پذیره نویسی در لغت به معنی «نوشتن و امضا کردن در پای سند و نوشته» است. در واقع، پذیره نویسی به تعهد انجام کار یا تعهد امری که در آن نوشته و سند شرح داده شده، گفته می شود. هم چنین پذیره نویسی به معنی فرآیند خرید اوراق بهادار از ناشر یا نماینده قانونی او و پرداخت یا تعهد پرداخت وجه کامل آن طبق قرارداد نیز است.
شاخص هم وزن چیست؟طبق ماده 12 لایحه اصلاحی ق. ت : پذیره نویس پس از انقضای ورقه تعهد سهم مبالغی که باید نقداَ پرداخت کنند ( حداقل 35 % مبالغ تعهد شده ) را به حسابی به نام حساب شرکت در شرف تاسیس پرداخت کرده و رسید دریافت می کنند. ورقه تعهد سهم در دو نسخه تنظیم می گردد و با قید تاریخ و امضای پذیره نویس یا قائم مقام قانونی او می رسد ، نسخه دوم با قید رسید وجه با مهر و امضای بانک به پذیره نویس داده می شود.
پذیره نویسان چند نفر هستند و چه ویژگی هایی دارند؟
در شرکت سهامی عام هیئت مدیره از حداقل 5 نفر از صاحبان سهم تشکیل می شود. از این رو تعداد پذیره نویسان باید به حدی باشد که کل شرکا از پنج نفر کمتر نباشند. قانون برای حداکثر تعداد شرکا، شرطی را تعیین نکرده است. بنابراین ممکن است این تعداد بین 5 تا هزاران نفر باشد.
تعهد پذیره نویسی چیست؟
در فرآیند تعهد پذیره نویسی، کارگزار پس از بررسی سهام شرکت های متقاضی، بهای سهام را مشخص می کند و جهت معرفی شرکت برای پذیره نویسی متعهد می شود تا باقیمانده اوراق بهاداری که تا پایان دوره عرضه اولیه خریداری نشده است را خریداری کند.همچنین کارگزار پذیره نویس باید به سازمان بورس وثیقه و شواهد لازم را ارائه و این اطمینان را ایجاد کرده باشد که می تواند به تعهدات پذیره نویسی خود عمل کند.یکی از مزیت های روش تعهد پذیره نویسی، جلوگیری از رفتارهای سفته بازانه در هفته های آغازین عرضه سهام شرکت ها در بازار سهام است. همچنین باعث می شود تا سهام زودتر به قیمت واقعی خود در بازار برسد. با این کار واسطه ها در بازار حذف می شوند و میزان ریسک سرمایه گذاری روی سهام شرکت های تازه وارد، کاهش پیدا می کند.
فرآیند پذیره نویسی به چه صورت است؟
برای انجام فرآیند پذیره نویسی باید طرح آن تهیه شود و به امضای همه مؤسسان شرکت برسد. در مرحله بعدی، این طرح به اداره ثبت شرکت ها در تهران یا اگر در شهرستان باشد به دایره ثبت شرکت ها یا در نقاطی که دایره ثبت شرکت ها وجود ندارد به اداره ثبت اسناد و املاک محل تحویل داده می شود. البته لازم است، مؤسسان، علاوه بر طرح پذیره نویسی، اظهارنامه و اساسنامه شرکت را نیز به مرجع ثبت شرکت ها تحویل دهند. مرجع ثبت شرکت ها پس از مطالعه اظهارنامه و طرح اساسنامه شرکت و طرح پذیره نویسی سهام و تطبیق آن ها با قانون، اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی سهام را صادر می کند. پس از گذراندن این مراحل، موسسان شرکت باید اعلامیه ای را در روزنامه ای که قبلا تعیین کرده اند، آگهی کرده و بانکی که تعهد سهام در آن انجام می شود را نیز اعلام کنند. در نهایت، اعلامیه پذیره نویسی سهام اعلان عمومی می شود و پذیره نویسان احتمالی برای تعهد سرمایه شرکت از آن مطلع می شوند.
پذیره نویسی سهام در شرکت سهامی عام به چه صورت است؟
در شرکت های سهامی عام، حداقل ۳۵ درصد سرمایه شرکت باید تأدیه شود. یعنی پرداخت کل سرمایه اجباری نیست ولی حداقل ۳۵ درصد باید تعهد به پرداخت شود که این کار از طریق بانک صورت می گیرد. اعلام تعهد پرداخت سرمایه توسط سهامداران در صورت جلسه ای که به امضای همه آنها می رسد درج می شود. هر کسی در مقابل نام خود میزان سرمایه تعهدی و مبلغی را که حاضر است بی درنگ پرداخت کند، نوشته و امضا می کند. در واقع، آنها باید ورقه ای را به نام «ورقه تعهد سهم» که نشان از قبول و تعهد پرداخت بهای سهم است، تکمیل و امضا کنند. به این کار «پذیره نویسی» می گویند. ظرف مهلتی که در اعلامیه پذیره نویسی معین شده است علاقه مندان به بانک مراجعه می کنند، ورقه تعهد سهم را تکمیل کرده، امضا می زنند و مبلغی را که باید به صورت نقد پرداخت شود تأدیه و رسید می گیرند. امضای ورقه تعهد سهم، به خودی خود نیازمند قبول اساسنامه شرکت و تصمیم های مجامع عمومی شرکت است. ورقه تعهد سهم در دو نسخه تنظیم و با درج تاریخ به امضای پذیره نویس یا قائم مقام قانونی او می رسد. نسخه دوم ورقه تعهد سهم یاد شده با قید رسید وجه و با مهر و امضای بانک به پذیره نویس داده می شود. بر اساس ماده (۱۳ ل. ا. ق. ت) ورقه تعهد سهم شامل موارد زیر است:
-
نام، موضوع، مرکز اصلی و مدت شرکت
- سرمایه شرکت
- شماره و تاریخ اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی و مرجع صدور آن
- تعداد سهامی که مورد تعهد واقع می شود، مبلغ اسمی آن و همچنین مبلغی که باید به صورت نقدی در موقع پذیره نویسی پرداخت شود
- نام بانک و شماره حسابی که مبلغ لازم توسط پذیره نویسان باید به آن حساب پرداخت شود
- هویت و نشانی کامل پذیره نویس
- درج اینکه پذیره نویس متعهد است مبلغ پرداخت نشده سهام مورد تعهد را طبق مقررات اساسنامه شرکت تأدیه کند
مهلت پذیره نویسی چقدر است؟
بر طبق تبصره یک ماده 23 قانون بازار اوراق بهادار، سازمان بورس تعیین کننده مدت زمان انجام پذیره نویسی است که این مدت عموما بیشتر از 30 روز نخواهد بود. با این حال سازمان بورس می تواند با تقاضای موسسان و احراز ادله مستدل، حداکثر 30 روز دیگر پذیره نویسی را تمدید کند. تبصره2 همین ماده مقرر کرده نتایج توزیع و فروش اوراق بهادار باید به سازمان اطلاع داده شود.
این امر به منظور حفظ حقوق سرمایه گذاران بوده تا سرمایه آنها بدون دلیل در بانک باقی نماند. تبصره 3 ماده فوق پیش بینی کرده که استفاده از وجوه دریافتی، پس از تکمیل فرآیند عرضه عمومی توسط سازمان مجاز است. از سوی دیگر در تبصره 4 این ماده آمده است در صورت عدم تکمیل فرایند عرضه عمومی، وجوه تادیه شده باید حداکثر ظرف مدت پانزده روز به سرمایه گذاران برگردانده شود.
