زودپز یکی از بهترین وسایل برای پخت سریع و آسان غذا است . زودپزها با مصرف کمترین میزان انرژی به دلیل افزایش حرارت و کاهش زمان پخت و حفظ آب درون مواد غذایی غذا را نرم و لذیذ می پزند. زودپز در بین خانم های شاغل طرفداران زیادی دارد زیرا می توانند مواد غذایی را داخل زودپز بریزند و در مدت کمی بعد از بازگشت از محل کار غذا را آماده کنند. امروزه زودپزهای جدید در اندازه ها و رنگ های مختلف با کارایی های فراوان تر از گذشته به بازار آمده اند. در این بخش از نکات خانه داری ساعد نیوز به نکاتی که در تهیه غذا با زودپز باید رعایت کنید ، پرداخته ایم.
انواع زودپز :
زودپزها دارای شکل ها و رنگ های متفاوت و گوناگونی هستند اما بیشتر زودپزها از جنس استیل هستند زیرا این آلیاژ در مقابل شست و شو و ضربه مقاوم است. بعضی ازدیگ ها دسته های کوچک مانند قابلمه دارند و برخی دارای دسته بلندی هستند. انتخاب مدل های زودپز به سلیقه افراد برمی گردد اما اغلب خانم ها دیگ های دسته بلند را انتخاب می کنند زیرا انتقال این گونه ظروف با دسته بلند راحت تر است. دسته های کوتاه هنگام قرارگیری روی اجاق ممکن است، داغ شود و موقع بلند کردن ظرف دست تان بسوزد. بدنه دیگ های زودپز معمولا از جنس استینلس استیل یا همان فولاد ضدزنگ یا آلیاژی از آلومینیوم است. انواع این استیل به دلیل مقاومت بالا، توزیع حرارت و سیاه نشدن مناسب تر هستند. جدیدا دیگ های زودپز برقی هم که زودپز و بخارپز است به بازار وارد شده است . سطح داخلی این دیگ ها با تفلون پوشیده می شود. کار با این دیگ ها نیز مثل زودپزهای معمولی است، اما به خاطر وجود حسگرهای آن غذا در آنها نمی سوزد و قبل از تمام شدن کامل آب غذا برق دیگ قطع می شود اما استفاده از این ظروف ممکن است پول برق آخر ماه شما را افزایش دهد. زودپزهای معمولی، زمان کمتری نسبت به زودپزهای برقی برای رسیدن به دمای مطلوب جهت ایجاد بخار نیاز دارند. نمی توانید در زودپزهای برقی از روش سرد کردن سریع استفاده کنید.
بررسی نکات ایمنی در هنگام خرید زودپز
شاید تعجب کنید اما شما باید از هنگام خرید به نکات ایمنی توجه داشته باشید، می پرسید: «چه نکاتی؟» به شما می گوییم:
- اول از همه یک زودپز استاندارد انتخاب کنید. زودپزی که می خرید حتماً باید نشان استاندارد داشته باشد. نشانی که شما را مطمئن می کند در هنگام ساخت زودپز اصول ایمنی رعایت شده است. از میان زودپزهای استاندارد هم زودپزی را انتخاب کنید که مجهز به قفل ایمنی و امکان برنامه ریزی پخت باشد.
- زودپزی انتخاب کنید که یک دسته ی بلند در یک طرف و دسته ی کوچکی در سمت دیگرش داشته باشد. چون در این صورت هم باز و بسته کردن در برایتان ساده تر می شود و هم حمل ونقل ظرف!
- بهتر است زودپزهای مجهز به شیر خروج بخار اضطراری را خریداری کنید. در این زودپزها وقتی فشار بخار زیاد شود هوای اضافی از شیر خارج می شود و خطر انفجار و یا پاشیدن مواد غذایی به بیرون از بین می رود.
- از فروشنده بخواهید طرز استفاده از زودپز را به طور کامل آموزش دهد.
- بعد از خرید، دفترچه ی راهنما را با دقت بخوانید تا از ریز جزییات استفاده از زودپز مطلع شوید.
آیا زودپز برای تهیه غذا ایمن است ؟
در محل اتصال درپوش به بدنه زودپز، حلقه ای لاستیکی وجود دارد که برای جلوگیری از خارج شدن بخار آب از ظرف است. یک دریچه اطمینان روی درپوش زودپز قرار دارد که هنگامی که فشار بخار آب به حدی برسد که ظرف نتواند آن را تحمل کند، این دریچه باز می شود تا بخار آب از آن خارج شود. هنگامی که زودپز روی روی شعله قرار می دهید ، از سالم بودن سوپاپ بخار آن اطمینان یابید. اگر حرارت بیش از حد باشد صدای سوپاپ بر اثر بخار زیادی که در دیگ جمع شده بلند می شود و شما را متوجه می کند باید حرارت را کم کنید.
با دانستن این نکات راحت تر با زودپز آشپزی کنید
از برداشتن یکباره سرپوش خودداری کنید تا آسیبی به دست و صورت شما نرسد. برای پختن گوشت های یخ زده، زمان پخت را پس از ذوب شدن در نظر بگیرید و تکه های گوشت را از هم جدا کنید. با استفاده ازبخار تحت فشار می توان سرعت پخت را زیاد کرد زیرا افزایش فشار، نقطه جوش آب را بالا برده و درجه حرارت از 100 درجه سانتی گراد بالاتر می رود. برای خارج شدن پخار زودپز آن را زیر آب نگیرید زیرا موجب دیرپز شدن زود پز میشود بلکه سوپاپ هارا بالا بگیرید تا خوب بخار خارج شود سپس درب آن را بردارید.
چه نوع زودپزی را بخریم و به چه نکاتی توجه کنیم:
اندازه زودپز را متناسب با نیاز خود و مقدار غذایی که می خواهید بپزید انتخاب کنید. زودپز با ریختن مواد و آب داخل آن سنگین می شود، پس از انتخاب زودپز های خیلی بزرگ که متناسب با نیاز شما نیست خودداری کنید زیرا جا به جا کردن و شستن آن ها مشکل است. زودپزی را بخرید که دفترچه راهنما و گارانتی داشته و دارای نشان استاندارد باشد. زود پزهای مجهز به قفل ایمنی را بخرید زیرا این قفل باعث می شود تا زمانی که بخار داخل ظرف است در آن باز نشود. برای باز شدن در این دیگ ها بعد از پخت غذا ، شعله را خاموش کرده و سوپاپ اطمینان را برای خروج بخار آزاد کنید سپس در دیگ زودپز را باز کنید. طرز استفاده صحیح از زودپز را هنگام خرید از فروشنده بپرسید تا او به طور کامل به شما آموزش دهد . قبل از استفاده نیز دستورالعمل و دفترچه راهنمای محصول را به دقت مطالعه کنید. برای راحت تر باز و بسته کردن در زودپز و حمل و نقل راحت آن ، زودپزهایی را انتخاب کنید که یک دسته بلند در یک سمت و دسته کوتاهی در سمت دیگر دارند. زودپزهای مجهز به شیر خروج بخار اضطراری را انتخاب کنید. در این زودپزها موارد ایمنی در نظر گرفته شده و اگر فشار بخار زیاد شود، در زودپز جدا نمی شود و محتویات ظرف در آشپزخانه پخش نمی شود زیرا در این زودپزها یک شیر خروج فشار اضطراری وجود دارد که در صورت بالا رفتن بیش از حد فشار فعال می شود. در این زودپزها با بالا رفتن بیش از حد فشار صدایی شبیه سوت شنیده می شود. در صورت عدم توجه افراد و ادامه این روند شیر خروج فشار اضطراری فعال می شود.
زودپز چگونه کار می کند؟
خوب است پیش از آنکه درباره روش صحیح استفاده از زودپز حرف بزنیم، از چگونگی عملکرد آن بگوییم تا بدانید چرا استفاده ی نادرست از زودپز خطرآفرین است. همگی می دانیم که در حالت معمولی آب در ۱۰۰ درجه ی سانتی گراد به جوش می آید. در فضای دربسته ی زودپز، افزایش فشار بخار باعث بالا رفتن نقطه ی جوش آب می شود، به طوری که درون زودپز آب در ۱۳۰ درجه ی سانتی گراد به جوش می آید و این دمای بالا باعث پخت سریع تر غذا می شود! در صورتی که بخار راه خروجی مناسبی نداشته باشد و یا در هنگام استفاده از زودپز نکات ایمنی را رعایت نکنید، فشار بخار زیاد درون زودپز باعث تبدیل شدن آن به یک بمب می شود! البته قصد نداریم شما را بترسانیم جوری که عطای استفاده از زودپز را به لقایش ببخشید! چون زودپز یک وسیله ی بسیار کاربردی و حتی ضروری است.
طرز استفاده صحیح از زودپز قبل از پخت غذا
چنانچه در بخش نکات خانه داری ساعد نیوز اشاره کرده ایم از سفت بودن پیچ های دسته زودپز قبل از بلند کردن آن مطمئن شوید تا هنگام حمل زودپز از دست شما رها نشود تا دچار سوختگی نشوید. سوپاپ یا دریچه اطمینان و روزنه خروج بخار را قبل از بستن در زودپز بررسی کنید و از باز بودن آن اطمینان یابید. اگر حلقه لاستیکی پاره یا خراب بود آن را تعویض کنید. اگر واشر خراب یا پاره باشد یا آن را خوب جا نینداخته باشید، غذا سر رفته و ممکن است شعله گاز را خاموش کند. مواد غذایی مانند دانه گندم یا جو را که ریز هستند یا دارای لعاب و کف است را در زودپز نپزید زیرا ذرات این مواد همراه با کف، بالا آمده و روزنه خروج بخار را می بندد و ممکن است به همین علت دیگ زودپز منفجر شود. زود پز را در جایی بگذارید تا بخار آن باعث صدمه به اطراف نشود. قبل از استفاده از زودپز لازم است حواستان به چند نکته باشد، از جمله:
- شکل ظاهری آن را بررسی کنید و مطمئن شوید که سوراخ یا تَرَکی ندارد. اگر زودپز شکستگی یا ترک داشته باشد خطرات فیزیکی و سوختگی را در پی دارد.
- بعضی زودپزها یک سبد برای بخارپز کردن مواد غذایی دارند، قبل از استفاده، از دفترچه ی راهنما طرز استفاده از آن را مطالعه کنید.
- اگر به محل اتصال درپوش زودپز به بدنه نگاهی بیندازید، خواهید دید که در این قسمت یک حلقه ی لاستیکی وجود دارد. این حلقه مانع از خروج بخار آب و سررفتن غذا می شود. بنابراین قبل از استفاده از زودپز مطمئن شوید این لاستیک سالم و محکم در جای خود قرار گرفته است.
- حتماً دریچه ی اطمینان روی درپوش زودپز را دیده اید، زمانی که فشار بخار درون دیگ زودپز بیش از حد بالا رود و ظرف نتواند آن را تحمل کند، دریچه باز می شود تا بخار اضافی را خارج کند. بنابراین قبل از بستن درپوش زودپز مطمئن شوید که دریچه جرم نگرفته یا با خرده های موادغذایی مسدود نشده است.
- اگر زودپزتان نیاز به تعمیر دارد تا زمانی که آن را تعمیر نکرده اید از آن استفاده نکنید.
نکات ایمنی استفاده از زودپز در حین پختن غذا
برای استفاده از زودپز به وقت پخت غذا هم باید نکات ایمنی را رعایت کنید، از جمله:
- هیچ وقت مواد دانه ریز یا موادغذایی ای که در هنگام پخت ایجاد کف می کنند یا لعاب می اندازند درون زودپز نریزید چون این احتمال وجود دارد که ذرات غذا یا کف، روزنه ی خروج فشار را مسدود کند؛ غذاهایی مثل بلغور گندم، جو پرک، رشته فرنگی، ماکارونی و حبوبات ریز.
- هرگز بیش از دو سوم حجم زودپز را از آب پر نکنید، البته مقدار آب نباید از یک سوم حجم دیگ کمتر باشد.
- زمانی که درون زودپز آب نیست از آن استفاده نکنید.
- بعد از اینکه آب و مواد غذایی را درون زودپز ریختید و درپوش آن را محکم کردید، شعله ی اجاق را کمی زیاد کنید. بعد از چند دقیقه فشار درون دیگ زودپز به حد کافی می رسد که نشانه ی آن صدای سوت زودپز است. با شنیدن صدای سوت شعله را کم کنید تا جایی که صدای سوت به حداقل برسد و قطع شود.
نکات ایمنی استفاده از زودپز بعد از اتمام پخت غذا
بعد از پخت غذا در زودپز، باز هم لازم است چند نکته را رعایت کنید:
- بعد از تمام شدن زمان پخت، شعله را خاموش و سوپاپ اطمینان را آزاد کنید تا بخار درون دیگ تخلیه شود. حواستان باشد که درِ زودپز را تا زمان پایین آمدن سوپاپ اطمینان نباید باز کنید.
- بعد از استفاده از زودپز حلقه ی لاستیکی و دریچه ی اطمینان را بادقت شستشو دهید. اگر حلقه ی لاستیکی دچار پارگی یا ساییدگی شده بود حتماً آن را تعویض کنید.
- پیچ دسته ی زودپز را هر چند وقت یک بار سفت کنید. در صورتی که پیچ دسته ها شل باشد ممکن است در هنگام استفاده، زودپز از دستتان رها شود و خدای نکرده دچار سوختگی و آسیب های فیزیکی شوید.
- بعد از هربار استفاده، واشر زودپز را با کمی روغن خوراکی چرب کنید.
لیست کامل لوازم و وسایلی که تاریخ انقضا دارند و شما نمیدانید
