خرگوش های نژاد متوسط و بزرگ بین سن ۴ تا ۴٫۵ ماه، نژادهای خیلی بزرگ بین سن ۶ تا ۹ ماه و نژادهای کوچک تر بین سن ۳٫۵ تا ۴ ماه به بلوغ جنسی می رسند. آزاد شدن تخمک در خرگوش ماده به دنبال تماس جنسی رخ می دهد و مشابه انسان در اثر چرخه هورمونی آزاد نمی شود. برخلاف باور مردم، خرگوش دارای چرخه پذیرش جفت می باشد که این چرخه بین ۱۴-۱۶ روز تکرار می شود.
تشخیص دادن فحل خرگوش
در چرخه تولید مثل، خرگوش ماده زمانی برای جفت گیری آماده است که واژن قرمز و مرطوب باشد و درصورتی که واژن صورتی مایل به سفید باشد و رطوبت واژن کم باشد آماده جفت گیری نیست. یکی از روش های تشخیص بارداری در خرگوش ملامسه شکم برای تشخیص جنین های دانه انگوری در داخل رحم حیوان می باشد.بهترین زمان برای ملاسمه شکم برای تشخیص جنین دوازده روز بعد از جفت گیری است.
دوران بارداری خرگوش چند روز است؟
در دوره تولید مثل خرگوش، مدت زمان بارداری بین ۳۱ تا ۳۳ روز است. اگر مادر نتواند در روز ۳۲ بچه های خود را به دنیا آورد، باید توسط یک دامپزشک زایمان انجام گیرید، در غیر این صورت بچه ها بعد از یکی دو روز مرده به دنیا می آیند.گاهی اوقات خرگوش باردار جنین را به دلیل کمبود تغذیه ای و یا بیماری سقط و یا جذب می کند. باکس های نگهداری بچه خرگوش ها باید در انتهای روز 28 تا 29 بعد از جفت گیری به قفس اضافه شود، چراکه اگر زودتر در قفس گذاشته شود، به ادرار و مدفوع آلوده خواهد شد. بعد از یکی دو روز از تولد خرگوش ها، خرگوش ماده موهای خود را برای ساخت آشیانه در داخل باکس مخصوص بچه ها می کند.
تعداد نوزادان تازه متولد شده
در اغلب موارد تعداد نوزادان به ۵ الی ۸ عدد نوزاد خرگوش می رسد. نوزادان در سه روزگی مو های بدنشان شروع به رشد می کند و در ده روزگی چشم های آن ها باز می شود. در اغلب موارد نوزادان از سه هفتگی شروع به خروج از جعبه زایمان می کنند و شروع به خوردن غذا های جامد می کنند. طول مدت شیر خوارگی نوزادان خرگوش معمولا از ۴ الی ۸ هفتگی می باشد.
در چه صورتی خرگوش به بچه های خودش صدمه میزند؟
خرگوش ماده جوان ممکن است بچه های خودشان را به دلایلی چون استرس، عدم تمایل به مراقبت و سرمای شدید کشته و بخورند.وجود حیوانات شکارچی و یا سگ در نزدیکی محل نگهداری خرگوش ها می تواند با ایجاد استرس در خرگوش ماده باعث این امر نیز شود. توجه داشته باشید که خورده شدن بچه ها توسط مادر امری طبیعی است و جهت جلوگیری از آلودگی محیط برای دیگر بچه ها از طرف مادر انجام می شود.درصورتی که قصد پرورش خرگوش را دارید بهتر است از ماده خرگوش هایی که به دفعات بچه خواری (Cannibalism) انجام داده اند استفاده نکنید
نگهداری بچه خرگوش تازه متولد شده
نوزادان را کنترل کنید. بارداری خرگوش ها حدود ۳۱ تا ۳۳ روز طول خواهد کشید. خرگوش در هنگام زایمان که معمولاً شب یا ساعات اولیه صبح اتفاق میافتد، به هیچ کمکی نیاز ندارد. به این معنی که صبح از خواب بیدار می شوید ومیبینید نوزادان به دنیا آمدهاند. بلافاصله باید مادر را به آرامی کنار بزنید و نوزادان را چک کنید و آنهایی که مرده به دنیا آمدهاند را خارج کنید.شما باید پس از تولد جفت نوزادان را از جعبه خارج کنید.از دست زدن به نوزادان نترسید زیرا مادر در حال حاضر به بوی شما عادت کرده است.
در صورت نیاز نوزادان را گرم کنید. اگر مادر هرکدام از نوزادان را خارج از جعبه به دنیا آورد، وظیفه شما است که آن را در جعبه قرار دهید. این نوزادان معمولاً سرد هستند و فوراً به گرم شدن نیاز دارند.برای این کار از کیسه های آب گرم استفاده کنید و آن را زیر حوله یا ملافه کفپوش قرار دهید. دقت کنید کیسه آب گرم مستقیماً با نوزادان در تماس نباشد.دسترسی مداوم مادر به آب و غذا را فراهم کنید. پرستاری کردن از نوزادان و شیر دادن به آنها کاری است که مدام به خوردن آب و غذا نیاز دارد و از طرفی بستر را برای تولید شیر کافی فراهم میکند. هر روز غذای تازه برای خرگوش فراهم کنید و آب خوراکی را چند بار در روز عوض کنید.
مطمئن شوید مادر به اندازه کافی غذا دریافت میکند در این صورت احتمال خوردن نوزادان بسیار کم می شود.به نحوه پرستاری کردن و شیر دادن مادر نگاه کنید. مادر به طور غریزی اغلب وقت خود را بیرون از لانه سپری میکند. بنابراین اگر مادر را در طول روز ۱ یا ۲ مرتبه در لانه، در حال پرستاری کردن ندیدید، نگران نباشید، چرا که طبیعی است. در عوض به نحوه شیردهی کردن مادر دقت کنید، نوزادان را باید گرم کند و به نوبت به آنها شیر دهد. زمانی که نوزادان آرام هستند یعنی تغذیه شدهاند در غیر این صورت صدایی مانند صدای بچه گربه درمیآورند.
اگر خرگوشتان از نوزادانش پرستاری نمیکند و به آنها شیر نمیدهد فوراً با دامپزشک خود تماس بگیرید. اگر نوزادان ضعیف هستند (به سختی به محیط اطراف پاسخ می دهند)، شکمشان فرو رفته و پوست بدنشان چروک شده (ناشی از کم آبی بدن است)، پس مادر از آنها پرستاری نکرده است و شما باید با دامپزشک خود تماس بگیرید.اگر مادر لانه را راه اندازی کرد و بخشی از خز بدن خود را کند، یعنی طبق غریزه وظایف خود را می داند. در این صورت برای تولید شیر دامپزشک یک دوز کم اکسیتوسین (Oxytocin) به مادر تزریق می کند تا مشکلش حل شود.
اگر نوزادان بیش از ۸ عدد باشند باید با دامپزشک مشورت کنید زیرا ممکن است به مادری دیگر هم نیاز باشد. اگر مادر دارای بیش از ۸ بچه است یا لانه را ترک میکند و به بچه هایش شیر نمی دهد، از دامپزشک خود بخواهید تا بطریهای حاوی شیر مناسب را برای تغذیه نوزادان به شما معرفی کنند. با این حال این امر معمولاً ناموفق است زیرا بجز شیر مادر هیچ فرمولی ۱۰۰درصد برای نوزادان مناسب نیست.جعبه لانه را تمیز نگه دارید. نوزادان تا زمانی که به اندازه کافی بزرگ نشدهاند تا از جعبه خارج شوند، در لانه ادرار و مدفوع می کنند. بنابراین روزانه باید جعبه را تمیز نگه دارید، حوله بستر را تعویض و آنجا را خشک و تمیز کنید.
رژیم غذایی نوزادان را تنظیم کنید. نوزادان دو هفته بعد از تولد می توانند غذاهای پلت شده را کمکم بخورند. با این حال باید تا ۸ هفتگی از آنها پرستاری شود تا شیر بخورند. در طی این دوره، نوزادان به آرامی خوردن شیر مادر را کم می کنند و مصرف پلتها را افزایش می دهند. خوردن شیر مادر برای نوزادان بسیار مهم است زیرا حاوی آنتی بادی های ضد پاتوژن است. نوزادان اگر زود از شیر گرفته شوند، سیستم ایمنی بدن آنها بدون این آنتی بادی ها به اندازه کافی قوی نمی شود.
علاوه بر این شما نباید به مدت طولانی برای تغذیه خرگوش از سبزیجات استفاده کنید زیرا سبب بروز مشکلات گوارشی می شود. شما می توانید تکه های کوچک از یک ماده را حدود دو ماه امتحان کنید اما اگر باعث بروز مشکلات گوارشی مانند اسهال شد، فوراً آن را از رژیم غذایی خرگوش حذف کنید. مواد مناسب برای شروع شامل: هویج، کاهو و کلم بروکلی است.بعد از ۸ هفتگی می توانید نوزادان را لمس کنید. تا زمانی که نوزادان از شیر گرفته شوند، نسبت به بیماری و باکتریها، به خصوص E.coli، که میتواند ظرف چند ساعت نوزادی را از بین ببرد، حساس هستند. برای لمس کردن نوزادان قبل از این که از شیر گرفته شوند، باید دست هایتان را کامل شست و شو دهید. باید بچه خرگوش ها قبل از رسیدن به بلوغ، در این سن تربیت کنید.