پارامترهای موثر در مصاحبه دکتری 

مصاحبه دکتری و اهمیت آن

همه ساله در پی قبولی در آزمون کتبی دکتری تعداد زیادی از داوطلبان به شکل چند برابر ظرفیت وارد عرصه ای تازه و رقابتی به نام “مصاحبه” می شوند. با توجه به اینکه سهم مصاحبه در قبولی دکتری وزن زیادی را در موفقیت داوطلبان به خود اختصاص می دهد و از سوی دیگر کمبود منابع اطلاعاتی در این زمینه برای اولین بار پرتال تحصیلات تکمیلی (Phdun.ir) دست به تهیه راهنمای جامع تکنیک های موفقیت در مصاحبه دکتری نموده است.

همانطور که داوطلبان گرامی عنایت دارند مبحث مصاحبه شامل دو بخش رزومه تحصیلی است که بایستی از قبل تهیه و روز مصاحبه یا قبل از آن به دانشگاه مربوط ارائه شود و بخش دوم شامل مجموع اتفاقاتی است که دقیقاً در روز مصاحبه اتفاق خواهد افتاد. بنابراین راهنمای حاضر در دو بخش ۱- فعالیت های پیش از مصاحبه و ۲- مهارت های روز مصاحبه تدوین شده است.

بخش اول) فعالیت های پیش از مصاحبه دکتری

وزن نمرات مصاحبه و توازن نمره دهی بسته به دانشگاه تا حدی متفاوت است. اما به طور کلی سوابق آموزشی نظیر معدل دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد و سوابق تدریس دارای اهمیت هستند. بنابراین در صورتی که هنوز مقطع ارشد خود را به پایان نرسانیده اید سعی شود معدل نسبتاً مقبولی از خود به ثبت برسانید. البته داشتن معدل بالا در جذب دانشجوی دکتری به صورت استعداد درخشان نیز جزء موارد ضروری است که بحث در رابطه با آن خارج از این مقوله است.

سوابق پژوهشی نظیر داشتن مقاله، طرح تحقیقاتی، کتاب و اختراعات جزء موارد اصلی امتیازدهی داوطلبان می باشد. بنابراین بخش مهمی از امتیازدهی مصاحبه آزمون دکتری مربوط به فعالیت های یک داوطلب پیش از آزمون خواهد بود. از این رو یک داوطلب موفق همواره سعی دارد از خود سوابق آموزشی و پژوهشی قابل توجهی به ثبت رسانیده تا روز مصاحبه با اعتماد به نفس بالاتری روز مصاحبه حاضر شده و به سوالات پاسخ دهد. در بسیاری از اوقات پر کردن این بخش از رزومه تحصیلی به مراتب زمان بیشتری را نسبت به خود آزمون دکتری طلب می کند.

تعداد کثیری از داوطلبان استرس زیادی قبل از مصاحبه دکتری از خود بروز می دهند غافل از اینکه مصاحبه صرفاً یک حضور یکی یا دوساعته و پاسخ دهی به سوالات مطرح شده نیست و بخش قابل توجهی از نمره مصاحبه به فعالیت های پیشین داوطلبین بر می گردد. در مقاله های آتی سعی خواهد شد به نحوه تقویت رزومه تحقیقاتی و راهنمایی در این زمینه پرداخته شود. و اما نکات مهم روز مصاحبه چه مواردی هستند.

بخش دوم) فعالیت های روز مصاحبه دکتری

پارامترهای زیادی در روز مصاحبه تاثیر شگرفی در نتایج امتیاز دهی تیم مصاحبه کننده دارند. برخی از پارامترها جنبه روانی داشته و برخی دیگر جنبه علمی و یا اخلاقی. از مهمترین پارامترهای روانی موثر در نتایج مصاحبه داشتن اعتماد به نفس کافی در روز مصاحبه است. بله اعتماد به نفس مهم است. ممکن است یک داوطلب به دلیل نداشتن اعتماد به نفس کافی نمره پایین تر از حق خودش دریافت کند. ایجاد اعتماد به نفس با ممارست و صحبت در جمع به دست می آید. از این رو لکنت زبان های زیاد، ترس غیر قابل کنترل و از این دست نشانه ها که تداعی گر اعتماد به نفس پایین هستند می تواند در امتیازدهی تاثیر منفی ایجاد کند. بنابراین توصیه می شود پیش از هرچیز این جنبه روانی را درخود تقویت کنید. البته داشتن اعتماد به نفس کافی علاوه بر قبولی در یک مقطع تحصیلات تکمیلی موجبات بهبود زندگی روزمره افراد را نیز فراهم می سازد. البته نبایستی اعتماد به نفس را با غرور اشتباه گرفت. همانطور که داشت اعتماد به نفس جزء فاکتورهای مهم و مثبت است در مقابل مغرورانه صحبت کردن با تیم مصاحبه کننده تاثیر کاملاً منفی در نتایج مصاحبه خواهد داشت. بنابراین از القا بلند پروازی های مغرورانه و ایجاد حس خود برتر بینی در تیم مصاحبه کننده اجتناب ورزید.

پارامتر های مهم در مصاحبه دکتری

از دیگر پارامترهای مهم در روز مصاحبه طرز پوشش، ادب و اخلاق داوطلبین است. برای آقایان و خانم ها داشتن تیپ رسمی مهم است. به کرات مشاهده می شود که پس از بحث و مذاکره در رابطه با یک موضوع بین تیم مصاحبه کننده و داوطلب اختلاف نظر وجود دارد، در این موارد به شدت دقت کنید که همیشه جانب ادب و اخلاق را رعایت نموده و از عصبانیت اجتناب کنید هرچند که از نظر علمی حق با شما باشد. شاید ایجاد چالش برای یک داوطلب در روز مصاحبه با هدف سنجش میزان بردباری وی باشد. معمولاً اساتید با ترفندهای خاص خود میزان بردباری و اخلاق شما را مورد سنجش قرار می دهند. همانطور که مشاهده می شود برخی از پارامترهای مهم اصلاً ربطی به این موضوع ندارد که شما فرد علمی هستید یا خیر، این موارد نیاز به تمرین و ممارست داشته تا بتوان از این حیث با خاطری آسوده در روز مصاحبه حاضر شد.

البته در روز مصاحبه بایستی از نظر علمی آمادگی کاملی داشته باشید، خواندن پایان نامه مقطع تحصیلی قبلی خود اکیداً توصیه می شود. سوال از عنوان موضوع پایان نامه و یا یافته های تحقیق شما جزء سوالات معمول تیم مصاحبه کننده است. سعی کنید چکیده انگلیسی پایان نامه خود را مسلط باشید. ممکن است از شما به انگلیسی در رابطه با پایان نامه شما سوال شود. همچنین یک پیش زمینه انگلیسی در رابطه با خودتان نیز در ذهنتان سازماندهی کنید. به سوالات مطرح شده خوب فکر کنید و بعد پاسخ دهید. از عجله کردن در زمان پاسخ اجتناب ورزیده و هرگز بین صحبت های تیم مصاحبه کننده آزمون دکتری صحبت ننماید. همچنین توصیه می شود مروری بر روی مقالات چاپ شده قبلی خودتان داشته باشید.

با رعایت نکات گفته شده و کمی تمرین می توانید در مصاحبه آزمون دکتری به موفقیت برسید.