واژه paraphrase و یا پارافریز که در فارسی از آن به بازنویسی ، خلاصه نویسی ، نقل قول غیرمستقیم، مشابه نویسی ، سایه نویسی ، نقل به مضمون و شبیه به این ها یاد شده است منظور از آن یعنی حفظ معنی و مفهوم جمله ولی تغییر در ساختار و ترکیب کلمات و استفاده از کلمات هم معنی و هم خانواده .
کاربرد پارافریز بیشتر در زبان انگلیسی و در ترجمه های انجام شده است . Paraphrase یک فعل است، که به معنی دوباره نوشتن یک عبارت و یا جمله است. جمله ی پارافریز شده باید معنی جمله ی اول را داشته باشد اما با لغات و ساختار متفاوت.
در زبان فارسی کسانی که دستی در نگارش و نویسندگی دارند به وفور از این ترفند استفاده کرده اند . وقتی از مطاله متن یا مطلب شخص دیگر و یا کتابی افکارات و ایده هایی به ذهنمان می آیند و یا قصد استفاده از محتوای موجود در آن متن و یا را داریم و یا قصد کاربرد موارد ارائه شده در متن را در نوشته خود هتسیم ؛ ولی نمی خواهیم تمامی این مطالب را به صورت آنچه که هست بنویسیم و کپی برداری کنیم یا به عبارتی دست به ربودن مطالب دیگران بزنیم که در دنیای نگارش و ادبیات بسیار ناپسند می باشد و از آن با عنوان سرقت ادبی یاد می شود . این کار علاوه بر ادبیات ، در گستره دانش های دیگر و علم و فنون نیز سرقت محسوب می شود بخصوص در نگارش مقالات علمی . وجود موارد کپی برداری شده از مقالات دیگران در مقالات علمی خود سرقت علمی و ادبی وحسوب شده و جرائم خاصی را به دنبال دارد . از این رو می توان پارافریز را یک راه حل برای جلوگیری از سرقت علمی دانست.
بیشتر بخوانید: نگارش و فرمت بندی مقاله
بنابر آنچه گفته شد پارافریز یک روش حل و برطرف ساختن سرقت علمی و ادبی می باشد .
هنگام خلاصه نویسی از کتاب یا متنی بعضا بدون قصد قبلی و بدون آ«که بدانیم و با مفهوم پارافرایز آشنا باشیم ، پارافریز را انجام می دهیم . آنچه که از متن دریافتیم را با جملات خودمان و با کلماتی هم معنی با متن اصل می نویسیم . البته خود کار خلاصه نویسی خیلی با paraphrase تفاوت دارد زیرا در خلاصه نویسی، همان طور که از نامش برمی آید، به تلخیص و گزینش جملات دست می زنیم و متن را کوتاه تر از آن چه هست ارائه می دهیم و عمدتاً این کار با استفاده از همان جملات متن اصلی انجام می شود، اما اگر همان متن خلاصه شده را به زبان خودمان بنویسیم پارافرایز را انجام داده ایم . در حالی که در پارافریزینگ (paraphrasing) ایده و فکر اصلی را تقریباً با همان تعداد واژۀ متن مرجع اما به زبان خودمان ارائه می کنیم. یعنی نشان می دهیم که ایدۀ اصلی اثر قبلی را درک کرده ایم و به طور کامل متوجه آن شده ایم ، که می توانیم آن را به زبان خودمان بیان کنیم؛ علاوه بر این گاهی با نحوه نگارش خود به خواننده نشان می دهیم که آن قدر به بحث مسلط هستیم که داریم با استفاده از مهارت خود و بنا به نیاز مخاطب، متن اصلی را بهتر و دقیق تر و متناسب با فهم و درک خواننده توضیح می دهیم.
دانشجویان رشته ادبیات فارسی با این کار تحت عنوان سایه نویسی و یا همان پارافریز ( paraphrase ) آشنا هستند و یکی از شاخه های دروسی آنان می باشد که در امر نگارش باید به آن تسلط کامل داشته باشند.
دانشجویان و افرادی که به فراگیری زبان انگلیسی می پردازند و قصد شرکت در آمون IELTS را دارند نیز باید مهارت خود را در این بخش تقویت کنند زیرا که در آزمون IELTS عمده ترین امتیاز بخش نویسنندگی و یا ( writing ) مربوط با paraphrase می شود .
علاوه بر این تعاریف و توصیفات و کاربردهای گفته شده در مورد پارافریز بحث ما پیارامون اصلی ترین کاربرد آن در مقاله نویسی می باشد. در امر مقاله نویسی چه به زبان فارسی و چه مقالات ترجمه شده به زبان انگلیسی ، به منظور جلوگیری از سرقت ادبی و یا رفع سرقت علمی انجام شده در مقالات علمی از ترفند پارافریز paraphrase استفاده می کنیم .
اگر در هر نوع استفاده از متون دیگران، موازین استنادی را به درستی رعایت نکنیم، متهم به ارتکا سوء رفتار پژوهشی و دستبرد علمی می شویم. به ویژه، اگر بازنویسی به خوبی انجام نشود، حتی با وجود آوردن استناد، نویسنده به دردسر می افتد، یعنی به طور صحیح نمی تواند استناد دهی و یا رفرنس دهی کند؛ و شاید متهم به محتوارُبایی (سرقت علمی) شود.
باید توجه داشته باشیم که اگر بخواهیم فکر و ایدۀ اصلی یک اثر را توضیح بدهیم و یا از آن استفاده کنیم و استارت فعالیت علمی خود را بزنیم ؛ گاهی برای بیان چنین مسائلی ، از واژگان دقیق متن مرجع ، از عبارات تخصصی جدید ، رشته های واژه ای چندکلمه ای و مختص متن مرجع، استفاده می کنیم که منحصربه فردِ متن مرجع می باشد ؛ در این صورت باید از علامت نقل قول استفاده کنیم.درغیر این صورت مرتکب به سرقت علمی شده ایم و باید این مشکل را با روش هایی از جمله پارافریز برطرف سازیم .
به زبان ساده تر منظور از استناد دهی این است که به خواننده بگوییم که این مقاله به زبان و ایده خود مان هست و فقط بخشی از مطالب و اطلاعات متعلق به شخص دیگر است و باید به خوبی به خواننده نشان دهیم که کدام قسمت از نوشتۀ ما، ایدۀ دیگران است . هرچه مخاطب در تشخیص این که کدام قسمت از متن نوشتۀ ما و کدام قسمت، ایدۀ دیگران است، بیشتر گیج شود، کیفیت بازنویسی و یا نویسندگی خود مقاله ما پایین تر است.
پارافرایزینگ paraphrasing با توجه به آنچه که گفته شد به نظر آسان می رسد و شاید در توان هر پژوهشگری باشد که مقالات علمی خود را با روش پارافریز رفع سرقت علمی نمایند . ولی گاها مطالب کپی شده چنان پیچیده است که نیازمند چندین و چند مرحله پارافریز هست و یا نیاز دارد که یک شخص متخصص در این زمینه این کار را انجام دهد . و یا نیازمند انجام پارافریز در زبان انگلیسی هست و تسلطی به زبان انگلیسی نداریم . همچنین باتوجه به سختگیری هایی که در داوری و تشخیص سرقت علمی مقالت علمی وجود دارد ، این کار از عهده ما ساخته نیست ، بنابراین نیازمند کمک و یاری متخصصان در این زمینه می باشیم .
