قناری یکی از محبوب ترین پرندگان زینتی در ایران می باشد که خرید و فروش بالایی دارد. افراد زیادی با پرورش نژادهای قیمتی قناری به درامدهای خوبی رسیده اند. چه در خانه قناری داشته باشید و یا اینکه چه به فکر داشتن آن باشید، بسیار مهم است که با رایج ترین بیماری های قناری و مشکلات این پرنده آشنا شوید.
قناری ها همانند ساير حيوانات خانگی ممکن است دچار بیماری های مختلفی شوند. برای جلوگیری از بیماری های قناری، باید وقت کافی بگذارید تا در مورد آن ها اطلاعات کسب کنید و حیوان خانگی خود را به خوبی تغذیه و درمان کنید. بااین حال، حتی با مراقبت مناسب، بیماری ممکن است حیوان خانگی شما را تحت تأثیر قرار دهد.در این مطلب به بررسی علائم قناری بيمار می پردازیم. سپس بیماری های مختلفی که يک قناری ممکن است به آن ها دچار شود را بيان می کنیم.
قناری های بیمار چه علائمی دارند؟
- خیلی چابک نیست؛
- ناراحت است؛
- سرخود را پایین می گیرد و بيشتر اوقات آن را زیر بال نگه می دارد؛
- دارای پرهای پف کرده است؛
- زیاد حرکت نمی کند؛
- غذا نمی خورد؛
- ممکن است نزدیک ظرف غذا بخوابد؛
- در خوردن دانه مشکل دارد؛
- دارای شکمی نازک و شفاف است؛
- مدفوع نازک و مرطوب تولید می کند که، دورنگ نیست.
مهم ترین و رایج ترین بیماری های قناری ها کدامند؟
قناری ها همانند ساير حيوانات خانگی ممکن است دچار بیماری های مختلفی شوند. برای جلوگیری از بیماری های قناری، باید وقت کافی بگذارید تا در مورد آن ها اطلاعات کسب کنید و حیوان خانگی خود را به خوبی تغذیه و درمان کنید. بااین حال، حتی با مراقبت مناسب، بیماری ممکن است حیوان خانگی شما را تحت تأثیر قرار دهد.که از جمله آنها می توان به اسهال ، وبا ، دیفتری ، سل ، سرماخوردگی ، کوکسیدیوز، ورم روده ، برونشیت و … اشاره کرد. این بیماری ها در اکثر قناری ها شایع بوده و روش هایی نیز برای پیشگیری و درمان بیماری ارائه خواهند شد.
۱- کوکسیدیوز و اسهال خونی
قناری ها نیز مانند سایر پرنده ها از این بیماری رنج می برند و عامل انگلی دارد که در محیط های کثیف و غیر بهداشتی از طریق غذا و آب وارد بدن قناری می شود. از علایم این بیماری می توان به کاهش اشتها ، کاهش وزن ، خرد شدن منقار ، اسهال خونی اشاره کرد و جهت درمان حتما باید به دامپزشک مراجعه کنید تا داروهای ضد انگلی مناسبی را تجویز کنند. برای جلوگیری از بروز این بیماری حتما باید بهداشت در محیط زندگی و تغذیه قناری ها رعایت کنید و از دسترسی پرنده ها به فضولات آنها خودداری کنید.
2- وبا
خطرناک ترین و شایع ترین بیماری قناری و سایر پرنده ها نام گرفته و از طریق انسان ها و پرنده ها و سایر موجودات زنده و حتی دست و لباس ها نیز قابل انتقال به قناری ها هستند. بنابراین رعایت بهداشت در محل زندگی قناری و دست ضدعفونی دست ها و تعویض مرتب لباس ها کاملا توصیه می شود.این بیماری پس از چند روز قناری را از پا در خواهد آورد و با علائمی همانند کاهش اشتها، تشنگی شدید، افتادگی بالها ، اسهال و بدبو شدن مدفوع، بی حالی و … همراه خواهد بود. شناسایی و قرنطینه کردن به موقع پرنده بیمار و مراجعه به دامپزشک جهت درمان بیماری از اقدامات لازم برای نجات زندگی قناری ها می باشد.
۳- خشن شدن صدای قناری (آفونیا)
قناری ها مخصوصا گونه های نر به سلطان آواز در بین پرندگان معروف هستند. اما بیماری هایی نیز وجود دارد که حنجره و سیستم آوایی قناری ها را تخریب میکند. بیماری Aphonia یکی از این بیماری ها بوده که باعث گرفتگی صدای قناری شده و یا پرنده اوای ناخوشایندی از خود ادا میکند. برای درمان گرفتگی صدای قناری معجون لیمو و عسل بسیار تأثیرگذار است. همچنین برای اینکه قناری به این بیماری دچار نشود لازم است که پرنده به دور از جریان های هوا و نور شدید آفتاب قرار گیرد.
۴- کوباسیلوز و مدفوع سبز
این بیماری در اثر استفاده از آب و غذای آلوده در قناری ها به وجود می آید و شایع ترین علامت آن سبز شدن مدفوع قناری می باشد، هم چنین بروز کم خونی نیز از دیگر علائم مهم آن است. حتما از غذای شسته شده و تمیز استفاده کنید و آب مورد استفاده برای قناری ها نیز باید کاملا تمیز و قابل آشامیدن باشد، هم چنین ظروف آبخوری و دانخوری قناری را روزانه چند بار تعویض کرده و مورد شستشو قرار دهید. جهت درمان قناری حتما باید به دامپزشک مراجعه کنید تا از تلف شدن قناری جلوگیری کنید.
۵- برونشیت و مشکل تنفسی قناری
این بیماری در اثر سرماخوردگی قناری به وجود می آید. قناری که دچار برونشیت ده باشد، تنفس مشکل خواهد داشت و همواره دهان خود را باز خواهد کرد. از دیگر علائم این بیماری می توان به بی حالی و کسالت ، خواب آلودگی و بسته بودن چشمان قناری اشاره کرد. برای جلوگیری از بروز این بیماری حتما دمای مکان پرورش قناری را کنترل کنید و از وزش بادهای تند و سرد و همچنین قرار گرفتن در جلوی کولر و پنجره خودداری شود، وجود گازهای شیمیایی ، گرد و غبار ، ادکلن و عطر و مواد شوینده و ضد عفونی کننده در محیط سبب بدتر شدن وضعیت بیماری قناری خواهد شد. جهت درمان حتما به دامپزشک مراجعه کنید تا با تجویز داروهای مناسب از بدتر شدن بیماری جلوگیری کرده و به بهبود پرنده کمک کند.
۶- ورم روده در قناری
این بیماری عامل انگلی دارد و روده های پرنده را تحت تاثیر قرار می دهد، در صورتی که قناری را به پشت قرار دهید و به زیر شکم آن فوت کنید، شاهد رگ های سیاه و متورم در شکم او خواهید شد، از دیگر علایم بیماری می توان به ضعف و سستی بدن ، پف کردن پرها ، تمایل به قرار گرفتن در محیط گرم و زیر نور، عدم تمایل به خوردن غذاها و دانه های خشک ، فضله پر حجم و قهوه ای رنگ ، اسهال و … می باشد. برای درمان باید از آنتی بیوتیک استفاده کنید که توسط دامپزشک تجویز خواهد شد، هم چنین استفاده از سرکه سیب در آب پرنده و ضد عفونی کردن محیط و استفاده از آب و غذای تازه و سالم در بهبود بیماری موثرند.
۷- آسم در قناری
این بیماری همانند سرماخوردگی می باشد با این تفاوت که تنفس پرنده مشکل و صدا دار بوده و با خس خس همراه است. برای درمان می توان با مشورت دامپزشک از ید خوراکی استفاده کرد. گرم نگه داشتن محل قناری و استفاده از بخور اکالیپتوس نیز در درمان بیماری موثر است. در تغذیه قناری از دانه ها و میوه های تازه استفاده کنید، انواع سبزیجات و مولتی ویتامین را به قناری تان بدهید.
۸- بیماری های چشمی در قناری ها
عوامل مختلفی در بروز این بیماری دخالت دارند که از جمله آنها می توان به سرماخوردگی، محیط آلوده ، عفونت چشمی مایکوپلاسما یا پسیتاکوزیس، وجود دود و گازهای شیمیایی در محیط ، کمبود ویتامین A ، قفس کثیف و … اشاره کرد. پرنده ای که دچار عفونت چشمی شده باشد به وضوح می توان خروج ترشحات از چشم او را مشاهده کرد و دارای چشمانی نیمه باز و به هم چسبیده خواهد بود، در بهترین حالت ممکن احتمال زخمی شدن پلک های قناری وجود دارد. جهت درمان حتما باید از قطره های آنتی بیوتیک استفاده کرد و استفاده از دمنوش بابونه نیز در تسکین عفونت موثر است. هم چنین عوامل به وجود آورنده بیماری را شناسایی و از بین ببرید.
۹- مسمومیت در قناری
قناری ها نیز مانند سایر پرنده ها می توانند دچار مسمومیت شوند اما با توجه به اینکه بدن ضعیفی دارند، احتمال مرگ آنها بسیار بالا خواهد بود بنابراین شناسایی به موقع بیماری و درمان آن بسیار حائز اهمیت خواهد بود. استفاده از ظروف مسی، آهنی یا آبکاری شده در تغذیه پرنده ، استفاده از آب و غذای آلوده و فاسد، هم چنین وجود گازهای سمی در محیط همگی سبب مسمومیت قناری شما خواهند شد. بنابراین حتما از آبخوری و دانخوری های استاندارد و پلاستیکی یا استیل استفاده کنید. ظروف دانخوری و آبخوری را هر بار قبل از غذا دادن به خوبی بشویید و از نگهداری قناری در آشپزخانه ، بالکن ، اتاق پذیرایی ، محیط های شلوغ و پر رفت و آمد و … خودداری کنید.
دود سیگار ، دود ماشین ، بوی عطر و ادکلن ، گاز مونوکسید کربن و … همگی در مسمومیت قناری شما نقش خواهند داشت. در صورت مسموم شدن قناری می توان علایمی مانند بی حالی ، افتادگی بال ها ، لرزش بدن، فلج شدگی ، کاهش اشتها ، خواب آلودگی ، اسهال و فضله غیر عادی، استفراغ و … را در او مشاهده کرد. برای درمان قناری حتما به دامپزشک مراجعه کنید تا با تجویز آنتی بیوتیک به درمان پرنده کمک کند، هم چنین در خانه نیز می توانید از ترکیب شیر و سفیده تخم مرغ و فرجی جو جهت درمان قناری خود می توانید استفاده کنید.
۱۰- مشکل تولید تخم با پوسته نرم
معمولا قناری هایی که کمبود مواد معدنی و کلسیم در بدن خود دارند و یا هنوز به سن بلوغ کامل نرسیده اند، تخم هایی با پوسته نرم و غیر قابل جوجه کشی تولید می کنند، برای جلوگیری از این مشکل حتما به تغذیه پرنده رسیدگی کنید و از پروتئین و کلسیم در تغذیه او استفاده شود. هم چنین قرار دادن پودر پوسته تخم مرغ در غذای قناری به محکم شدن پوسته تخم کمک خواهد کرد.
۱۱- دلایل اسهال در قناری ها
معمولا اسهال به سه دلیل رخ می دهد، زمانی که پرنده را به تازگی خریداری کرده باشید احتمال وجود اسهال در قناری وجود دارد و آن به دلیل استرس و عدم عادت به محیط جدید می باشد که به مرور زمان برطرف خواهد شد و برای درمان سریعتر بهتر است از سرکه سیب در آب آشامیدنی او استفاده کنید. دومین علت سرماخوردگی و سایر بیماری های ویروسی می باشد که با برطرف شدن بیماری ، اسهال قناری نیز متوقف خواهد شد و حتما باید برای درمان پرنده به دامپزشک مراجعه کنید و او را در محیط گرم نگه دارید. سومین علت اسهال قناری در اثر مسمومیت غذایی خواهد بود که همراه با استفراغ ، اسپاسم و فلجی ، لرزش بدن، کاهش اشتها و بی حالی و … خواهد بود که با تجویز آنتی بیوتیک توسط دامپزشک درمان خواهد شد.
۱۲- یبوست در قناری
اگر تعداد زیادی قناری را با هم نگهداری می کنید، ممکن است متوجه وجود بیماری یبوست در آنها نشوید، علت یبوست قناری ها نتیجه استفاده از رژیم غذایی نادرست است. پرنده برای رفع یبوست به مایع و فیبر بیشتری نیاز دارد. نوسانات دما نیز می تواند این مشکل را ایجاد کند. علائم یبوست قناری شامل شکم متورم، کلواک تحریک شده و قرمز، بالا و پایین دادن دم برای دفع فضولات و احساس فشار و ناتوانی در دفع می باشد. استفاده از میوه و سبزیجات ، چای بابونه و آب هویج ، روغن کرچک و داروهای مسهل در درمان بیماری قناری موثر خواهند بود.
۱۳- کنه و شپش در قناری
در صورت عدم استحمام قناری و نگهداری آنها در یک محیط کثیف و غیر بهداشتی، امکان رشد کنه و شپش ها در بدن قناری وجود دارد. از علائم وجود کنه یا شپش در بدن قناری می توان به خارش مدام زیر بال ها و زیر گردن ، پروازهای بی قرارانه شب هنگام و التهاب پوست او اشاره کرد. برای از بین بردن این موجودات لازم است که قفس و تمامی ملزومات را در آب جوش بجوشانید و کاملا ضد عفونی کنید، اتاق و محل زندگی قناری نیز باید کاملا ضدعفونی شود و تمام عوامل مشکوک به آلودگی به کنه یا شپش باید شسته و ضدعفونی شوند. هم چنین خود قناری باید به کمک پودرهای شپش کش (تحت نظر دامپزشک ) ضد عفونی شده و به صورت مرتب استحمام داده شود.
۱۴- سرماخوردگی
از بیماری های بسیار شایع در قناری ها می باشد و با سرد شدن هوا و یا وزش بادهای تند و یا قرار گرفتن در معرض کولر، شاهد سرماخوردگی در قناری خواهید بود. قناری های بیمار دارای حالتی پف کرده و بی حال هستند و معمولا آواز نمی خوانند. عطسه ، آبریزش بینی و گاهی اسهال و استفراغ نیز از علایم سرماخوردگی خواهد بود، برای درمان پرنده حتما باید محیط گرمی را برای آن فراهم آورید و برای گرم کردن قناری می توانید از لامپ مادر مصنوعی نیز استفاده کنید. هم چنین با مشورت دامپزشک از مولتی ویتامین نیز می توانید استفاده کنید
۱۵- طاعون
حتما باید در زمان مقرر قناری را واکسینه کنید تا از این بیماری در امان بماند. طاعون بیماری بسیار کشنده ای است و احتمال زنده ماندن قناری بسیار کم است. از علایم بیماری طاعون می توان به خستگی و خواب آلودگی ، چشمان نیمه باز ، عدم تعادل در حرکت، افتادن بال ها و عدم توانایی پرواز، تنفس مشکل و در نهایت مرگ اشاره کرد. برای جلوگیری از انتقال بیماری به سایر قناری ها و حفظ گله لازم است که پرنده بیمار را به موقع شناسایی و قرنطینه کرده و جهت بهبودی او تلاش کنید. رعایت بهداشت در تغذیه و محل نگهداری پرنده و ضد عفونی مرتب قفس و ملزومات و محل زندگی تاثیر زیادی در عدم انتقال بیماری دارد.
۱۶- سل در قناری
این بیماری با اینکه کمتر شایع است اما می تواند قناری ها را درگیر کند، دوره ماندگاری عامل بیماری سل در بدن قناری طولانی است و از چند سال تا چند ماه می تواند طول بکشد. بیماری سل هم از طریق سایر پرنده ها و هم از طریق انسان ها قابل انتقال به بدن پرنده است، بنابراین رعایت موارد بهداشتی و دور نگه داشتن قناری از سایر پرنده ها در سالم ماندن گله شما تاثیرگذار خواهد بود. قناری های بیمار به مرور زمان وزن خود را از دست خواهند داد، بدن خود را پف می کنند و گه گاه شاهد اسهال در پرنده خود خواهید بود. پرها ژولیده و نامرتب خواهند بود نفس های تند تند او را خواهید شنید. شناسایی و قرنطینه کردن پرنده بیمار، حفظ بهداشت در تغذیه و محل زندگی قناری ها و جلوگیری از تماس با سایر حیوانات ، پرنده ها و انسان ها در پیشگیری از بیماری تاثیر گذار خواهند بود.
۱۷- دیفتری
این بیماری نیز عامل ویروسی دارد و در دو نوع پوستی و داخلی وجود دارد. دیفتری پوستی همانند ابله است اما دیفتری داخلی اندام های حیاتی پرنده را درگیر می کند. از علایم این بیماری می توان به خستگی و بی حالی ، کاهش وزن و کاهش اشتها ، تنفس با دهان باز، تنفس مشکل ، مدفوع آبکی و زرد اشاره کرد. پرنده بیمار را حتما جدا کرده و جهت درمان با دامپزشک مشورت کنید تا دستورالعمل های خا را به شما بگوید.
چگونه از بیمار شدن قناری ها جلوگیری کنیم؟
بیماری ها همیشه در کمین پرنده ها هستند، اما با افزایش دانش و مهارت خود تا حد زیادی می توان از بیمار شدن قناری خود جلوگیری کنیم و یا در سریع ترین زمان ممکن آن را درمان کنیم، موارد زیر کمک کننده خواهند بود :
- در تغذیه قناری از آب و غذای تازه و سالم استفاده کنید و از دادن مواد غذایی فاسد، آب غیرقابل شرب و یا دادن مواد غذایی شور یا شیرین و … خودداری کنید. هم چنین مواد غذایی فاسد شدنی مانند تخم مرغ آب پز را پس از نیم ساعت از دسترس پرنده ها خارج کنید.
- بهداشت را در محل زندگی قناری رعایت کنید، دانخوری و آبخوری ها را مرتبا شسته و تمامی قسمت های قفس را به صورت روزانه مورد شستشو و ضدعفونی قرار دهید.
- فضولات را از دسترس قناری ها خارج کنید، امکان خورده شدن فضولات توسط قناری ها وجود دارد، بنابراین توصیه می کنیم که در کف قفس یک میله قرار دهید تا فضولات از آن خارج شده و در سینی مخصوص جمع آوری شود. این کار به افزایش سلامت پرنده ها کمک خواهد کرد.
- دما و رطوبت محل پرورش را دائما مورد سنجش قرار دهید تا از سرد و خشک و یا گرم و مرطوب نبودن محیط مطمئن شوید. این دو عامل نیز در به وجود آمدن بیماری های زیادی دخالت دارند. در فصل تابستان از فن تهویه و در فصل زمستان نیز از بخاری برای گرم کردن محل زندگی قناری ها استفاده کنید.
- فضولات و حالات و رفتارهای قناری ها را روزانه مورد بررسی قرار دهید و در صورت مشاهده پرنده ای بیمار ، سریعا آن را جدا کرده و جهت درمان آن اقدام کنید. هم چنین قبل از وارد کردن پرنده های جدید به داخل گله، به مدت یک الی دو هفته آن را قرنطینه کنید تا از بیمار شدن سایر پرنده ها جلوگیری به عمل آید.
محبوب ترین نژادهای قناری
