صنعت خودروسازی در ابتدای راه خود از الکتریسیته تنها برای آتش زدن سوخت درون موتور استفاده می کرد، اما به مرور زمان استارت، چراغ ها، بوق ها و بخش های دیگری به سیستم های برقی خودروها اضافه شدند که برای فعالیت خود نیاز به جریان برق دارند. این جریان برق از کجا و چگونه تامین می شود؟
در خودروهای امروزی سیستمی پیچیده از مدارهای الکتریکی دیده می شود که انرژی مورد نیاز بخش ها مختلف آن ها را تامین، ذخیره و تقسیم می کند. باتری خودرو اولین و اصلی ترین بخش این سیستم پیچیده است. باتری ذخیره کننده الکتریسیته مورد نیاز خودرو است و سرمنشاء سیستم برقی خودروها. باتری اتومبیل که گونه ای از باتری های قابل شارژ است در انواع مختلف و با ولتاژ های متفاوت بسته به نیاز خودروها استفاده می شود.
باتری از قطعات کم استهلاک و کم دردسر خودرو است که در هر شرایط آب و هوایی ای کار می کند، اما در هر حال طول عمر مفیدی حدود ۴ سال (در بهترین حالت) دارد. البته طول عمر انواع مختلف باتری متفاوت است و هر یک پس از گذشت زمانی سولفاته خواهند شد اما می توان با رفتارهای درست این طول عمر مفید را تا حد زیادی افزایش داد. نکته مهم درباره سلامت خودرو این است که بر سلامت سایر بخش های آن تاثیر مستقیم دارد و درصورت خوب کار نکردن به قطعات دیگر نیز آسیب وارد می کند.
در واقع ورقه هاي سربي درون باتري معين مي كنند كه يك باتري هنوز قابل تغيير است يا نه. در باتري هنگامي جريان توليد مي شود كه اسيد سولفوريك با ورقه هاي سربي واكنش انجام دهد. زماني كه باتري خالي مي شود سولفات روي ورقه هاي سرب انباشته مي شود و توانايي باتري در توليد جريان را كاهش مي دهد. همچنين زماني كه مولد با وادار كردن جريان براي حركت در مسير عكس دوباره باتري را شارژ مي كند، سولفات انباشته شده روي ورقه هاي سرب به محلول برمي گردد.
با گذشت زمان مقداري از سولفات به طور ثابت و دائمي به ورقه ها مي چسبد. در واقع اين سولفات مانعي تشكيل مي دهد تا باعث كاستن توانايي باتري در توليد و ذخيره الكتريسيته شود. چنانچه باتري به طور مكرر قواي خود را از دست دهد يا براي مدت بيش از چند روز در وضعيت خالي شده بماند اين فرآيند تسريع مي يابد. بنابراين چنانچه ورقه هاي سربي سولفاته شوند ديگر باتري پذيراي شارژ نخواهد بود و بايد تعويض شود. عمر متوسط باتري در بهترين شرايط نگهداري تنها ۴ الي ۵ سال است.
دلایل ضعیف شدن باتری خودرو
- نگهداری باتری بدون شارژ برای مدت طولانی
- لرزش بیش از حد
- رسوب گرفتن باتری
- سولفاته شدن باطری
- درست عمل نکردن دینام خودرو و شارژ نکردن باتری
- تخلیه کامل باتری
- قرار دادن باتری در مجاورت گرمای زیاد
همچنین عواملی دیگر نیز وجود دارند که وقتی شما به آن ها بی توجه باشید، باعث خرابی و کاهش عمر باتری می شوند.
انواع باتری خودرو و مزایای آن
کلا دو نوع باتری در بازار موجود است
- باتری تر حاوی مایع اسید
- باتری خشک یا سیلد
برای استفاده، باطری خشک از هر نظر مناسب تر است و تنها برتری که باتری تر می تواند داشته باشد ارزان بودن قیمت آن است.
اما مزایای باطری خشک عبارتند از:
- از هر نظر نسبت به باتری تر ایمن تر است
- عمری طولانی تر دارد
- نوسانات ولتاژ کمتری دارد
- به دلیل جامد بودن محتویات آن دیگر نگران ریختن اسید به داخل محفظه موتور و یا روی اتومبیل نمی شوید
- بخارات اسیدی هم ندارد
عوامل تاثیر گذار بر قیمت باتری خودرو
- باتری خشک از باتری تر گران تر است.
- باتری با آمپر بالا گران تر است.
- باتری خارجی از باتری های ایرانی گران تر است.
شرایط نگهداری باتری خودرو
می خواهیم بدانیم چگونه یک باتری خودرو را نگهداری کنیم تا عمر مفید آن افزایش یابد.
- برای نگهداری باتری هیچ گاه آن را بیش از حد شارژ نکنید.
- در فصول سرد، خودرو را در جای گرم نگهداری کنید.
- از استارت زدن های طولانی و بیجا بپرهیزید
- هیچگاه نگذارید باتری خودرو کاملاً تخلیه شود.
- هرگز دو قطب باتری را به هم متصل نکنید.
- رطوبت زیاد باعث کاهش عمر باتری خواهد شد.
- برای جدا کردن باتری از خودرو ابتدا قطب منفی و سپس قطب مثبت را جدا کنید
- هر چند وقت یک بار بست باطری ها را چک کرده و از سولفاته نشدن آن مطمئن شوید.
- هر چند وقت یک بار قطب های باتری را کنترل کرده و آن ها را شستشو دهید.
- سطح اتکای باتری را کنترل و از محکم بودن آن مطمئن شوید.
- درب باتری را چک کنید تا در صورت شل بودن آن را سفت و محکم نمایید.
- در صورتی که برای مدت بیش از چهار روز از اتومبیل استفاده نمی کنید حتما بست باطری را جدا کرده و ارتباط آن را با خودرو قطع کنید.
نکات ایمنی هنگام کار با باتری خودرو
- تهویه مطبوع
- جواهرات را از بدن دور کنید.
- لباس محافظت کننده بدن بپوشید.
- از عینک ایمنی مخصوص استفاده کنید.
- احتیاط نمایید.
- همه دستورات تولید کننده باتری در مورد تست باتری، استارت باتری به باتری، نصب و شارژ باتری را رعایت کنید.