بسیاری از ما مشاهده کرده ایم، که برخی کودکان ذاتا نامنظم هستند. گویی که از ابتدا نظم در وجودشان نهادینه نشده است. این دسته از کودکان نیاز دارند که همیشه درباره نحوه مدیریت زمان، فضا، فکر و سایر چیزهای متعلق به خود یادآوری شده و آموزش ببینند. در این مطلب به استراتژی های ساده برای آموزش مهارتهای مدیریت زمان به کودکان می پردازیم.
راهنمای سنی برای آموزش درس های مدیریت زمان
- آموزش مدیریت زمان به بچه های پیش دبستانی (3 تا 5 ساله): با صحبت درباره برنامه ها و زمان در مکالمات روزمره، به کودکتان کمک کنید تا «آگاهی از زمان» را در ذهنش ایجاد کنید: «ما 30 دقیقه است که در حال خواندن کتاب هستیم»، «من تا یک ساعت دیگر باز می گردم و شما را سوار می کنم» یا «شام ساعت 6 عصر حاضر است». سپس از ابزارهایی مانند ساعت روی دیوار، تایمر تلفن همراه یا تایمر دستی (که به بچه های شما کمک می کند گذشت زمان را تجسم کنند) استفاده کنید تا سخنان شما را تقویت کند.
- آموزش مدیریت زمان به بچه های مدرسه ای (6 تا 10 ساله): مهارت دروازه ورود به مدیریت خوب زمان، درک مدت زمان طولانی کار است. در انجام فعالیت های روزمره به کودکتان کمک کنید نسبت به اهمیت زمان آگاه شود. حتی می توانید این موضوع را به یک رقابت دوستانه تبدیل کنید: چه کسی می تواند با دقت بیشتری مدت زمان یک کار را محاسبه کند؟ از تایمر برای انجام یک کار در طول زمان استفاده کنید.
- آموزش مدیریت زمان به سنین قبل از نوجوانی (10 تا 13 ساله): مدرسه راهنمایی مرحله مهمی برای تقویت مهارت های مدیریت زمان است. در این سن، کلاس بچه ها از داشتن یک معلم در یک کلاس واحد (همانطور که در مدرسه ابتدایی انجام می شود) به چند معلم و کلاس تغییر می کند و این موضوع ممکن است با یکدیگر هماهنگی نداشته باشد. به فرزندان خود در مواقعی که در مدرسه نیستند بیاموزید تا از برنامه تقویم برای تعیین وقت مشق شب، بازی با دوستان، بودن کنار خانواده و داشتن اوقات تنهایی استفاده کنند.
- آموزش مدیریت زمان به نوجوانان (14 تا 18 ساله): همانطور که زندگی بچه ها شلوغ تر و مستقل تر می شود (مدرسه، برنامه های دانشگاهی، مشاغل نیمه وقت، معاشرت با همسالان) خطر بیشتر می شود. نمرات شروع به تأثیر بر برنامه های دانشگاهی و فرصت های آینده می کنند، روابط پیچیده تر می شوند و در موارد بسیاری، نوجوان شما ممکن است از توصیه های شما طفره رود. اما در این حالت، واقعاً ممکن است تکنیک های مدیریت زمان شما (نحوه انجام سریعتر و بهتر کارها) مورد استقبال واقع شود.
در ادامه راهکارهایی را برای آموزش مدیریت زمان به کودکان ارائه می دهیم.
هرچه زودتر بهتر
برای بهبود مهارت های مدیریت زمان هرگز دیر نیست. در واقع این حوزه، منطقه ای است که همیشه جای پیشرفت دارد. اما، چرا بخواهیم این مسئله را تا زمان پیر شدن به تأخیر بیاندازیم؟ شما می توانید مهارت های اساسی مدیریت زمان را به کودکان نوپا آموزش دهید. کودکان پیش دبستانی حتی قادر به انجام کارهای کوچک در بلوک های زمانی کوتاه مدت مانند مسواک زدن یا کنار گذاشتن اسباب بازی های خود هستند.
برای شروع آموزش مدیریت زمان به کودکان ابتدا ساعت خواب تنظیم کنید.
یک یا دو هفته قبل از شروع مدرسه، کم کم ساعت خواب بچه را تنظیم کنید. بدن کودکان ۵ تا ۱۲ ساله، بین ۱۰ تا ۱۱ ساعت در شبانه روز نیاز به خواب دارد. ساعت خواب مناسبی را تعیین کنید و به آن پایبند باشید. این کار اولین قدم برای آموزش مدیریت زمان به کودکان است.
برای کارهای روزانه لیست درست کنید.
قدم بعدی برای آموزش مدیریت زمان به کودکان این است که از کارهای روزانه شان لیست درست کنید. این بهترین کاری است که می توانید برای کاهش استرس خانواده انجام دهید. در طول سال تحصیلی، معمولا برنامۀ روزانۀ بچه ها تغییر نمی کند و طبق روال مشخصی پیش می رود؛ مثلا لباس پوشیدن یا حمام کردن و… .
به جای اینکه با دستور دادن به بچه ها، اذیتشان کنید، در انجام کارها همراهی شان کنید: یک لیست وظایف درست کنید که شامل کارهای بهداشت شخصی و وظایفی متناسب با سن کودک باشد. کودک را در قبال وظایفش جوابگو نگه دارید. وقتی از او این جمله ها را می شنوید: «اما من نمی دونستم!» یا «الان باید چه کار کنم؟» از او بخواهید از جدول زمان بندی استفاده کند. هیچ بهانه ای پذیرفته نیست.
این کار ممکن است در ابتدا سخت باشد و فکر کنید ممکن نیست فرزند شما طبق برنامه پیش برود؛ اما کمی صبر لازم است تا یکی از مهم ترین مراحل آموزش مهارت مدیریت زمان به کودکان را انجام دهید.
یک روال مشخص ایجاد کنید و به آن پایبند باشید.
برنامه های منظم روز ساختار خاصی را فراهم می کند که به دنیای کودک خردسال نظم می دهد. اگرچه پیش بینی پذیری می تواند برای بزرگسالان خسته کننده باشد، اما کودکان با تکرار و داشتن روال و روتین رشد می کنند. در واقع از روزهای اول زندگی، برنامه ها شکل می گیرند. نوزادان به ویژه به برنامه های منظم مربوط به خواب و غذا و حتی برنامه های روتین والدین که منجر به انجام آن فعالیت ها شود، نیاز دارند. با بزرگتر شدن فرزندانتان، بهتر است به آنها کمک کنید تا یک برنامه روزمره تنظیم کنند.
این برنامه به آنها اجازه می دهد بدانند چه اتفاقی می افتد و چه کسی قرار است کارها را انجام دهد، به آنها اجازه می دهد مستقل تر فکر کنند و احساس امنیت کنند. داشتن یک روال بی نظم باعث می شود کودک احساس ناامنی و تحریک پذیری کند. علاوه بر نیاز به داشتن برخی از ساختارهای لازم، داشتن روال منظم روزانه می تواند به آنها کمک کند تا بیشتر پاسخگوی کنترل زمان باشند و به شما این فرصت را می دهد که وقت باکیفیت تری را با آنها سپری کنید.
برخی از موقعیت ها برای شروع تعیین اهداف ساده زمانی:
- برنامه صبحگاهی، مانند صبحانه خوردن و آماده شدن برای مدرسه.
- روتین بعد از مدرسه، مانند کارهای خانه و مشق شب.
- یک برنامه عصرانه که می تواند شامل شام، مسواک زدن و کتاب خواندن قبل از خواب باشد. در مورد کودکان کوچکتر ممکن است لازم باشد با رسم نمودار و شکل در قالب نقاشی یا استفاده از تایمر و ارائه پاداش، کمی بیشتر به آنها کمک کنید. اما برای کودکان بزرگتر بیشتر این اهداف به یک عادت تبدیل می شود. اگر فرزندتان تلفن دارد، می تواند از برنامه های تقویم گوناگونی که به مدیریت زمان کمک می کنند، استفاده کند.
از آنها بخواهید تقویم های خودشان را بسازند.
خواه یک نرم افزار موبایل، یک تقویم کاغذی قدیمی یا یک برنامه کامپیوتری باشد، فرقی نمی کند، آنها را درگیر روند ایجاد تقویم کنید. به عنوان یک خانواده، تعهدات موردنیاز خود را لیست کنید و آنها را به تقویم اضافه کنید. برای جلوگیری از هرگونه سردرگمی، از کدگذاری رنگی استفاده کنید تا هرکس برای برنامه خود رنگ خاص خود را داشته باشد. مهمتر از همه، این تقویم را در مکانی نگهداری کنید که دسترسی و بررسی آن آسان باشد. علاوه بر تقویم خانوادگی، از فرزندانتان بخواهید تقویم های شخصی خود را بسازند. از آنجا که این تقویم شخصی خودشان است، فرم و محتوای آن می تواند از تقویم خانوادگی متفاوت باشد. شگفت زده خواهید شد که حتی کودکان خردسال چقدر دوست دارند تقویم خودشان را درست کنند. کودک می تواند تعیین کند چه فعالیت هایی باید اضافه شود و چه فعالیت هایی را می توان کنار گذاشت.
برای آموزش مدیریت زمان به کودک به او بیاموزید که برنامه ریزی کند.
برای این که درست سر وقت و آماده خانه را ترک کنید، نیاز به برنامه ریزی دارید. آیا کودکتان باید دفتر و کتاب هایش را جمع کند و خوراکی هایش را جا نگذارد؟ آیا لوازم ورزشی اش را برای زنگ ورزش نیاز دارد؟ برای اینکه به موقع از خانه بیرون بزند، چقدر زمان نیاز دارد؟
یک فهرست از کارهایی که فرزندتان باید انجام دهد تهیه کنید و به دیوار بزنید که شامل این موارد باشد: چه کارهایی باید انجام دهد و چه مقدار زمان برای انجام دادنش نیاز دارد. هر کسی مسئول است که طبق برنامه ریزی از خانه خارج شود.
اولویت ها را تعیین کنید.
مهم است که کودک شما تفاوت بین داشته ها و خواسته ها را فرا بگیرد و اولویت بندی و نظارت بر زمان را به آموزه هایش اضافه کند. قیاس سنگ، سنگریزه و آب را در نظر بگیرید. جایی که وظایف دانش آموزان می تواند در قالب سنگ و سنگریزه نشان داده شود. سنگ ها مهمترین وظایف آنها، مانند کارهای مدرسه و خواب را نشان می دهند و سنگریزه ها تعهدات فوق برنامه را نشان می دهند. در این مثال آب به معنای خواسته هایی مانند معاشرت با دوستان است.
به آنها کمک کنید تا زمان را اندازه بگیرند.
برای ایجاد یک برنامه واقع بینانه، باید درک خوبی از زمان طولانی شدن کارها داشته باشید. نموداری در اختیار آنها قرار دهید که ساعات آزادشان را به فواصل 15 دقیقه ای تقسیم می کند. برای ارزیابی ساعات گذرانده شده، یک شیار زمانی با سه ستون خواهد داشت. آنچه بچه ها قصد انجام آن را داشته اند، آنچه واقعا انجام داده اند و ستون آخر برای تفکر. با ارزیابی مجدد نحوه صرف وقت خود به آنها این فرصت را می دهید تا برنامه شان را متناسب با واقعیت تنظیم کنند.
ساعت مشخصی برای غذا خوردن تعیین کنید.
شاید کار ازمدافتاده و سختی به نظر برسد؛ اما تعیین ساعت غذا خوردن منظم برای همۀ اعضای خانواده (مثلاً ۷ صبح برای صبحانه) فقط به مدیریت زمان کودکان و آگاه تر شدن آنان از این مقوله کمک نمی کند؛ بلکه موجب می شود مطمئن شوید اعضای خانواده حتماً ساعتی را کنار هم می گذرانند.
با کودک خود هر وقت نیاز است، تمرین کنید.
در مسیر آموزش مدیریت زمان، با کودک خود همراه باشید. خصوصا در روزهای اول برنامه ریزی در زمانبندی، تقسیم بندی امور و … به کودک خود بسیار کمک کنید تا وقتی که در این کار توانمند شوند. البته همیشه به خاطر داشته باشید که معمولا بیشتر برنامه ها مثل یک راهنما عمل می کنند. بسیار کم پیش می آید که روز ما طبق برنامه ریزی کاملا پیش برود.
سرگرم کننده باشید.
به عنوان یک بزرگسال تصور اینکه چگونه چیزی مانند مدیریت زمان می تواند سرگرم کننده باشد، دشوار است. اما، با ساختن یک بازی برای آن، آموزش مدیریت زمان امکان پذیر است. حتی ممکن است خودتان از بازی سازی برای افزایش بهره وری استفاده کنید. بازی های فکری خانوادگی مخصوصا بازی هایی که می توانید در آنها از مفهوم زمان در قالب کورنومتر استفاده کنید، می توانند به خوبی در آموزش مدیریت زمان شما را یاری کنند.
دخالت های اضافی را حذف کنید.
بدیهی است که شما می خواهید تا آنجا که ممکن است از فرزندانتان محافظت و به آنها کمک کنید. اما در عین حال باید به آنها فرصت دهید تا بال های خود را باز کنند. فرض کنید آنها تازه یک سال تحصیلی جدید را شروع کردند. از آنجا که آنها یک روال جدید و یک معلم جدید دارند، (که به معنای انتظارات و قوانین جدید است) ممکن است مضطرب باشند. به جای اینکه به آنها بگویید چگونه از پس این وضعیت برآیند، بگذارید نگرانی هایشان را بیان کنند و در قدم بعدی راه حل هایی برای حل این مشکل ارائه دهند.
وقتی بزرگتر شدند، اجازه دهید برنامه های معمول خود را ایجاد کنند و اجازه دهید در برنامه های خود انعطاف پذیر باشند تا اوقات فراغت نیز داشته باشند. وظیفه شما مربیگری و پاداش دادن به آنهاست، نه اینکه هر دقیقه از وقتشان را دیکته کنید.
بیش از حد برنامه ریزی نکنید.
چه اتفاقی می افتد که تقویم خود را بیش از حد پر می کنید و برنامه هایتان را شلوغ می کنید؟ احتمالاً احساس می کنید همیشه باید در حال حرکت باشید یا حتی بدتر، ممکن است احساس کنید همیشه عقب هستید و در نتیجه جای خالی برای رسیدگی به موارد غیرمنتظره ندارید. در مورد بچه ها هم مراقب این موضوع باشید. آنها برای بازی انفرادی یا داشتن وقت آزاد برای خودشان به زمان نیاز دارند. با پر کردن برنامه هایشان احساس خستگی، اضطراب و پریشانی را در آنها ایجاد نکنید.
یک منطقه مطالعه تعیین کنید.
اگر تا به حال از خانه کار کرده اید، می دانید که داشتن یک فضای کاری اختصاصی چقدر مهم است. شاید اغراق به نظر بیاید اما این مسئله باید در اولویت اصلی آموزش مدیریت زمان باشد.
داشتن منطقه مخصوص مطالعه به شما امکان می دهد عوامل حواس پرتی مانند تلویزیون یا اعضای خانواده پر سر و صدا را مسدود کنید و به شما کمک می کند بین کار و زندگی شخصیتان تمایز قائل شوید. در مورد کودکان نیز همین ایده صادق است. آنها باید یک منطقه مطالعه مشخص داشته باشند که ساکت و بدون عوامل حواس پرتی باشد تا بتوانند روی تکالیفشان تمرکز کنند.
برای استفاده از دستگاه های دیجیتال قانون بگذارید.
همه می دانیم که نباید بیست وچهارساعته به صفحۀ گوشی و لپتاپ و تبلت بچسبیم. خیلی از پدر و مادرها برای استفاده از این وسایل زمان تعیین کرده اند؛ اما این هم ایدۀ خوبی ست که یک ساعت خواب واقعی برای تکنولوژی در نظر بگیریم و به موبایل و تبلت شب به خیر بگوییم. این قانون شامل پدرومادرها هم می شود. تعیین ساعت خواب وسایل الکترونیکی یکی از قوانین مهم و مؤثر در آموزش مدیریت زمان به کودکان است.
الگو باشید.
سرانجام، بهترین راه برای کمک به فرزندانتان برای درک بهتر مدیریت زمان، ارائه یک مثال خوب است. الگوبرداری خوب تضمین نمی کند که کودکان کاری را که ما می خواهیم انجام دهند، اما قطعا ایجاد الگوی مناسب به جای نصیحت کردن و حرف زدن می تواند مفیدتر و موثرتر واقع شود.
سخن پایانی
آموزش مدیریت زمان به کودکان توسط والدین کار سختی است؛ ولی اگر آن ها خود این کار را انجام دهند و در اجرای قوانین تعیین شده جدی باشند، کودکان نیز خواهند آموخت. بهتر است این نکات را قبل از شروع مدارس به کار بگیرید و نتیجۀ آن را زودتر ببینید؛ چون فرصت عمل کردن به آن ها در دوران مدرسه بیشتر فراهم است. وقتی کودک شما منظم است و کارهایش را خودش، سر موقع انجام می دهد، شما به عنوان پدر و مادر، فرصت بیشتری برای خودتان دارید.
راهکارهای مفید و موثر برای آموزش مهارت تصمیم گیری به کودکان
