ایگواناها تخم گذارند و حیوان ماده هر سال طی یک دوره ی لانه سازی همزمان، بین ۳۰ تا ۷۰ تخم می گذارد. ایگوانای ماده پس از تولید تخم هیچ گونه مراقبتی از آنها به عمل نمی آورد. جوجه ها پس از ۱۰ تا ۱۵ هفته سر از تخم در می آورند و در بدو تولد از لحاظ شکل و رنگ بسیار شبیه به والدین خود هستند، با این تفاوت که خارهای پشتی ندارند. جوجه ها تا یک سال پس از تولد در کنار والدین خود می مانند و سپس هر یک به راه خود می روند. قبل از پرداخن به تولید مث ایگوانا ها مختصر مطلبی درباره جنسیت ایگوناها بیان می کنیم.
تشخیص جنسیت ایگوآنا
تشخیص جنسیت در ایگوآناهای جوان بسیار دشوار است. در سن 6 ماهگی تفاوتهای جسمی ظاهر شده و به سادگی می توان نر و ماده بودن این خزنده را از هم تفکیک داد.
ایگوآناهای نر
به طور عمومی سایز و وزن نرها از ماده ها بیشتر است و در مناطق مختلف متفاوت است. نرها در زیر گونه برجستگی بزرگی دارند که به آن فلس بشقابی می گویند و تا 3سالگی رشد نمی کند.جمجمه و فک نرها نسبت به ماده ها بزرگتر می باشند.در زیر رانهای آنها خلل و فرج های برجسته ای به چشم می خورد که در مجاور مخرج قرار دارند که در دوران جفت گیری مادۀ مومی شکل و بو داری از آنها خارج می شود که به وسیله آن ایگوآنای نر بر روی شاخه ها و صخره ها علامت گذاری کرده و نظر ماده ها را به سمت خود جلب می کند.
غبغب گاوی در نرها بلند تر و بزرگتر است. آلت تناسلی در نرها از 14 تا 16 ماهگی شروع به رشد کرده و قابل رویت می شود، قبل از این زمان برای تشخیص جنسیت می توانید در 11 ماهگی با لمس کردن زیر دم در قسمت آلت تناسلی برجستگی کوچکی را احساس کنید که دال بر نر بودن ایگوآنا است. ایگوآناها تیغ هایی در پشت گردن دارند که به تاج پشتی معرف است این تاج در نرها بلند تراست. در ایگوآناهایی که از سوء تغذیه رنج میبرند این تاج از رشد خوبی برخوردار نمی باشد. کیست چربی که بر روی سر قرار دارد در ایگوآنای نر برجسته تر می باشد.
ایگوآناهای ماده
ماده ها دارای جثه، جمجمه، کیست چربی و فلس بشقابی کوچکتری نسبت به نرها می باشند و در زیر ران خلل و فرج ندارند. تاج پشت گردن و غبغب گاوی در ماده ها کوتاه است و یا فاقد آن می باشند.
بلوغ جنسی در ایگوانا
بلوغ جنسی در ایگوانا از 1 سالگی آغاز می شود، در این دوران شرایط محیطی بسیار تاثیر گذار می باشد.در طبیعت ایگوانا ها زود تر به سن بلوغ می رسند در صورتی که در اسارت بلوغ طولانی تری دارند زیرا رطوبت و گرمای مناسب و نور کافی کمتر در این شرایط برای ایگواناها مهیا می شود.در این زمان ایگواناها آمادۀ جفت گیری می شوند. بلوغ جنسی همراه با تغییرات زیادی می باشد.این تغییرات هم جسمی است و هم رفتاری.و صاحبان ایگوانا باید در بارۀ این تغییرات اطلاعات کافی داشته، خود و شرایط محیطی را برای این تغییرات آماده سازند.
ایگوانای نر در فصل جفت گیری
در این زمان دارندگان ایگواناهای نر باید خود را برای یک سری مشکلات آماده سازند، یکی از این مشکلات خشمگین شدن بیش از حد این خزنده می باشدصاحبان باید بدانند که بعد از بالغ شدن، ایگوانای آنها هر هفته یا هر ماه و هر سال این رفتار خشن را از سرمی گیرد و صاحبان می توانند با مهیا ساختن شرایطی مناسب پرخاشگری آنها را تحت کنترل در آورند.یکی از دلایل این سختگیری و بد رفتاری در نرها به علت تغییرات داخلی در فصل جفت گیری است.بعضی از نرها در این فصل خیلی خطرناک و آسیب رسان می شوند و این را با حرکات تند و سریع بدن، حمله کردن، گاز گرفتن، چنگ زدن و با دم شلاق زدن نشان می دهند.
دلیل دیگر این خشونت حساس شدن بیش از حد ایگوانای نر نسبت به محافظت از ایگوانای ماده و حفظ و توسعه قلمرو می باشد.زمانی که ایگوانای نر در حال جفت گیری است از پشت پوست گردن ایگوانای ماده را گاز می گیرد که این گاز گرفتن عصبی نبوده بلکه نوعی ابراز علاقه به ایگوانای ماده می باشد.باید دارندگان ایگوانا این مطلب را بپذیرند که این خزنده در اصل به حیات وحش تعلق دارد و این رفتار جزئی از طبیعت و غریزه این حیوان می باشد.اگر دارندگان ایگوانا ارتباط خوبی با حیوان خود برقرار سازند و اطمینان ایگوانا را بدست آورند و در فصل جفت گیری محیطی امن و دور از صدا های ناگهانی و ایگواناهای نر دیگر برای آن فراهم سازند در به آرامش رساندن این حیوان بسیار موثر خواهد بود.البته ممکن است تمام این امکانات برای ایگوانایی فراهم باشد و باز رفتار خشونت آمیز از خود نشان دهد،
به این نکته توجه داشته باشید که هر ایگوانای نر در هر دورۀ جفت گیری توانایی بارور سازی 15تا18 ایگوانای ماده را دارا می باشد (معمولاً یک روز جفت گیری می کنند و یک روز استراحت) و نداشتن ماده یکی دیگر از دلایل خشونت این حیوان می باشد شما برای حل این مشکل احتیاج به 15 ایگوانای ماده ندارید بلکه می توانید عروسکی هم جثه آن در اختیار ایگوانا قرار دهید.شایان ذکر است تعداد زیادی از ایگواناهای نر در فصل جفت گیری هیچ خشونتی از خود نشان نمی دهند و بسیار آرام و مطیع رفتار می کنند اما بهتر است صاحبان این مطالب را دانسته و خود را برای این شرایط آماده سازند.
آیا عقیم کردن ایگوانا کار درستی است؟
صاحبان وقتی متوجه این حالات در ایگوانای خود می شوند ممکن است به عقیم کردن آن فکر کنند ولی باید به آنها توصیه کنم که اصلا به این موضوع فکر نکنند زیرا این عمل عملی بسیار سخت و مخاطره آمیزی برای ایگوانا محسوب می شود و بیشتر دامپزشکان آن را انجام نمی دهند و باید این مطلب را بدانید که در بسیاری از ایگواناهای نر عمل عقیم سازی همراه با خشونت بیشتری بوده زیرا غدد جنسی ایگواناها هورمون تست سترون تولید نمی کند و حیوان نمی تواند بر اعصاب خود کوچکترین کنترلی داشته باشد.تغییرات دیگری که در ایگوانای نر در این فصل مشاهده می شود، تغییر رنگ بدن کاهش آب بدن، بی اشتهایی و کاهش وزن است و اختلال در انجام عمل دفع، که به علت کاهش مصرف آب و غذا و فراموشی موقتی که در این دوران برای ایگوانا به وجود می آیدعمل دفع در دراز مدت صورت می گیرد و حجم زیادی از روده اشغال شده و در هر بار دفع مزاج، فضای زیادی از محیط زندگی خود را آلوده می سازد که صاحبان باید به این شرایط توجه داشته و محیط را پاکیزه سازند.
ایگوانای ماده در فصل جفت گیر
ایگوانای ماده ای که از لحاظ جسمانی در سلامت کامل باشد حتی اگر جفتی نداشته باشد باز عمل تخم گزاری را انجام می دهد.در مدت آبستنی غذای ایگوانای ماده کم می شود و این بی اشتهایی باعث لاغر شدن موضعی دم و دست و پای حیوان می شود و شکم بعلت رشد تخمها متورم و برجسته شده و شکم شکل کروی به خود می گیرددر این زمان صاحبان باید به آهستگی شکم حیوان را لمس کنند زیرا کوچکترین فشار می تواند باعث شکسته شدن تخمها در فضای شکم شده و موجب عفونت و مرگ ایگوانای ماده گردد.بهتر است در این زمان مکان زندگی ایگوانای ماده را با بستری نرم بپوشانید تا در زمان خواب و استراحت به شکم حیوان فشار وارد نشود.
فصل تخم گزاری ایگوانا
آغاز تخم گزاری ایگوانای ماده در 18 ماهگی است و در هر تخم گزاری 30 تا 60 تخم تولید می شود، تخمها نارنجی روشن بوده و 5/1 سانتیمتر می باشند.این تخم گزاری هر سال در فصل تابستان آغاز می شود. صاحبان ایگوانا باید به این نکته توجه داشته باشند که تغییرات ناگهانی آب و هوا، شهر یا کشور و نامناسب بودن شرایط زیست محیطی و تغذیه، فشار های عصبی و بیماری می تواند باعث تاخیر در زمان تخم گزاری گردد.
نحوه تغذیه نوزادان ایگوانا
ایگوانای ماده تخمها را در خاک دفن کرده و بر روی آن می خوابد و بعد از 2 ماه و 10 روز نوزادان از تخم بیرون می آیند و با مدفوع ایگوانای مادر تغذیه می شوند،این تغذیه برای ایگواناهای نوزاد بسیار حیاتی است و باعث ایمن سازی بدن آنها در برابر باکتریها و انگل ها می باشد.
تغییرات ظاهری در فصل تخم گذاری ایگوانا
در بیشتر ایگواناهای ماده تغییرات فیزیکی به خوبی قابل رویت هستند اما در بعضی از ایگواناها ممکن است تغییرات شکم دیده نشود در این زمان به علت اشغال شدن حجم وسیعی از حفرۀ شکم حیوان به صورت محسوسی بی اشتهایی و لاغر شده و می توان به آبستنی ایگوانا پی برد،بهتر است در زمان مشاهدۀ این تغییرات ظاهری با دامپزشک مشورت کرد و به طور دقیق از آبستن بودن ایگوانا آگاه گردید.
کلسیم در ایگونای باردار
در زمان آبستنی ایگوانای ماده برای ساخته شدت پوست تخمها به کلسیم زیادی احتیاج دارد و امکان به وجود آمدن بیماری (MBD ) در این زمان برای ایگوانای ماده بسیار زیاد است.مصرف کلسیم و مولتی ویتامین مینرال بسیار توصیه می شود.صاحبان در این زمان باید تغییراتی در جیرۀ غذایۀ ایگوانای آبستن ایجاد کنند، در این دوران بهتر است حجم غذا افزوده و از گیاهان و میوه های آبدار و دارای کلسیم بالا بیشتر استفاده گردد.
در زمان آبستنی، صاحبان مشاهده خواهند کرد که ایگوانای ماده پی در پی در حال پنجه کشیدن به اطراف محل زندگیش می باشد و این عمل به علت ساخت غریزی لانه می باشد.ایگوانا دوست دارد در این زمان در خاک تونل حفر کرده و تخمها را در آن دفن کند به همین سبب ساعتها به این کار می پردازد تا لانه ای مناسب مهیا سازد.بهتر است صاحبان در این زمان جعبه ای محکم و پلاستیکی به طول 5/91 تا 183 سانتیمتر و عمق 65 سانتیمتر را از خاک نرم و یا ماسه پر کرده و در اختیار ایگوانای ماده قرار دهند، لبه های جعبه نباید تیز و برنده باشند و خاک باید تمیز و عاری از هر گونه آلودگی و یا اشیاء تیز و برنده باشد.
نکته بسیار مهم در مورد مرگ ایگوانا ماده در فصل تخم گذاری:: ممکن است بعضی از دارندگان ایگوانا که مایل به تکثیر این حیوان نیستند به این فکر برسند که اگر آشیانه مناسب برای ایگوانای آبستن فراهم نکنند ایگوانای آنها از تخم گزاری صرفه نظر کنند، بله این تصور کاملاً درست می باشد و بسیار خطرناک است زیرا ایگوانای ماده تخمها را در شکم نگاه می دارد و تخمها در بدن فاسد شده و باعث مرگ حیوان می شود.
مشکلات تخم گزاری ایگوانای ماده
زمان تخم گزاری در ایگوانا ساعتها به طول می انجامد در این زمان تخمها با فاصله ای کم از بدن ایگوانا خارج می شوند.در بعضی از مواقع دیده شده که یک تخم در بدن ایگوانا چرخیده و مانع خروج تخمهای دیگر شده در این زمان فشار زیادی توست ایگوانا برای خروج تخمها وارد می شود که برای حیوان خطرناک بوده و باعث شکسته شدن تخم در بدن و یا در رفتگی استخوان لگن میشود و همراه با مرگ کاذب(رخوت و بی تحرکی ) می باشد.در این شرایط هرچه سریع تر باید به دامپزشک مراجعه شود و با انجام عمل عقیم سازی و خارج کردن تخمدانها ایگوانا را از مرگ نجات داد.این عمل بسیار مهم و مخاطره آمیز می باشد به همین دلیل باید از دامپزشکی کمک خواست که متخصص خزندگان است و در این زمینه مهارت کافی را دارا باشد.اگر فردی از ایگوانای ماده عقیمی نگهداری میکند باید این را به خاطر داشته باشد که هر ساله در زمان تخم گزاری ایگوانایش آبستنی کاذب خواهد داشت که همراه با تمام حالات و تغییرات آبستنی می باشد.
متولد شدن از تخم و رشد آن
تقریبا 65 روز پس از جفتگیری یک ماده برای تخم گذاری آماده است. ماده ها آشیانه تولد نوزادان را مشخص می کنند و این محل معمولا در عمق یک متری و با وسعت 45 سانتی متر یا بیشتر می باشد. اگر فضای لانه سازی برای ماده های دیگر نباشد آن ها آشیانه خود را با هم تقسیم می کنند. بعد از تخم گذاری ماده ها برای مراقبت از آن ها به دفعات به آشیانه سر می زنند ولی در آن اقامت دائم ندارند.اندازه و تعداد تخم های تولید شده به جثه مادر، مواد غذایی و زمان بلوغ جانور بستگی دارد. به طور میانگین اندازه قطر ها 15.4 میلی متر و طول آن ها 35 الی 40 میلی متر می باشد که در مدت زمان سه روز ایگوانای ماده در حدود 10 الی 30 تخم سفید یا کرم رنگ می گذارد.
مدت زمان بیرون آمدن ایگوانا از تخم یا همان جوجه کشی خزنده ایگوانا 90 الی 120 روز می باشد و درجه حرارت تخم ها در این مدت باید بین 29.4 تا 32.8 درجه سانتی گراد باشد. برای متولد شدن این نوع تخم ها در این فاصله زمانی زیاد در درجه معین بهتر است از دستگاه جوجه کشی استفاده کرد تا بازدهی تولد بالاتر رود تا در جوجه کشی و رسیدن به درآمد آسوده خاطر باشید که خیلی راحت میتوان درآمد بسیار بالا و مناسبی با تکثیر این نوع جاندار برای خود ایجاد کرد. نوزاد ها برای بیرون آمدن از تخم از دندان های مخصوصی استفاده می کنند که بعد از تولد می افتند. مواد مغزی داخل تخم بیشترین غذای هفته اول و دوم زندگی سوسمار را فراهم میکند و بین مادر و نوزادان بعد از تولد ارتباط خاصی وجود ندارد. ایگوانا می تواند بیش از 20 سال در حالت اسارت زندگی کند در حالیکه که به صورت طبیعی 8 سال عمر می کند . همچنین مواد غذایی و لانه مناسب باعث می شود عمر جانور بیشتر شود.
نکاتی درباره نظافت و حمام ایگوانا
