راهکارهای مفید و موثر برای آموزش مهارت تصمیم گیری به کودکان

  جمعه، 21 مرداد 1401   زمان مطالعه 11 دقیقه
راهکارهای مفید و موثر برای آموزش مهارت تصمیم گیری به کودکان
برای این که کودکان تصمیم های درستی بگیرند باید آموزش های لازم را دریافت کنند و در موقعیت های مختلف زندگی با شرایط رو به رو شده و تمرین های لازم را برای یادگیری داشته باشند. در این مقاله تکنیک هایی بیان شده است که به شما کمک می کند آموزش های لازم را به فرزندتان بدهید تا این مهارت را به خوبی فرا بگیرد.

تصمیم گیری یکی از مهارت های شناختی بسیار مهم در انسان است. ما از لحظه ای که بیدار می شویم تا زمانی که می خوابیم دائما در سطوح مختلف در حال تصمیم گیری هستیم. حتی بدون آنکه نسبت به بسیاری از آن ها آگاهی داشته باشیم. برای مثال مواردی نظیر اینکه چه لباسی بپوشیم یا اینکه چه غذایی بخوریم همگی نمونه های کوچکی از تصمیم گیری در سطوح پایین هستند. اما اینکه چه شغلی انتخاب کنیم یا چه علاقه مندی هایی را دنبال نماییم نیاز به مــهارت تصمیم گیری درست در سطوح بالا دارد.

نکته قابل توجه این جاست که این مهارت به خودی خود ارتقا پیدا نمی کند. بلکه کودکان برای شکل دادن یک شخصیت مصمم نیازمند آموزش ها، حمایت ها و تقویت والدین خود هستند. پدر و مادرهایی که دائما تلاش می کنند همه مسئولیت های فرزند خود را به عهده بگیرند شاید هیچ قصدی به جز دلسوزی برای کودک خود نداشته باشند؛ اما مراقبت های افراطی به طور غیر مستقیم موجب اخــتلال شخصیت وابسته در کودک شده و این پیام را به فرزندشان منتقل می کند که او نمی تواند به تنهایی از پس کارهای خود بربیاید و برای انجام درست هر کاری به پدر و مادر خود نیاز دارد.

کودکی با موز و سیب در دست

چند راهکار علمی برای آموزش مهارت تصمیم گیری به کودکان

بطور کلی آموزش مهارت های زندگی به کودکان موضوع مهمی است که با مطالعه کتب مرتبط و مشاوره با متخصصان می توان آنرا فرا گرفت. تصمیم گیری درست مهارتی است که نیازمند آموزش دیدن و تمرین در موقعیت های مختلف زندگی است. در ادامه به چند تکنیک مؤثر اشاره خواهیم کرد که به شما کمک می کنند این مهارت را به فرزندانتان آموزش دهید.

گزینه های مختلف را پیش روی کودک قرار دهید.

برای آنکه تصمیم گیری در ابتدا برای فرزندتان راحت تر اتفاق بیفتد و او با این فرایند زودتر آشنا شود، در تصمیم گیری برای فرزندتان چند گزینه ایجاد کنید و از او بخواهید تا بین آن ها انتخاب کند. برای مثال از 2 سالگی که میل به اســتقلال کودکان خود را نشان می دهد، ممکن است که او بخواهد همه کارها را خودش انجام دهد، مثلا تصمیم گیری برای انتخاب لباس هایی که بیرون می پوشد را خودش به عهده بگیرد. در این زمان تلاش کنید تا مانع او نشوید. به جای آن چند لباس مناسب را پیش روی او بگذارید و از وی بخواهید تا خودش میان آن ها یکی را انتخاب کند.

مادردر حال دادن دو لباس به کودک برای انتخاب

برای آموزش مهارت تصمیم گیری الزامات را مشخص کنید.

بسیار اهمیت دارد که در جریان آموزش تصمیم گیری درست، با فرزندتان گفتگوهای مفیدی داشته باشید و الزامات هر تصمیم را برای او مشخص کنید. حـرف زدن با کودک موجب می شود که او بهتر بتواند هدف و رفتار والدین خود را درک کند. به این ترتیب کمتر مقاومت کرده و انطباق پذیری بیشتری خواهد داشت. برای مثال اگر در یک روز سرد می خواهید بیرون بروید و فرزندتان اصرار دارد که خود لباسش را انتخاب کند، بدون اینکه مستقیماً با او مخالفت کنید به او بگویید که می تواند خودش انتخاب کند فقط از بین گزینه ها تلاش کند تا گرم ترین لباس را پیدا کرده و به شما نشان دهد. در فرایند یک گفت و گوی صمیمانه یا یک بازی، شکل گیری بهترین روش تصمیم گیری کمک بسیاری به کودک خواهد کرد.

سناریوی بدترین وضعیت را بچینید.

هر تصمیمی که می گیریم ما را از طرفی با برخی مزایا و از طرف دیگر با برخی معایب رو به رو می کند. اما آنچه که به ما در انتخاب درست کمک می کند این است که بدانیم در بدترین حالت چه اتفاقی رخ خواهد داد. برای آموزش مهارت تصمیم گیری به کودک نیز باید این مسئله مورد توجه قرار بگیرد. از کودک بپرسید که فکر می کند بدترین انتخاب و تصمیم چه خواهد بود و در صورت انجام آن چه اتفاقاتی رخ خواهد داد. پرورش توانایی آینده نگری و در نظر گرفتن شرایط به تقویت مهارت تصمیم گیری در کودکان و نهایتا ساختن بهترین زندگی منجر می شود.

بررسی همه جوانب برای آموزش مهارت تصمیم گیری به کودکان

برای تصمیم درست لازم است که بدانیم کفه ترازو به سمت کدام یک از گزینه ها سنگین تر است. در واقع باید با شناخت جوانب مثبت و منفی بتوانیم گزینه ای را انتخاب کنیم که بیشترین مزایا را دارد. این مسئله ساده به نظر می رسد اما بسیاری از بزرگ سالان نیز در سنجیدن همه جانبه موضوع و مهارت حل مسئله اغلب با مشکل مواجه می شوند. برای کودکانی که به مدرسه می روند و خواندن و نوشتن می دانند می توانید لیستی تهیه کنید و به کمک هم مزایا و معایب انتخاب هرکدام از گزینه ها را روی کاغذ بنویسید. در جریان این کار از کودک بخواهید که مشارکت بیشتری داشته باشد و جوانب موضوع را حدس بزند و در نهایت خود بهترین گزینه را انتخاب کند.

برای کودک ملاک های بسیار بالا تعیین نکنید.

ملاک هایی که برای تصمیم گیری فرزندتان انتخاب می کنید در تقویت یا تضعیف این مهارت تاثیر بسزایی دارند. برخی والدین که خود روحیه کمال گرایانه ای دارند همواره برای هر تصمیمی عالی ترین معیارها را در نظر می گیرند و این پیام را به فرزندشان منتقل می کنند که او باید در انجام هرکاری بهترین باشد. این مسئله می تواند اضطراب زیادی را به کودک تحمیل کرده و زمینه ساز شکل گیری کـمال گرایی در کودکان نیز شود.

در این حالت فرزندتان همواره به دلیل اینکه فکر می کند در رسیدن به معیارهای تعیین شده از جانب شما با مشکل مواجه است به طور کل احساس ناتوانی کرده و نمی تواند به تصمیمی قاطع برسد. در نتیجه بسیار مهم است که وقتی کودک را برای اتخاذ یک تصمیم راهنمایی می کنید واقع بین باشید و سطح توانمندی های او را در نظر بگیرید.

برای آموزش مهارت تصمیم گیری به جای سرزنش کردن کودک بر حل مسئله تاکید کنید.

کودکان در مسیر رشد ممکن است بارها و بارها اشتباه کنند. این موضوع را در نظر بگیرید که توانایی های شناختی فرزندان در سنین کودکی همانند توانمندی های جسمانی شان محدود است و برای بهبودی نیاز به کمک شما دارد. در واقع همان طور که فرزندتان برای یادگرفتن راه رفتن بارها زمین می خورد و شما هر بار باید دست او را بگیرید در مورد مهارت های زندگی نیز لازم است چنین دیدگاهی را حفظ نمایید. پس به جای اینکه به خاطر هر اشتباه کودک او را سرزنش کنید و رفتارش را زیر سوال ببرید تلاش کنید با یکدیگر گفت و گویی صمیمانه برقرار کرده و در مورد بــرخورد با اشتباهات کودک عملکرد بهتری داشته باشید.

علاوه بر این برای آموزش مهارت تصمیم گیری به کودکان اجازه دهید فرزندتان به جای غرق شدن در احساس گناه و ناراحتی به این مسئله فکر کند که چگونه می تواند تصمیات نادرست را جبران نماید. وجود این رویکرد تربیتی از جانب والدین از اعتماد به نفس فرزندان محافظت کرده و به آن ها در مدیریت درست هیجان ها کمک می کند.

مادرو کودک در حال صحبت با یکدیگر

به جای تمرکز بر اشتباهات، تصمیم های درست را تقویت نمایید.

تقویت کردن از طریق تشویق کلامی یا رفتارهایی نظیر لبخند زدن، دست زدن، در آغوش کشیدن فرزند و خریدن یک جایزه به عنوان پاداش بیرونی نقش مهمی در شکل گیری رفتار فرزندتان ایجاد می کند. در حالی که تــنبیه کودک تاثیر بسیار کمی در پرورش رفتارهای کودک دارد. در نتیجه به جای تمرکز بر اینکه فرزندتان چه کارهایی را درست انجام نمی دهد یا چه تصمیمات غلطی می گیرد تلاش کنید به تصمیم های درست فرزندتان بپردازید و وقتی کودک کاری را به درستی پیش می برد آن را نادیده نگیرید. بازخورد دادن در مورد رفتارهای صحیح فرزندتان به او نشان می دهد که برای گرفتن تصمیمات درست توانمند است و با تمرین بیشتر می تواند بر آن ها مسلط شود. پیشنهاد می شود در این زمینه مقاله تـاثیر تشویق بر کودکان را مطالعه فرمایید.

هدایت تصمیم کودکان

در صورتیکه کودک در اتخاذ تصمیم دچار مشکل می شود، والدین باید وی را در این امر یاری دهند اما اجازه دهند خود کودک مسئولیت این تصمیم را بر عهده داشته باشد. به این ترتیب کودک می آموزد که باید با تمام عواقب تصمیم خود رو به رو شود؛ چه خوب و چه بد.

بلند فکر کردن بزرگسالان به هنگام تصمیم گیری

همانگونه که کودکان در بسیاری از کارهای خود بزرگسالان را الگو قرار می دهند و از آن ها می آموزند، برای تصمیم گیری درست نیز می توانند بزرگسالان را مد نظر قرار داده و راه و روش درست را از آن ها یاد بگیرند. بزرگسالان نیز می توانند با بلند فکر کردن هنگام تصمیم گیری، روند تصمیم گیری را به کودکان آموزش می دهند.

آموزش عدم وجود حق انتخاب در بعضی موارد

والدین باید به کودکان برخی باید و نبایدهایی مانند قانون که در آن حق انتخاب نداریم را آموزش دهند تا کودک در آینده دچار سردرگمی نشود. آنها باید به عدم وجود حق انتخاب در موارد اینچنینی واقف شوند و خود را با آن هماهنگ کرده و کنار بیایند. در غیر این صورت با مشکل مواجه خواهند شد.

اعتماد به نفس کلید طلایی مهارت تصمیم گیری

والدین و معلمان و مربیان باید در ایجاد حس اعتماد به نفس در کودکان بکوشند زیرا کلید طلایی مهارت تصمیم گیری، اعتماد به نفس است. اگر کودکی اعتماد به نفس نداشته باشد، نمی تواند از بین گزینه های مختلف برای تصمیم گیری انتخاب درستی داشته باشد.

پسر بچه ای جلوی فیگور بازو ایستاده

به فرزندتان اجازه دهید که خودش را بشناسد.

کودکانی که می توانند نقاط قوت و ضعف خود را تشخیص دهند، بر اساس توانایی های خود نیز به مراتب تصمیمات بهتری می گیرند.توجه داشته باشید که کودکان باید تشویق شوند تا بسیاری از موضوعات شگفت انگیز را امتحان کنند، اما بتوانند متوجه شوند که در کدام یک از آن ها برتری نخواهند داشت.

برای آموزش مهارت تصمیم گیری علایق فرزندتان را بشناسید.

شاید کودکان اهل فوتبال، موسیقی، هنر، آشپزی و هر هنر دیگری هستند. حالا باید نمونه هایی از زندگی واقعی کسانی که این رشته ها را دوست دارند، نشان دهید. گفتنی است که این شرایط چنین نشان می دهد که سخت کوشی و فداکاری می تواند از کلیدهای موفقیت به شمار آید و همچنین این ویژگی ها به خوبی قدرت تصمیم گیری فرزندتان را تقویت می کنند.

با کودک صحبت کنید.

ارتباط کلامی برای پرورش فرزندانی سالم امری حیاتی است، اما این امر برای برخی از والدین بسیار سخت است. گفتنی می باشد که برقراری ارتباط کلامی و صمیمی با فرزند می تواند تاثیر به سزایی در تقویت مهارت تصمیم گیری و در نهایت اعتماد به نفس او داشته باشید.

همچنین در طی این فرآیندهای آموزش تصمیم گیری به کودک اگر بتوانید زمینه های مشترکی را پیدا کنید که در آن با فرزندتان گفتگوهای واقعی و غیر توبیخی برقرار کنید، در نهایت به بینش ارزشمندی نسبت به نحوه تفکر آن ها به دست خواهید آورد. این به نوبه خود به شما این توانایی را می دهد که بدانید او قرار است چه تصمیمی بگیرد و از افکار او از پیش آگاهی یابید. در صورتی که فکر کردید او ممکن است اقدام به انجام تصمیم گیری های نادرست نماید، با او حرف بزنید و سعی کنید با آموزش تصمیم گیری راه درست را به کودک دلبند خود نشان دهید.

مادر و کودک در حال صحبت با یکدیگر

به محیط های جدیدی بروید.

گفتنی می باشد که مشارکت فرزندتان در مهارت های مختلف زندگی، چنین منجر می شود که او چیز های جدیدی در زندگی تجربه کرده و همچنین در معرض حضور مثبت همسالان خود قرار گیرد، که از این رو آموزش تصمیم گیری به کودک در شکلی دیگر انجام می شود. همچنین یکی از بهترین روش ها برای مشارکت در زندگی فرزندتان حضور در مدرسه او می باشد.

در زمان مناسب از او تعریف کنید.

اغلب، والدین تمایل دارند بر روی چیزهایی تمرکز کنند که فرزندانتان ممکن است نیاز به زمان بیشتری داشته باشند. توجه داشته باشید که هدف شما اصلاح مشکلات آن ها می باشد. با این حال، ممکن است فراموش کنیم که وقتی آن ها به درستی از پس برخی کارها بر می آیند، باید تحسین شوند.گفتنی می باشد که با تمجید از فرزندانتان در هنگام انجام کارهای بزرگ، به تقویت تمایل او برای تصمیم گیری و داشتن نتایج مثبت همراهی و کمک می کنید.

مثال های خوبی برای تقلید باشید.

اگر خودتان این اصول را رعایت نمی کنید، نباید انتظار داشته باشید که کودک شما از پس بسیاری از کارها به خوبی بر بیاید. توجه داشته باشید که در صورت لزوم می توانید از عیب های خود به عنوان مثالی برای نبودن استفاده کنید و قول دهید که کودک باید خیلی بهتر از شما عمل کرده و از اشتباهاتی که انجام داده اید، درس بگیرید. گفتنی می باشد که فروتنی در مقابل فرزندتان و اعتراف به ضعف خود در واقع باعث می شود که او احساس نزدیکی به شما کند. در جایی که در مهارت های تصمیم گیری نقاط قوتی دارید، آن ها را به او آموزش دهید.


  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
توئیت داریوش ارجمند خطاب به رهبر معظم انقلاب با دیالوگی از نقش مالک اشتر: ای کاش قادر بودم، علی را به روزگاری ببرم که مردمش قدر همچون او را می دانستند+عکس (337 نظر) ساغر عزیزی بازیگر نقش فرح پهلوی: فحش‌هایی در اینستاگرام به من می‌دهند که برای آنها خیلی گریه کردم من فرح دیبا نیستم با سیاست هم کاری ندارم (286 نظر) رهبر معظم انقلاب پاسخ می‌دهند؛ حکم شرعی رقص زنان در برابر مردان در مجالس عروسی روستایی (275 نظر) امیر نوری و حاشیه‌های پستش راجع به مهاجرتش به اسرائیل: من از رژیم‌صهیونیستی پیشنهاد دریافت کردم اطلاعات زیادی دارم؛ ما رفتیم بای بای+عکس (217 نظر) دانش‌آموزی که رهبر شد؛ نگاهی به چهره مهربان رهبر معظم انقلاب در کلاس ششم ابتدایی+عکس (140 نظر) نگاهی به میز صبحانه مفصل و رنگارنگ خانه رضا گلزار با هنر چیدمان آیسان خانوم / تزئین زیبای بشقاب با انار وحشی و آووکادو+عکس (122 نظر) نصرالله رادش: سیگار می‌کشم تا زشتی‌هایم دیده شود! دوست دارم همه بدانند علاوه بر قیافه ام من این زشتی ها را دارم! +فیلم (90 نظر) محمدرضا گلزار: می‌دانم خواننده خوبی نیستم؛ به فرض که صدایم خوب نیست چرا اینقدر دغدغه فکریتان شده است؟! (79 نظر) خلاقیت خنده دار عروس دست پا چُلفتی برای تزئین سالاد حماسه آفرید/ هنر نزد ایرانیان است و بس🤣+عکس (63 نظر) نفیسه روشن: 4 سال هست از هم جدا شدیم از طرف همه کسانی که در موردت بد حرف زدن ازت عذر میخوام تو با شعورترین مرد دنیا بودی، جز تو مردی ندیدم خوشبختیت آرزومه (46 نظر) جشن تولد مجلل الهام حمیدی توسط همسرش +عکس/تزئین زیبای کیک با مروارید طلایی رنگ 👌 (46 نظر) خلاقیت هوشمندانه مادر باهوش برای زودتر خشک شدن فرش خیس حماسه آفرید/ وقتی عزرائیل خیلی هواتو داره+عکس🤣 (44 نظر) امین زندگانی؛ شب خواستگاری از الیکا هیچکس منتظرم نبود، 4 روز بود قهر بودیم، بدون گل و شیرینی و بدون اطلاع رفتم خواستگاری (43 نظر) (فیلم) مولوی عبدالحمید در جلسه معارفه استاندار جدید سیستان و بلوچستان: ما همه یکی هستیم و با هم هستیم / این فیلم رو به اینترنشنالی‌ها نشون بدید (41 نظر) پست عاشقانه و هالوینی سپیده بزمی پور،همسر شاهرخ استخری، به مناسبت سالگرد ازدواجشون/من عاشق این عاشقی ام، من عاشق توام💞 (37 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
فال شمع روزانه امروز چهارشنبه 16 آبان 1403
فال روزانه امروز چهارشنبه 16 آبان ماه 1403
15 بیماری که فقط با کمبود این ویتامین ها به سراغتان می آید
فال قهوه با نشان روز چهارشنبه 16 آبان ماه 1403
فال ابجد روزانه چهارشنبه 16 آبان 1403
8 خوراکی چاق کننده مفید، خوشمزه و کم هزینه / برنامه رژیم چاقی رایگان خانگی؛ صبح‌ها ناشتا 10 عدد بادام‌زمینی یا درختی میل کنید
توقیف پراید با راننده 11ساله در اصفهان
ماجرای تذکر جدی رهبر معظم انقلاب به عکاسان خبری در کرمانشاه/ با کفش وارد نشوید+عکس
12 خاصیت کم نظیر کاکائو برای سلامتی و بدن / کاکائو بخور تا آرامش بیشتری داشته باشی
رنگ آبی رو با چی ست کنم؟ 8 ترکیب رنگ شیک با آبی / چه رنگی به لباس آبی میاد؟ ست کردن لباس آبی با سبز ترکیب آرامش بخش و شیک
خوشتیپ شو؛ معرفی کامل انواع شلوار جین مناسب هر تیپ و استایلی / 10 مدل شلوار جین که برای استایل شیک باید بشناسید؛ مام استایل برای کدوم اندام خوبه؟
رهبر معظم انقلاب پاسخ می‌دهند؛ حکم شرعی رقص محلی مرد برای مرد و زن برای زن و یا مرد در بین زنان و زن در بین مردان چیست؟
حواشی خنده دار و زیبای کنسرت خوانندگان پرطرفدار ایرانی/ از سجده شکر حامیم تا عرفان طهماسبی و ماکان بند+فیلم
3 مورد از مضرات مصرف پاستیل که نمی‌دانستید / پاستیل خوراکی با ارزش غذایی صفر؛ دلیلی برای پوسیدگی دندان
سرطان پستان در مردان/علت و روش های درمانی
منتخب روز   
توقیف پراید با راننده 11ساله در اصفهان رقابت مضحک بازیکنان استقلال برای گرفتن پیراهن نیمار / از ناصر خان حجازی و پرویز خان پورحیدری رسیدیم به این آبروریزی! خودکشی بخاطر بد شدن کاشت ریش! افشای محل زندگی شهید سیدحسن نصرالله برای اولین بار در تلویزیون از زبان عراقچی+ویدیو/ ساختمانی مسکونی در داخل شهر پسر نوجوان 16 ساله به قصد انتقام از خاله‌اش، دختر او را مورد حمله شدید با چاقو قرار داد / جزئیات پرونده جنایت فامیلی؛ داداش چرا مرا می‌زنی؟ حرفت را گوش می‌کنم و دیگر کار بدی انجام نمی‌دهم... دوران کودکی چهره‌های سیاسی کشور در این خانه‌های ساده اما باصفا گذشته؛ از رهبر معظم انقلاب و شهید رئیسی تا حسن روحانی و سردار حاج قاسم سلیمانی+عکس محاکمه دوباره مردی که متهم به تجاوز به 9 زن شد زندانی اعدامی پس از آزادی از زندان در خواب سکته کرد... / پدر و مادر شایان برای رضایت همه زندگی‌شان را فروخته بودند! بازی در نقش پلیس برای گروگانگیری و سرقت های سریالی / خاطره گویی تبهکار سابقه دار در مراسم جشن تولد ‌راز باند مخوف را فاش کرد! دستگیری عامل جنایت در چیتگر پسر 17ساله بدون گواهینامه، جان خود و 4 دوست نوجوانش را در تصادف گرفت صحنه های آخرالزمانی سیل مرگبار در والنسیای اسپانیا با 205 کشته در حال حرکت به سوی کاتالونیا + ویدئو / عکس