانات، پژوهش كوتاه مدتي را انتخاب مي‌كند كه پس از دفاع موفقيت‌آميز از آن، به دريافت مدرك Master نايل مي‌شود. اخيراً نظام Modular نيز معرفي شده است. در اين نظام (Modular) دانشجو حق انتخاب نوع كلاس‌هاي درسي را دارد و با انتخاب حدود 5-6 Modul كه هر كدام در حد سه واحد است، تحصيل آغاز مي‌شود و سپس انجام پژوهشي مد نظر قرار مي‌گيرد. اين دوره معمولاً يك سال طول مي‌كشد و شروع آن از اكتبر هر سال است.
در حالت By Research كلاس درسي در كار نيست و تنها كار پژوهشي ارائه مي‌شود و طول آن معمولاً دو سال است. اين دوره مي‌تواند همچون دوره دكترا در اكتبر، ژانويه و آوريل آغاز شود.
(Master of Engineering): شامل 4 يا 5 سال تحصيل پس از دوره متوسطه مي باشد. اين دوره با تاكيد بر كار گروهي به منظور ارتقاي توانمندي هاي صنعتي داتشجويان ارائه مي گردد. در اين دوره دانشجو بايد در سال هاي اول و دوم تحصيل معدل مناسب كسب نمايد تا بتواند دوره MEng را ادامه دهد. در غير اين صورت دوره را 3 ساله به پايان برده و مدرك BEng دريافت مي کند.
تفاوت اصلي دوره هاي 4 و 5 ساله به شرح زير مي باشد:
- تعداد واحدهاي گذرانده شده: به اين صورت كه در دوره 5 ساله بيشتر و عميق تر گذرانده مي شود.
- نوع پروژه انجام شده: در دوره 4 ساله پايان نامه ارائه نمي شود و فقط يك Disertation كه مشابه گزارش كار آزمايشگاهي است توسط دانشجو ارائه مي شود ولي در دوره 5 ساله دانشجويان حدود يك سال در صنعت بر روي يك پروژه به عنوان پروزه فارغ التحصيلي كار مي كنند كه در نهايت منجر به ارائه يك پايان نامه مي گردد.
M.Phil : اين دوره اولين مرحله دوره دكترا (Ph.D) است، اما به صورت مستقل نيز بعد از دوره‌هاي Bachelor يا Master در بعضي از دانشگاه‌ها و رشته‌ها ارائه مي‌شود.
Ph.D: این دوره منحصراً با پژوهش است و در اين پژوهش بايد مجهولي كشف، يا موضوع جديدي در يكي از رشته‌هاي علوم ارائه شود. مدت متوسط اين دوره سه سال است و در بعضي موارد براي بالا بردن توان نظري دانشجو چند درس يا سمينار نيز ارائه مي‌شود.
در نظام تحصيلي انگلستان اخذ مدرك Ph.D. مستقيماً پس از دوره Bachelor نيز ممكن است، كه در اين صورت بايستي وضعيت علمي كاملاً مطلوبي داشته باشد.
تبصره1: مدرک دوره ph.D (چنانچه تاريخ شروع به تحصيل بعد از اول سپتامبر 2010 باشد) صرفاً در صورت داشتن مدرک Master قابل بررسی و ارزشيابی است.
تبصره2: کسانی که دارای مدرک کارشناسی ممتاز (با درجه First Class Honours ) می باشند، در صورتی که به علت ممتاز بودن به صورت مستقيم، بدون گذراندن دوره کارشناسی ارشد وارد دوره دکتری (چنانچه شروع به تحصيل بعد از سپتامبر 2010 باشد) شوند مدرک دکتری آنان به شرط بررسی کيفی، شامل ارزيابی توانمندی های علمی، پژوهشی و حرفه ای متقاضی (انجام مصاحبه، اخذ آزمون، برگزاری جلسه دفاعيه، درخواست مقاله و يا بررسی نتايج علمی و قابليت های حرفه ای) و رعايت ساير ضوابط و مقررات قابل بررسی و ارزشيابی است.
نحوه ارزشيابي مدارك تحصيلي
BTEC Higher, HD, HNC, HND: این مدارک و كليه مدارك دیگر با 2 يا 3 سال تحصيل كه منجر به اخذ مدرك Bachelor نمي‌شود بعد از ديپلم دبيرستان، «كارداني» ارزشيابي مي‌شود.
تبصره: مدرك Diploma in Art & Design و ديگر ديپلم‌هاي هنري با توجه به شرط ورودي (داشتن 4 درسGCSE يا Foundation Course يك ساله و طول مدت تحصيل سه ساله، «كارداني» در رشته مربوط ارزشيابي مي‌شود.
Diploma يا Post Gradute Diploma (PGD) در مجموع، «كارشناسي» ارزشيابي مي‌شود.
PGD: بعد از كارشناسي فقط صحت صدور صادر مي‌شود.
MEng: چهار ساله تمام وقت با ارائه ديپلم 12 ساله دبيرستان يا مدارك پيش دانشگاهي ايران و يا معادل آن «كارشناسي» ارزشيابي مي شود.
MEng: پنج ساله تمام وقت با ارائه ديپلم 12 ساله دبيرستان يا مدارك پيش دانشگاهي ايران و يا معادل آن "كارشناسي ارشد" ارزشيابي مي شود.
Master (By Course): با شرط داشتن كارشناسي، «كارشناسي ارشد» ارزشيابي مي‌شود.
Master (By Research): با شرط داشتن كارشناسي، «كارشناسي ارشد» ارزشيابي مي‌شود.
M.Phil: در صورت انجام يک سال تحصيل (پژوهش) بعد از دوره کارشناسی ارشد و يا دو سال تحصيل (پژوهش) بعد از دوره کارشناسی و ارائه پايان نامه به ماخذ کارشناسی ارشد قابل بررسی و ارزشيابی می باشد.
تبصره: دوره M.Phil نبايد به صورت همزمان با دوره های ديگر طی شده باشد و پروژه انجام شده برای دوره مذکور بايد صرفاًٌ برای همين دوره و مستقل از ساير دوره ها باشد.
Architecture Diploma: با دو سال تحصيل بعد از B.A يا معادل آن در معماري، «كارشناسي ارشد» ارزشيابي مي‌شود.
Ph.D. با شرط داشتن مدرك كارشناسي ارشد، «دكترا» ارزشيابي مي‌شود.
تبصره1: در صورتي كه مدارك دكترا بدون تحصيل در مقطع كارشناسي ارشد(Master) و پس از دريافت مدرك كارشناسي(Bachelor) اخذ شده باشد، در ذيل ارزشنامه جمله "اين تحصيلات پس از اتمام دوره كارشناسي انجام شده است قيد مي‌شود.
تبصره2: مدارک تحصيلی مقطع دکتری کشور انگلستان که بدون گذراندن دوره کارشناسی ارشد و پس از اتمام دوره کارشناسی اخذ شده باشد (چنانچه تاريخ شروع به تحصيل بعد از اول سپتامبر 2010 باشد) قابل بررسی و ارزشيابی نيست و صرفاً در صورت داشتن کارشناسی ارشد قابل بررسی و ارزشيابی است.
تبصره3: کسانی که دارای مدرک کارشناسی با درجه First Class Honours (ممتاز) می باشند، در صورتی که به علت ممتاز بودن به صورت مستقيم بدون گذراندن دوره کارشناسی ارشد وارد دوره دکتری (چنانچه شروع به تحصيل بعد از سپتامبر 2010 باشد) شوند مدرک دکتری آنان به شرط بررسی کيفی، شامل ارزيابی توانمندی های علمی، پژوهشی و حرفه ای متقاضی (انجام مصاحبه، اخذ آزمون، برگزاری جلسه دفاعيه، درخواست مقاله و يا بررسی نتايج علمی و قابليت های حرفه ای) و رعايت ساير ضوابط و مقررات قابل بررسی و ارزشيابی است.
تبصره4: مدارك حرفه‌اي كه بدون تحصيل دانشگاهي (آكادميك) اخذ شده باشد در هيچ كدام از رشته‌ها ارزشيابي نمي‌شود.
مدارك دانشگاه آزاد انگلستان(Open University): فقط در دوره (Bachelor) كارشناسي (رشته‌هاي غير فني) با شرط داشتن ديپلم دبيرستان و ارائه گواهي شركت در جلسات حضوري ساليانه، همتراز دانشگاه پيام نور قابل ارزشيابي است و در ارزشنامه عبارت (نيمه حضوري) ذكر مي‌شود.
جدول چگونگی ارزشیابی مدارک تحصیلی دانشگاههای انگلستان:
| مدارک | شرایط | ارزشیابی |
|
HND, HNC, Higher Diploma |
2 یا 3 سال تحصیل بعد از دیپلم دبیرستان | کاردانی |
|
مدارک فوق +PGD |
مجموع تحصیلات 3 یا 4 سال تحصیل بعد از دیپلم دبیرستان | کارشناسی |
| Master M.Phil Arcitecture Diploma |
دارا بودن مدرک کارشناسی | کارشناسی ارشد |
| PHD | 3 سال تحصیل | دکتری |
| PGD | بعد از کارشناسی | صحت صدور |