به گزارش سایت خبری ساعدنیوز به نقل از فرارو، همزمان با تشدید رایزنی های دیپلماتیک در وین با محوریت احیای توافق هسته ای "برجام"، تحلیل های مختلفی در مورد ماهیت و روند مذاکرات اتمی ایران مطرح می شوند. با این حال، در یک تحول قابل توجه، در روز های اخیر شاهد حضور هیاتی از رژیم اسرائیل در وین و رایزنی های آن ها با دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی و برخی دیپلمات های حاضر در روند مذاکرات وین بوده ایم. مساله ای که در نوع خود می تواند حامل پیام های خاصی باشد.
در این راستا، برخی ناظران و تحلیلگران بر این باورند که این اقدام رژیم اسرائیل را بایستی گامی انحرافی در روند سازنده مذاکرات وین ارزیابی کرد که هیچ هدفی الا خارج ساختن مذاکراتِ مذکور از ریل و مسیر درست خود نداشته است. در عین حال، برخی دیگر بر این باورند که اساسا حضور اسرائیلی ها در وین یک حرکت تبلیغاتی بوده و مشکل اصلی در معادله برجام، آمریکا و نظرات مخالف سیاستمداران و تندرو های جمهوریخواه و حتی برخی دموکرات ها با احیای توافق برجام است. مساله ای که بویژه چشم انداز مواجهه با هرگونه توافق احتمالی با ایران در قالب نهاد های قانونی آمریکا نظیر کنگره این کشور را با، اما و اگر های زیادی رو به رو کرده است.
در این راستا، با "سید جلال ساداتیان" سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در لندن و کارشناس روابط بین الملل، به بررسی تحرکات اخیر اسرائیلی ها در وین و اهداف و پیامد های احتمالی آن پرداخته است. مشروح گفتگو با سید جلال ساداتیان را در ادامه بخوانید:
در روز های اخیر، هیاتی اسرائیلی با حضور در وین، شهر محل برگزاری مذاکرت اتمی ایران، با مقام هایی از آژانس بین المللی انرژی اتمی و برخی دیپلمات های حاضر در مذاکرات وین، گفتگو و رایزنی هایی را داشته اند. مساله ای که البته با اعتراض هیات ایرانیِ حاضر در مذکرات نیز همراه بوده است. ارزیابی شما از این مساله چیست؟ محرک های اصلی این اتفاق چه هستند؟
طرف اصلی ایران در معادله برجام و مذاکرات وین، آمریکا است. آمریکا نیز بخش قابل توجهی از فشار ها بر خود در معادله برجام را از ناحیه اسرائیل حس می کند. البته که این چهارچوب از مدت ها قبل، حتی قبل از انعقاد توافق برجام در سال ۲۰۱۵ و پس از آن تا دوره کنونی برقرار بوده است. حتی در زمان "باراک اوباما" رئیس جمهور سابق آمریکا، "بنیامین نتانیاهو" نخست وزیر سابق رژیم اسرائیل اصرار داشت که به آمریکا برود و با رئیس جمهوری این کشور در مورد انعقاد توافق هسته ای ایران صحبت کند. امری که البته از سوی اوباما رد شد. در آن زمان نتانیاهو در کنگره آمریکا سخنرانی کرد و اوباما حتی حاضر نشد با وی صحبت کند. امری که در نوع خود واقعه ای بی سابقه در تاریخ روابط تل آویو و واشنگتن محسوب می شود.
در واقع، در دوره اوباما، اسرائیلی ها تمام توان خود را گذاشتند تا روند مذاکرات اتمی ایران (که منتهی به انعقاد توافق برجام شد) را به هم زدند که در این امر موفق نبودند با این حال، زهر خود را در دوره ریاست جمهوری "دونالد ترامپ" ریختند و وی نه تنها تحت تحریکات گسترده اسرائیل، آمریکا را از برجام خارج کرد بلکه حتی "قدس" را به عنوان پایتخت رژیم اسرائیل به رسمیت شناخت و بلندی های جولان را نیز بخشی از قلمرو این رژیم اعلام کرد.
اکنون که بار دیگر یک رئیس جمهور دموکرات به نام "جو بایدن" در آمریکا سر کار آمده، اگرچه وی به اندازه اوباما در امر مقابله با فشار های اسرائیل قدرت و جرات ندارد با این حال، وی و دولتش راضی هم نیستند که فشار های این مساله را بر تصمیم سازی های اصلی و عمده خود حس کنند. با این حال باید پذیرفت که فشار و لابی اسرائیلی ها در آمریکا قوی است. از طرفی دموکرات ها نیز از اکثریتِ کافی و قابل اتکا در مجالس نمایندگان و سنای آمریکا برخوردار نیستند و نمی توانند هر آنچه می خواهند را بدون در نظر گرفتن جمهوریخواهان و لابی اسرائیل که حامی آن ها است انجام دهند. از این منظر، باید پذیرفت که سایه اسرائیل بر سر مذاکرات اتمی ایران وجود داشته، دارد و معلوم نیست که تا کجا ادامه خواهد داشت. اینکه اخیرا شاهد بودیم که یک هیات اسرائیلی وارد وین شدند و برخی رایزنی های دیپلماتیک انجام دادند این بدان معناست که آن ها تمام تلاش خود را می کنند تا نگذارند مذاکرات اتمی وین به یک سرانجام مشخص برسد، زیرا ترس و ادعای اصلی آن ها این است که ایران نقطه گریز هسته ای خود را تا حد زیادی کوتاه کرده و در عین حال سانتریفیوژ های پیشرفته و غنی سازی بالای ۶۰ درصد را (سطح غنی سازی ایران در قالب توافق برجام ۳.۶۷ درصد بود) عملیاتی کرده و ذخایر اورانیومِ ۲۰ درصدی و ۶۰ درصدی اش را نیز افزایش داده است. دولت بایدن نیز وقتی سر کار آمد، با فشار های لابی های اسرائیلی تاکید کرد که دو مساله نفوذ منطقه ای و توان موشکی ایران نیز باید در قالب یک توافق جدید با این کشور (در قالب احیای برجام) گنجانده شوند. امری که طبیعتا ایران آن ها را نپذیرفت و در دوره های اخیر مذاکرات اتمی وین شاهد ارائه سیلی از ابتکارات در قالب های مختلف بویژه از سوی ایران بوده ایم و مثلا شاهد بوده ایم که ایران در قالب سند هایی مکتوب به طرف های مقابل گفته که رفع تحریم ها چگونه باید باشد و بازگشت ایران به تعهداتش نیز باید به چه نحو باشند.
با این حال، آنچه آمریکایی ها اکنون به طور خاص مطرح می کنند این است که ایران باید همه سانتریفیوژ های پیشرفته خود را جمع کند (حداکثر سانتریفیوژ های IR۱ و IR۲ را نگه دارد) و در عین حال، سانتریفیوژ های خود را به خارج از ایران نیز انتقال دهد. اضافه بر این آن ها می گویند که ذخیره اورانیوم غنی شده سطح بالای ایران باید از این کشور خارج شود و دوربین های آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز باید بار دیگر به نحو گسترده ای در تاسیسات اتمی ایران مستقر شوند و فعالیت های هسته ای ایران با نظارت های گسترده ای همراه شوند.
در این میان اسرائیلی ها مدام مانور می دهند و جوسازی انجام می دهند که اگر هر چه سریع تر مثلا دوربین های نظارتی در تاسیسات اتمی ایران مستقر نشوند، ایران روند پیشروی های اتمی خود را سرعتی قابل توجه خواهد بخشید و عملا نقطه گریز هسته ای خود را نیز تا حدی زیادی کاهش خواهد دارد. در واقع آن ها استدلال می کنند که ایران اکنون در قالب مذاکرات وین در حال وقت کشی است. با این حال ما به عنوان تحلیلگران و ناظران مذاکرات اتمی وین به دلیل اینکه اطلاع رسانی دقیقی از روند مذاکرات انجام نمی شود، صرفا می توانیم از پیش بینی روند ها صحبت کنیم و مثلا ارزیابی کنیم که کنشگری های اخیر اسرائیل در وین چه تاثیراتی بر جریان کلی مذاکرات می توانند داشته باشند و از چه محرک هایی سود می برند. اینکه در جزئیات چه اتفاقی می افتد و اساسا تاثیرگذاری دقیق اقدامات اسرئیل بر آنچه در وین می گذرد چقدر است، چندان برای ما روشن نیست.
اگر بپذیریم که اسرائیل به دنبال تخریب مذاکرات وین است، بدون تردید گام بعدی آن به اوج رساندن تنش ها علیه ایران و وادار کردن آمریکا به انجام اقدامات ماجراجویانه علیه ایران است (چه در قالب اِعمال تحریم و حتی اقدام نظامی). این در حالی است که دولت دموکرات آمریکا اکنون در موقعیتِ در پیش گرفتن چنین سیاستی نیست. از این منظر، آلترناتیو تخریب مذاکرات اتمی ایران از چشم انداز اسرائیل را چه می بینید؟
اسرائیل به دنبال یک آلترناتیو نیست این رژیم به دنبال بدتر کردن وضعیت موجود برای ایران است. آن ها به دنبال این هستند که ایران به هیچ وجه نتواند به منابع مالی خود دسترسی داشته باشد، شرایط داخلی و بین المللی آن به هم ریزد، اوضاع داخلی این کشور متشنج باشد و در عین حال در مدت اخیر شاهد بوده ایم که اسرائیل کم و بیش کشور های عربی را نیز با خود همراه کرده است و سعی دارد ایران را محاصره کند کما اینکه در تحولات آذربایجان (و جنگ آن با ارمنستان و به طور کلی برقراری روابط نزدیکِ تل آویو با باکو) شاهد کنشگری اسرائیلی ها بودیم و در جوار مرز های جنوبی کشورمان نیز شاهد رایزنی های گسترده اسرائیل با کشور هایی نظیر امارات و بحرین و عربستان هستیم (اگرچه اعراب به دنبال تحریک ایران نیستند با این حال رفت و آمدِ قابل توجه مقام های ارشد سیاسی و نظامی اسرائیلی به این دسته از کشورها، قطعا برای ایران حساسیت زا است). اسرائیل با استفاده از تمامی این ظرفیت ها بر آن است تا جای ممکن هم از منابع مالی کشور های مختلف (بویژه در خاورمیانه) و هم مشکلات آن ها با تهران استفاده کند و ایران را بیش از پیش تحت فشار قرار دهد. در این رابطه اخیرا نیز شاهد بودیم که "نفتالی بنت" نخست وزیر اسرائیل در سفر به بحرین اعلام کرد که "روز و شب در حال جنگ با ایران هستیم". با این حال، آمریکا و اروپا نیز در این میان ملاحظات خاص خود را دارند. ملاحظاتی که فراتر از آنچه اسرائیل می خواهد هستند.
در نتیجه آن ها سعی دارند به نوعی، مصالحه در پیش گیرند و برجام را به نقطه ای برسانند با این حال اسرائیلی ها سعی دارند به کل، روند مذاکرات اتمی وین را نابود سازند. در این رابطه اخیرا نیز شاهد بودیم که به محض اینکه اسرائیلی ها احساس کردند که احتمال دستیابی به یک توافق با ایران در وین زیاد شده، با وقاحت و پررویی تمام در این شهر ظاهر شدند و با افرادی نظیر "رافائل گروسی" دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی و برخی دیپلمات های دیگر رایزنی کردند تا به هر طریق ممکن مانع از به نتیجه رسیدن این اتفاق شوند.
امیرعبداللهیان: بر اساس ابتکارات ایران به یک توافق خوب و دست یافتنی بسیار نزدیکیم
