آیین دادرسی کیفری
آیین دادرسی کیفری مجموعه قواعد و مقرراتی است که برای کشف جرم، تعقیب متهم، تحقیقات مقدماتی، میانجی گری، صلح میان طرفین، نحوه رسیدگی، صدور رأی، راه های اعتراض به آرا، سازمان قضاوتی، اجرای آرای قضایی، تعیین وظایف و اختیارات مقامات قضایی و ضابطان دادگستری و رعایت حقوق متهم، بزه دیده و جامعه وضع شده است. البته این لایحه پس از اصلاحاتی تحت عنوان قانون اصلاح قانون آیین دادرسی کیفری در سال ۱۳۹۴ پس از ارسال معاونت حقوقی قوه قضائیه که ذبیح الله خدائیان عهده دار این سمت بود به تصویب مجلس رسید.
تقسیم بندی قانون آیین دادرسی کیفری
قانون آیین دادرسی کیفری دارای 699 ماده است که در 11 بخش تدوین شده است ، که هر بخش به چند فصل قسمت شده است. در ادامه، تقسیم بندی قانون آیین دادرسی کیفری و تعداد ماده های آن را بیان می کنیم .
بخش اول
کلیات: از ماده 1 تا 21 شامل کلیات است که دارای دو فصل است و در آن درباره اصول کلی حاکم بر آیین دادرسی کیفری و تفاوت دعوی عمومی و خصوصی صحبت شده است .
بخش دوم
کشف جرم و تحقیقات مقدماتی: این بخش از ماده 22 تا ماده 293 است که شامل 10 فصل است. موضوعاتی مانند دادسرا، وظایف ضابطان دادگستری، وظایف دادستان، وظایف بازپرس، معاینه محلی، بازرسی و کارشناسی، احضار متهم و شهود، قرار تامین، تحقیقات مقدماتی جرایم اطفال و وظایف دادستان کل کشور در این بخش ذکر شده است .
بخش سوم
دادگاه های کیفری ، رسیدگی و صدور رأی: این بخش از ماده 294 شروع می شود و تا ماده 425 ادامه دارد که شامل 8 فصل است. در این فصول از نحوه تشکیلات و صلاحیت دادگاه های کیفری، رسیدگی به ادله اثبات دعوی، نحوه رسیدگی به دعوی در دادگاه های کیفری مختلف، احاله و رد دادرس سخن رفته است.
بخش چهارم
اعتراض به آراء: بخش چهارم قانون آیین دادرسی کیفری از ماده 426 تا ماده 483 است که در 4 فصل ، موضوع رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر استان، رسیدگی در دیوان عالی کشور و اعاده دادرسی را مورد بررسی قرار داده است .
بخش پنجم
اجرای احکام کیفری و اقدامات تأمینی و تربیتی: این بخش هم از ماده 484 تا ماده 558 است که در 5 فصل تنظیم شده است و درباره اجرای مجازات حبس ، محکومیت های مالی ، آزادی مشروط ، قرار تعویق صدور حکم و مواردی از این دست صحبت می کند .
بخش ششم
هزینه دادرسی: این بخش از قانون آیین دادرسی از ماده 559 تا 565 است که به موضوع هزینه دادرسی در دعاوی کیفری پرداخته است .
بخش هفتم
سایر مقررات: در بخش که از ماده 566 تا 569 است به موارد پایانی قانون پرداخته است . و بخش های بعدی در سال 1392 به پایان قانون افزوده شد .
بخش هشتم
آیین دادرسی جرایم نیروهای مسلح: که از ماده 570 تا ماده 648 ، در 9 فصل ، به نحوه و صلاحیت دادگاه ها و دادسراهای نظامی ، کشف و تحقیق جرم ، احضار متهم ، قرار بازداشت متهم ، وکالت ، صدور و ابلاغ رأی ، تجدید نظر و اعاده دادرسی ، اجرای احکام و زندان ها و بازداشتگاه های نظامی ، می پردازد .
بخش نهم
آیین دادرسی الکترونیکی: از ماده 649 تا ماده 663 درباره سیاست گذاری ها و راهبردها برای توسعه و ارتقای دادرسی الکترونیکی ، قانون گذاری شده است .
بخش دهم
آیین دادرسی جرایم رایانه ای: این بخش از ماده 664 تا ماده 687 به موضوع جرایم رایانه ای و مخابراتی می پردازد .
بخش یازدهم
آیین دادرسی جرایم اشخاص حقوقی: از ماده 668 تا پایان قانون آیین دادرسی کیفری به آیین رسیدگی به جرایمی که توسط اشخاص حقوقی رخ داده است ، پرداخته شده است .