پشت پرده کاهش باروری مردان

به گزارش پایگاه خبری-تحلیلی ساعد نیوز به نقل از فرارو، جیمز دسوزا" یک معلم دبیرستان هجده ماه پس از آنکه با همسرش برای فرزنددار شدن تلاش می‌کردند، تحت آزمایش باروری قرار گرفت. یک مشکل وجود داشت: مورفولوژی (ریخت شناسی) اسپرم‌های او صفر بود بدان معنا که هیچ یک از اسپرم‌هایش به درستی تشکیل نشده بودند.

دسوزا در میانه دهه سوم عمرش قرار داشت. او از تناسب اندام و وضعیت جسمانی سالم برخوردار بود. او سیگار نمی‌کشید. دسوزا اکنون ناراحت است و می‌گوید مردانی که دچار ناباروری هستند مردانگی‌شان زیر سوال می‌رود.

واقعیت آن است که ناباروری مردان علاوه بر آن که از سوی جامعه نادیده گرفته می‌شود اغلب از سوی کلینیک‌های باروری که عموما برای زنان طراحی شده‌اند نیز چندان مورد بررسی قرار نمی‌گیرد. با این وجود، محققان برای دهه‌های متمادی هشدار داده‌اند که این موضوع یک معضل رو به رشد است.

در سال 1992 میلادی مجله پزشکی بریتانیا نتایج اولین تجزیه و تحلیل گسترده را منتشر کرد که نشان می‌داد تعداد اسپرم‌ها طی مدت نیم قرن بیش از 40 درصد کاهش یافته است. جدیدترین، بزرگترین و جهانی‌ترین تجزیه و تحلیل در دسترس از مطالعات صورت گرفته تا به امروز که در نشریه Human Reproduction در سال 2022 میلادی منتشر شد نشان می‌داد میانگین تعداد اسپرم از اوایل دهه 1970 میلادی تاکنون 62 درصد کاهش یافته و میانگین غلظت اسپرم بیش از 50 درصد کاهش یافته و به 49 میلیون در هر میلی لیتر رسیده است.

به نظر می‌رسد کاهش سال به سال کیفیت اسپرم از سال 2000 میلادی تسریع شده است. دانشمندان بر این باورند زمانی که غلظت اسپرم به کم‌تر از 40 میلیون در هر میلی لیتر می‌رسد باروری مردان تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

"شانا سوان" اپیدمیولوژیست در نیویورک و یکی از نویسندگان مقاله مذکور در نیویورک هشدار داده که کاهش تعداد اسپرم‌ها بقای انسان را به خطر می‌اندازد. او می‌گویید شاید در ظاهر سناریویی تخیلی به نظر برسد، اما فرض کنید با فرزندان مردانی روبرو باشیم که در آنان شمارش اسپرم به سمت صفر میل پیدا می‌کند آن زمان چه خواهد شد؟ او واکنش عمومی به یافته‌های خود را با نحوه استقبال افکار عمومی از شواهد گرمایش جهانی در 40 سال پیش مقایسه کرد یعنی وضعیتی که علیرغم پوشش رسانه‌ای آن موضوع پیامد‌های آن یا رد شده یا نادیده گرفته می‌شوند.

سوان در دهه 1980 به نقشی که ممکن است سموم محیطی در سلامت باروری ایفا کنند علاقمند شده بود. او زمانی که مجموعه‌ای از سقط جنین‌های رخ داده در کالیفرنیا را بررسی کرد دریافته بود که این موضوع با زباله‌های سمی یک کارخانه نیمه هادی که به منبع آب نشت کرده بود در ارتباط است. انواع مختلف سازوکار‌ها برای کاهش تعداد اسپرم مردان وجود دارند از سبک زندگی مدرن (سیگار، استرس، رژیم غذایی مناسب و لباس زیر تنگ) گرفته تا تغییرات در طول رشد جنین پسر. نتیجه یک مطالعه نشان داد استرس مادر در دوران بارداری باعث می‌شود فرزند پسرش سالیان بعد، اسپرم با کیفیت پایین‌تری داشته باشد.

با این وجود، سوان توجه ویژه‌ای به نقش دسته‌ای از مواد شیمیایی ساخته دست بشر به نام مختل کننده‌های غدد درون ریز دارد که در زندگی مدرن در همه جا یافت می‌شوند. این مواد با حداقل مقررات و آزمایش ایمنی اکنون در پلاستیک‌ها و لوازم آرایشی و مواد غذایی ما تقریبا در همه جا قابل دسترسی هستند. دانشمندان دریافته اند که حتی در گرینلند دورافتاده بافت چربی برخی از خرس‌های قطبی حاوی پلی کلره بی فنیل (PCB) است یک ماده شیمیایی مختل کننده غدد درون ریز که دو دهه پیش در بریتانیا ممنوع اعلام شد. آن خرس‌ها سطح تستوسترون و هم چنین آلت تناسلی و بیضه‌های کوچک‌تری داشتند.

مشکل این است که ارتباط بین تعداد اسپرم و باروری پیچیده می‌باشد: تعداد اسپرم مرد در طول زندگی او به دلایل قابل پیش بینی و دلایل ناشناخته بسیار متفاوت است. چنین نوساناتی طبیعی هستند. با این وجود، دانشمندان متکی به این فرضیه هستند که تعداد اسپرم‌ها در حال کاهش هستند و فرصت‌هایی را برای پرداختن به پرسش‌های مهم‌تر از دست می‌دهند. برای مثال، ما هنوز نمی‌دانیم ناباروری مردان دقیقا تا چه اندازه شایع است یا آن که میانگین تعداد اسپرم در کشور‌های مختلف چه میزان است.

علاوه بر این، مواردی برای یادگیری در مورد ارتباط آشکار بین باروری ضعیف و سلامت عمومی مردان وجود دارد. نتیجه مطالعه‌ای نشان داد که داشتن اسپرم بی کیفیت احتمال مرگ مردان را بیش از دو برابر افزایش می‌دهد. هم چنین، اسپرم بی کیفیت با افزایش خطر ابتلا بیماری قلبی، دیابت و سایر شرایط تهدید کننده زندگی مرتبط است، اما محققان به طور کامل دلیل آن را نمی‌دانند. پیسی می‌گوید موضوع دیگر آن است که در دهه‌های اخیر افزایش نرخ سرطان بیضه و هم چنین افزایش شرایط مادرزادی وجود داشته است مانند کریپتورکیدیسم که در آن، بیضه‌ها به درستی پایین نمی‌آیند.

در پاییز 2020 میلادی زمانی که "جیمز دسوزا" و همسرش به فکر رحم جایگزین بودند تشخیص داده شد که او به سرطان بیضه مبتلا است. تقریبا یک دهه از زمانی که آنان تلاش برای بچه دار شدن را شروع کرده بودند می‌گذشت. دسوزا در زمان ابتلا به بیماری در اواسط دهه چهارم عمر خود قرار داشت. او به جز خستگی شدید در پایان ترم تابستانی و تورم بیضه که باعث شد به ملاقات پزشک عمومی برود هیچ گلایه عمده‌ای از وضعیت سلامتی اش نداشت.

پزشک به او گفت که میزان سرطان بیضه در میان مردانی که مشکلات باروری دارند بیشتر است. پزشکان پیش از این چنین موضوعی را به او نگفته بودند. یکی از اولین افرادی که متوجه ارتباط آشکار بین کاهش کیفیت اسپرم و افزایش نرخ سرطان بیضه شد "نیلز اسکاکبائک" متخصص اطفال دانمارکی بود. او در اوایل دهه هفتاد میلادی نمونه برداری‌هایی را روی مردان ناباروری انجام داد که متعاقبا به سرطان مبتلا شدند و متوجه شد که سلول‌های زایای غیرطبیعی (سلول‌هایی که اسپرم تولید می‌کنند) که از بدو تولد فرد وجود دارند پیش ساز سرطان سلول‌های زایای بیضه شایع‌ترین سرطان در میان مردان 15 تا 49 ساله هستند.

نرخ سرطان سلول زایای بیضه برای چندین دهه در حال افزایش بوده است. اسکاکبائک به این نتیجه رسید که عاملی باعث اختلال در رشد مردانه جنین در رحم و سبب افزایش نرخ سرطان بیضه و هم چنین باعث کاهش تعداد اسپرم و افزایش کریپتورکیدیسم شده است. او اشاره کرد که مردان دانمارکی تعداد اسپرم کم‌تر و میزان ابتلا به سرطان بیضه بالاتری در مقایسه با مردان فنلاندی در کشور همسایه شان داشتند. او به این نتیجه رسید که شاید بتوان گفت علت آن است که دانمارک صنعتی‌تر و آلوده‌تر از فنلاند می‌باشد.

چالش‌های عملی و اخلاقی بزرگی در مورد مطالعه رشد جنین وجود دارند. از نظر اخلاقی نمی‌توان زنان باردار را برای آزمایش در معرض مواد شیمیایی بالقوه سمی در آزمایشگاه قرار داد. هم چنین، باید دریافت که اگر مواد شیمیایی محیطی مقصر اصلی هستند آیا ترکیبی از چندین مواد شیمیایی مقصر هستند یا یک عامل در میان آن مواد مقصر می‌باشد. در نتیجه، مطالعات جمعیتی برای فهم پاسخ این پرسش باید برای چندین دهه ادامه یابد.