منظور از سیاه قلم چیست؟
منظور از آموزش سیاه قلم، نوعی از یادگیری نقاشی بوده که در آن فقط از قلم و مرکب سیاه، ذغال و یا مداد استفاده می شود. اگرچه در گذشته این واژه تنها برای موارد گفته شده کاربرد داشت اما امروزه منظور از آموزش سیاه قلم استفاده از زغال، مداد کنته و مداد کربنی می باشد که این مواد تیرگی بیشتری نسبت به مداد گرافیتی دارند، از این رو آثار خلق شده توسط آنها به این نام نهاده شد.
تاریخچه هنر سیاه قلم
هنر سیاه قلم یکی از زیرشاخه های هنر نقاشی است و سبکی محسوب می شود که تقریبا قدمت زیادی دارد. آغاز تاریخچه هنر سیاه قلم به سده هفتم هجری قمری بر می گردد. در هنر سیاه قلم از انواع زغال، کنته و مداد سیاه جهت خلق آثار استفاده می شود. سیاه قلم به طور کلی به شکل خاصی از استفاده از زغال گفته می شود که بیشتر به منظور کشیدن طرح ها و به ویژه طراحی چهره ها استفاده می شود. ولی امروزه هنر سیاه قلم به سبک خاصی از نقاشی گفته می شود.آغازگر تاریخچه هنر سیاه قلم، استادی به نام استاد کمال الملک است که هنر نقاشی را به دیگران می آموخت. استاد کمال الملک در سده هفتم هجری توانست حین آموزش نقاشی به شاگردانش، آنها را ترغیب به استفاده از زغال به عنوان یک نوع قلم بکند و این گونه سبک سیاه قلم آفریده شد. البته این زغال یک زغال ساده نبود و زغال مل نام داشت که ترکیبی از زغال و مل بود و با استفاده از قلمو بر روی بوم کشیده می شد. خود این زغال ها دارای انواع و اقسام مختلفی بودند. هنوز هم استفاده از همین انواع زغال برای کشیدن نقاشی های سیاه قلم رواج دارد و حالا این مسئله تخصصی تر شده است. به طور کلی، نمی توان گفت که نام سیاه قلم چگونه به این نوع از نقاشی نسبت داده شده است. ولی می توان حدس زد که این نام بخاطر ظاهر این نقاشی ها که به صورت سیاه و سفید است و ابزار آن که یک نوع قلم سیاه است مرسوم شده است. البته می شود این نام را بیشتر به استفاده و به کارگیری غیر کارشناسانه این واژه حین آموزش های غیر اصولی و غیر حرفه ای هنر نقاشی در طی این سال ها نیز نسبت داد.
طراحی سیاه قلم وسایل مورد نیاز
- مقوای اشتنباخ
- مداد کنته (از جنس خوب مثلا فابرکاستل)
- محو کن
- پودر کف در یا
- طرح مناسب برای کشیدن می شه گفت اصلی ترین وسایل سیاه قلم اینها هستن خورده ریز هم داره مثل: تخته شاسی، کاتر، پاکن و ..
انواع قلم در تاریخچه هنر سیاه قلم
همان طور که گفته شد، در ابتدای پیدایش این نقاشی توسط استاد کمال الملک، شاگردان ایشان از زغال مل برای کشیدن این نقاشی ها استفاده می کردند. زغال مل در واقع مخلوطی از زغال سیاه و مل است. این مواد توسط قلمو برداشته می شدند و بر روی بوم نقش های مختلفی می بستند. ولی امروزه ابزار هنر سیاه قلم بسیار گسترده تر شده اند و حتی زغال های مورد استفاده نیز هر کدام به یک منظور خاصی استفاده می شوند. زغالی که به شکل چوب های فشرده است به منظور تولید رنگ خاکستری یا مشکی خیلی تیره استفاده می شود. زغال مدادی یا همان زغال فشرده، نوع دیگری از زغال در هنر سیاه قلم است که به دلیل داشتن قابلیت تیز شدن، برای کشیدن طرح های بسیار ظریف استفاده می شود. زغال تاک که زغال بید نیز نام دارد، بیشتر برای طراحی های پایه ای استفاده می شوند. پودر زغال هم بسیار نرم می باشد و بیشتر برای ایجاد سایه مورد استفاده قرار می گیرد.
شیوه انجام تکنیک نقاشی سیاه قلم
این نوع نقاشی معولاً به صورت فتو رئال و هایپر رئال انجام می شود و هنرمند به جای استفاده از مدل زنده، از روش جزء به کل استفاده می کند. به عبارت دیگر هنرمند با استفاده از یک عکس با کیفیت از مدل خود، با دقت و ریزبینی آن را بازسازی می کند.
امروزه علاوه بر طراحی چهره سیاه قلم، طراحی منظره با مداد کنته نیز محبوبیت بسیار زیادی در بین هنرمندان و هنرجویان پیدا کرده است.
سبک رئالیسم
به طراحی و نقاشی واقع گرایانه که نسبت ها و فرم کاملا واقعی باشند رئالیسم گویند ، واقع گرایی فقط فرم یا شکل است نه اجرا و سایه پردازی. مانند تصویر دست های زیر که طبق اصول آناتومی دست طراحی شده اند.
سبک فوتو رئالیسم
مشابه رئالیسم است با این تفاوت که علاوه بر مواردی که برای رئالیسم عنوان شد، در جزئیات و سایه پردازی و کنتراست کاملا وابسته به عکس است و بایستی مشابه عکس سوژه باشد.شاید برخی با این سبک به این دلیل مخالفت کنند که اگر قرار به اجرای یک نقاشی مشابه عکس است، عکاسی و دوربین عکاسی هم همین کار را انجام میدهد، این مقایسه صحیح نیست زیرا هنر نقاشی با دست بسیار بالاتر است و فتورئال، چالشی میان قدرت هنرمند و تکنولوژی است که مشخصا هنرمند فراتر است.
سبک هایپررئالیسم
مشابه سبک فتورئال است اما در جزئیات اغراق می شود. هایپررئال از سال های ۱۹۶۶ بوجود آمد، با الهام از سبک فتورئال و به نظر برخی با پیشرفت تکنولوژی دوربین رشد کرد.نشان دادن جزئیات تصویر همچون انعکاس های ریز (نقش اساسی دارد) مثل: موهای ریز، روزنه های پوست، رطوبت و قطرات روی سطح پوست(این موارد که نام برده شد در هایپررئال چهره میباشد ولی هایپررئال فقط مختص چهره نیست و نقاشانی همچون رافئلا اسپنس از ساختمان ها و محیط شروع کردند).
آموزش طراحی سیاه قلم چه مزایایی دارد؟
آموزش سیاه قلم بیشتر بر روی عناصری تمرکز دارد که نشان دهنده نور، روشنایی و سایه پردازی هستند. هنرمند، با استفاده از نقاشی سیاه قلم و به کارگیری رنگ های سیاه و سفید تکنیک های خاص و جذابی را که برای این هنر مورد نیاز می باشد را پیاده سازی می کند. یکی از مهمترین ویژگی های این اثر، خلق طرح های پایدار و هنری بسیار زیبا در انواع خطی، بافتی و سایه می باشد. آموزش سیاه قلم باعث می شود که هنرمند با استفاده از تکنیک های آن آثار بسیار بی نظیر و حیرت انگیزی را خلق کند.
این هنر یکی از بهترین ابزار ها برای به تصویر کشیدن احساسات و ایده های درونی انسان می باشد که برای طراحی چهره افراد، منظره های گوناگون و به طور کلی هر سوژه ای که مورد علاقه هنرمند است، به کار می رود.
افرادی که به کار نقاشی سیاه قلم می پردازند و به آموزش سیاه قلم ، معمولاً روحیه ای درون گرا دارند و از این طریق می توانند به بهترین نحو ممکن احساسات خود را بیان کنند.
نکاتی درباره نقاشی سیاه قلم
- هرگزقبل از سایه پردازی از پاکن به منظور پاک کردن استفاده نکنید. پاکن طراحی را لکه لکه خواهد کرد.
- پیش از کار، دست های خود را بشویید و از دست کشیدن روی مقوای سیاه قلم پرهیز کنید.
- تنها از تصاویر با کیفیت و پر کنتراست برای این منظور استفاده کنید.