روز 21 شهریور امروزه با نام روز ملی سینما شناخته می شود. در واقع، در سال 1379 به سبب هم زمان شدن با بزرگداشت صدمین سال ورود این هنر به ایران به این نامگذاری شد و از آن تاریخ، هر ساله این روز در خانه سینما و با حضور هنرمندان جشن گرفته می شود. این روز در تقویم ملی ایران نیز ثبت گشت. در روز 21 شهریور جشنواره ای نیز برگزار شد که در آن به بازیگران، کارگردانان و سایر عوامل فیلم های برتر جوایزی را به رسم یادبود اهدا کردند.
سينما از همان آغاز محلي براي تبلور انديشه ها و افكـار بشـري بـوده اسـت و بسـياري از فيلمهاي دوران صامت سينما تجليگاه نقدهاي عميق اجتماعي هستند. با ايـن حـال، ورود اين صنعت به ايران همانند بسياري ديگر از مظاهر مدرنيته، همراه با مشکلات فراواني بـوده است. نگاه خودمحورِ دربار سـلطنتي بـه پديـده سـينماتوگراف و بهـره گيـري از آن بـراي برآوردن آرزوهاي شخصي پادشاه و ايجاد سرگرمي براي درباریان، سودجويي بازارياني كه فارغ از نگرش هنري، سينما را ابزاري بـراي كسـب درآمـد هنگفـت مـي انگارنـد، بـي تـوجهي روشنفكران به ظرفيت هاي سينما براي تاثيرگذاري بر اجتماع، و نگرش عمومي به سينما به مثابه ابزاري مفرح براي وقتگذراني و سرگرمي از جمله مولفه هايي است كـه باعـث شـد سينماي ايران در دهه هاي آغازين فعاليت خـود در مسـيري ناهموار قرار بگیرد و از رسـالت نهادين اين هنر براي نقد و تحول اجتماعي بركنار بماند.
پس از انقلاب دیجیتالی فضای سینما نیز از آنالوگ به دیجیتال تغییر کرد، و عده زیادی از سینماگران در مشاغلی مانند لابراتور فیلم، فیلمبرداری، تدوین و... که همه آن ها با سیستم های آنالوگ ب پایه نگاتیو کار می کردند، شغل خود را از دست دادند. و تنها عده کمی از آنها توانستند خود را با شرایط جدید وفق دهند و به صنعت سینمای دیجیتال بپیوندند اما اغلب آنها بر حسب اقتضای سنی، توان یا حوصله فراگیری سینما بر پایه تکنولوژی را نداشته و بیکار شدند. اغلب این اشخاص که همواره پشت دوربین بوده اند و برای عموم مرد کمتر شناخته شده هستند، فاقد حداقل های لازم برای یک زندگی آبرومندانه هستند و متاسفانه هیچ حمایتی به جز بیمه هنرمندان از این جامعه بزرگ تاثیرگزار که نقش موثری از بسیاری از تولیدات مهم تاریخ سینما داشتند، نمی گردد.
سینمای عصر امروز نیز شاید بیشتر از هر هنر و صنعت دیگری متضرر شده است. از طرفی اپیدمی کوید19 و محدویدت های کرونایی و از سویی دیگر محدودیت های تولید و عدم سرمایه گذاری در این صنعت و از طرفی دیگر نیز تعییر دولت و عدم شاف سازی در حوزه صدور پروانه ساخت و پروانه نمایش سینما را بیش از پیش به انزوا کشیده است. ولی چنیین به نظر می رسد که در صورت داشتن اراده جدی در گذر زمان این مشکلات قابل حل می باشد. اما آنچه که این صنعت را با بحران جدی مواجه کرده است پیشرفت تکنولوژی در عصر ارتباطات و توسعه شبکه های اجتماعی و پلتفرم های متعدد آن می باشد به طوری که با بروز و ظهور این شبکه ها ذائقه و سلیقه مردم تغییر پیدا کرده است و مردم از این هنر و صنعت که هم جنبه آموزشی داشته، هم جنبه سرگرمی فاصله گرفتنه اند و مردم سینما را به خانه ها و گوشی های همراه خود برده اند که این نوع کارها در عمل می تواند تعداد زیادی از مشاغل را که به صورت مستقیم و غیر مستقیم با این صنعت سرو کار دارند، با بحران جدی مواجه کند.
بستر شبکه های اجتماعی فرصتی برای برخی سودجویان فراهم آورده که حقوق و مالکیت مادی و معنوی فیلم های تولیدی را نقض کرده و آن ها را قبل از اکران رسمی به سرقت برده و سپس اقدام به پخش غیر قانونی و غیر اخلاقی آن ها از طریق این شبکه ها نمایند. علاوه بر این افرادی که خود را شاخ مجازی معرفی می کنند با جولان دادن در این شبکه ها خود را به تهیه کنندگان و سرمایه گذاران این صنعت هنری تحمیل و تزریق می نمایند تا نابازیگران جدیدتری با هویت های مجازی کاذب روی پرده نقره ای خودنمایی کنند.
حال صنعت سینما با چالش هایی همانند اقتصاد ژله ای سینما.عدم توسعه سریع زیرساخت های نمایش، هزینه بالای تولید فیلم، فاصله چشمگیر با دانش و فناوری روز فیلمسازی دنیا، عدم تناسب منابع با خواسته ها، ممیزی دردسرساز و بی قاعده دست و پنجه نرم می کند که برای رفع این چالش ها یک برنامه ریری دقیق و هدفمندی جهت احیا نفس های از کارافتاده سینما لازم است.
مهدی حیدری
فعال فرهنگی و هنری
