همیشه دسته ای از جواهرات هستند که دارای نگین ها و سنگ های قیمتی و نیمه قمیتی می باشند. به دلیل اینکه این سنگ ها باعث زیباتر و درخشنده تر شدن زیورآلات ما می شوند. یکی از این سنگ های زیبای تزئینی، زمرد است. این سنگ قیمتی بر روی انواع زیورآلات اعم از گردنبند و دستبند و انگشتر کار می شوند. زمرد سنگی از خانواده بریل است که به بریل قیمتی نیز معروف است.
قبل از خرید سنگ زمرد لازم است بدانید که زمرد باکیفیت بسیار گرانبهاست و بیش از 90 درصد زمردها نیز با روغن بهسازی میشوند. البته بهسازی با روغن عادی است ولی برخی بهسازی های شیمیایی نوع دیگر میتوانند بسیار از قیمت زمرد بکاهند.بنابراین هر گرانی یا ارزانی بی دلیل نیست. قیمت سنگ زمرد بسیار تحت تاثیر وزن و رنگ و شفافیت است که میتواند از قیراطی صد دلار برای نمونه های کیفیت پایین تا هزاران دلار برای نمونه های باکیفیت و درشت باشد. از آنجایی که این سنگ قیمتی است بهتر است جهت خرید سنگ زمرد آن را با شناسنامه معتبر خریداری کنید.در این مطلب راههای تشخیص زمرد اصل را یاد میگیرید.
زمرد اصل چیست و چه مشخصاتی دارد؟
زمرد سبز یا امرالد (Emerald) یک سنگ گرانبها و نوعی بریل معدنی است. درجه سختی آن ۷.۵ تا ۸ در مقیاس موس است. زمرد طبیعی چون از خانواده ی بریل است طیف های متفاوتی از رنگ سبز را شامل می شود.زمرد اصل دارای جلای شیشه ای و خاکه ی سفیدرنگ است. یک زمرد اصل علاوه بر رنگ سبز باید درخشندگی و شفافیت بسیار بالایی هم داشته باشد. با اینکه درجه سختی زمردِ اصل بالاست، اما چون اغلب سنگ های زمرد دارای حفره و ترک هستند و ساختار یکپارچه ندارند، بسیار مستعد شکستن هستند. مخصوصا اگر ضربه ای به سنگ وارد شود ممکن است خیلی سریع ترک بخورد. زمردهای واقعی که خلل و فرج های کمی دارند بسیار کمیاب هستند. به طور کلی، سنگ های شفاف و سبز رنگ که رنگ ثانویه ی زرد و تیره ندارند، از همه گران قیمت تر هستند.جالب است بدانید به شکاف ها و تداخلات سنگ زمرد در اصطلاح «باغ» می گویند. چرا؟ چون ظاهری شبیه خزه به آن می دهند. البته از این شکاف ها در هر سنگ زمردی یافت نمی شود.
همچنین خوب است بدانید که زمرد واقعی نسبتا سخت است و لبه های تراشیدگی های آن نباید هیچ نشانه ای از ساییدگی داشته باشد. اما زمرد مصنوعی و بدلی چون از مواد نرم تری ساخته می شوند (همانند شیشه) تراش های چنین سنگی تیزی کمتری دارد و با گذشت زمان و پس از چند بار استفاده، ساییده خواهد شد.برش زمرد اغلب به صورت بیضی، مستطیل و لبه های گرد و منحی است. زمرد اصل در برابر اسیدها مقاوم است و با مواد شوینده مثل آب گرم و صابون مشکلی پیدا نمی کند. اما در برابر حرارت ممکن است ترک بخورد.
ویژگی های فیزیکی سنگ زمرد چیست؟
همان طور که گفتیم، زمرد (EMERALD) به رنگ سبز و به همین معناست که گونه ای از سنگ بریل به شمار می رود. از نظر ریشه شناسی نام این سنگ، واژه زمرد عربی شده لغت اسماراگدوس یونانی بوده و گویا از واژه ای در زبان سانسکریت به معنی سبز گرفته شده است.جالب است بدانید نام اصلی فارسی زمرد دوال یا دوبال است. زمرد از نظر ترکیب شیمیایی و کانی شناسی، با فرمول Be3Al2(SiO3)6 از بریلیوم، آلومینیوم و سیلیکات تشکیل شده است که به همراه آکوامارین آبی، مورگانیت صورتی، هلیودور طلایی و بریل با رنگ پریده سبز به خانواده بریل تعلق دارد.بریلِ خالص، بی رنگ است. اضافه شدن مقادیر ناچیزی کروم و وانادیوم، رنگ سبز زیبای زمرد را پدید می آورد. این سنگ به رنگ های سبز، سبز مایل به سیاه، سبز مایل به سفید، سبز مایل به زرد نیز در طبیعت یافت می شود.
انواع زمرد از منظر قیمت
همانطور که می دانید زمرد یک سنگ قیمتی و با ارزش می باشد که در کشورهای مختلفی معادن این سنگ وجود دارد. زمرد کلمبیا اصل و زمرد افغانستان (پنجشیر) از شناخته شده ترین انواع این گوهر می باشند و به دلیل محبوبیت و استفاده زیاد، خرید و فروش زمرد افغانستان و کلمبیا از اهمیت بالایی برخوردار می باشد و بلحاظ قیمتی، قیمت هر گرم زمرد افغانستان و کلمبیا بسیار بالا است. در ادامه به معرفی چند نوع از این سنگ و در ادامه به بررسی قیمت زمرد خام می پردازیم.
- زمرد چشم گربه ای:چشم گربه ای، گونه ای خاص و بسیار نادر از این گوهر می باشد که به دلیل وجود حالتی مانند چشم گربه به این نام شهرت پیدا کرده است، این نگین علاوه بر Cat’s Eye Emerald با نام Tail of the dragon یا دم اژدها نیز معروف می باشد. قیمبت زمرد اصل چشم گربه ای بالا نمی باشد.
- سبز تراپیچ:این گونه که در منابع زمرد کلمبیا یافت می شود، دارای الگوی خاصی به شکل ستاره می باشد و به همین علت به آن زمرد سبز ستاره ای نیز می گویند. جنس ۶ پر این ستاره بر روی آن از کربن تیره می باشد. قیمت سنگ زمرد خام تراپیچ بالا بوده و دلیل بالا بودن آن، کمیاب بودن زمرد کلمبیا اصل می باشد.
معیارهای ارزش گذاری زمرد چیست؟
همانند تمامی سنگ های قیمتی، زمرد اصل هم بر اساس ۴ معیار رنگ، وزن، وضوح و برش ارزش گذاری می شود. تقریبا بیشتر سنگ های گرانبها را بر اساس رنگشان درجه بندی می کنند. اما این موضوع در مورد زمرد فرق دارد و مهم ترین معیار ارزش گذاری این سنگ، شفافیت و وضوح آن است. در بالا هم گفتیم که زمرد اصل باید سبز باشد و درخشندگی و شفافیت بالایی داشته باشد.
- رنگ (color): هر چه رنگ زمرد شدیدتر و شفافیت آن بیشتر باشد، ارزش بیشتری دارد.
- وزن (carate): زمرد اصولا در اندازه کوچک در طبیعت یافت می شود. اما اگر بیشتر از ۵۰ قیراط باشد از نظر قیمتی با سنگ الماس برابری می کند.
- تراش (cut): درخشش سنگ زمرد به تراش آن بستگی دارد و هر چه قدر خوش تراش تر باشد، گران تر است. برای سنگ زمرد تراش خاصی وجود ندارد. همان تراشی که در بقیه جواهرات به کار می رود، برای زمرد هم استفاده می شود. فقط به نسبت به الماس از پخ ها و زوایای کمتری استفاده می شود.
- شفافیت (clarity): زمرد بی عیب و کاملا شفاف بسیار نادر است. اما هر چه شفافیت سنگ بیشتر باشد، ارزش و بهای بیشتری دارد.
زمرد مات چیست؟
زمرد سنگ مخصوص متولدین ماه می میلادی (۱۱ اردیبهشت تا ۱۰ خرداد) در نظر گرفته می شود و با فصل بهار، روح بانشاط طبیعت و عشق بادوام و ماندگار ارتباطی تنگاتنگ دارد. زمردهای مات در بخش عمده شبکه بلورین خود عناصر دیگری نیز دارند که باعث می شود رنگ مات و کدری به خود بگیرد.سنگ های زمرد «مات» برای استفاده در جواهرات ریز و ظریف مناسب نیستند اما در جواهراتی که ارزان تر هستند به کار می روند یا به شکل گردنبند یا دستبند مهره دار و تسبیح ساخته می شوند. وقتی زمرد «مات» به شکل تسبیح یا گردن آویز ساخته شود ظاهر لکه دار آن به سنگ فیروزه سبزرنگ شباهت دارد.زمردهایی که کیفیت پایین تری دارند برای اهداف صنعتی، مانند سنگ آسیاب یا محور دوک نخ ریسی، به کار می روند.
سنگ زمرد مصنوعی (بدلی) چیست و آیا بی ارزش است؟
سنگ زمرد بدلی با مدل اصل آن به لحاظ ساختار شمیایی تفاوت دارد. زمرد مصنوعی از متریال های گوناگونی ساخته می شود که ممکن است مواد طبیعی را هم شامل شود. گاهی اوقات سنگ های قیمتی طبیعی و اصل همانند زبرجد و گارنت را به جای زمرد به مشتری های می فروشند.زبرجد، نوع شفاف و تراش خورده نوعی کانی به نام الیوین است و رنگ سبز زیتونی دارد. زبرجد خودش هم جواهر است اما ارزش آن به اندازه زمرد نیست و قیمت ارزان تری دارد. این سنگ جلای شیشه و روغنی دارد و در مقابل مواد اسیدی پایدار نیست و در برابر فشار و ضربه ی شدید ترک می خورد.
گارنت هم سنگ جواهر دیگری است که در رنگ های مختلف در طبیعت یافت می شود. این سنگ در برابر اسیدها بسیار مقاوم است و به ندرت ذوب می شود. باید بدانید که بعضا از شیشه های رنگی به جای سنگ زمرد در جواهرات استفاده می کنند. این جواهرات را از قیمت پایینشان می توانید تشخیص دهید.زمردهای مصنوعی در آزمایشگاه ساخته می شوند و بنابراین سعی می شود تا ساختاری مشابه به سنگ طبیعی داشته باشد. اما به طور کلی باید گفت که زمرد مصنوعی لزوما فیک و بی ارزش نیست. اما اگر نمونه مصنوعی را به عنوان زمرد اصل به شما قالب کنند، آن وقت است که کلاه سرتان رفته و باید نزد فروشنده بازگردید.بهترین و مطمئن ترین روش برای تشخیص زمرد اصل از بدل این است که آن را نزد متخصص جواهرات ببرید تا با آنالیز سنگ واقعیت امر را برایتان بازگو کند.
روش های تشخیص زمرد اصل چیست؟
برای اینکه در همان زمان خرید بتوانید زمرد مصنوعی را از زمرد طبیعی تشخیص دهید، باید به مجموعه ای از نشانه ها توجه کنید. در زیر برایتان توضیح داده ایم:
- شکاف ها و ترک های سنگ:اول از همه باید بدانید که زمرد مصنوعی بسیار یکدست و تمیز و شفاف دیده می شود و ترک و خلل و فرج کمی در سطح آن مشاهده می شود. این در حالیست که زمرد طبیعی خلل و فرج زیادی دارد که با چشم عادی هم قابل تشخیص هستند.
- رنگ زمرد:زمرد اصل طیف های مختلفی از رنگ سبز را پوشش می دهد و از سبز کمرنگ تا سبز تیره را شامل می شود. زمرد بدل نیز سبز است اما برخی از آنها رنگ های اضافی دیگری در خود دارند که سبز نیست و بیشتر به زردی می زند. اگر هنگام خرید جواهر زمرد متوجه وجود سایه ی رنگی دیگر در آن شدید حواستان را جمع کنید زیرا ممکن است سنگی غیر از زمرد را به عنوان زمرد اصل و طبیعی به شما بفروشند.
- تراش سنگ:هنگام خرید جواهر با سنگ زمرد به تراش های سنگ توجه کنید. زمرد واقعی نسبتا سخت است و لبه های تراشیدگی های آن نباید هیچ نشانه ای از ساییدگی داشته باشد. اگر لبه ها نرم و شکننده باشند احتمالا زمرد تقلبی است.
- بازتاب نوری زمرد:برخی از سنگ های زمرد مصنوعی را می توان با تاباندن نور فرابنفش تشخیص داد. به این صورت که با تابش این اشعه، سنگ زمرد مصنوعی بازتاب نوری قرمزرنگ دارد. البته این روش تشخیص چندان قابل اعتماد نیست زیرا برخی از زمردهای طبیعی هم در برخی شرایط بازتاب نوری قرمز از خود نشان می دهند.یا می توانید برای اطمینان از اصل یا بدل بودن زمرد، آن را زیر نور بگیرید. زمرد واقعی هیچ نوع فلاش رنگی از خود بازتاب نخواهد داد. زمرد طبیعی فلاش های اندکی بازتاب می دهد که اصطلاحا آتش نامیده می شوند. اما زمرد بدلی همچون رنگین کمان نور می تاباند و به این ترتیب می توانید غیر اصل بودن آن را تشخیص دهید.
- کیفیت سنگ زمرد:برعکس زمرد اصل، سنگ های تقلبی و بدلی به این خاطر که در آزمایشگاه ساخته می شوند بسیار عالی و یکدست دیده می شوند. از همین ویژگی آنها می توانید تقلبی بودن گوهر را تشخیص دهید.
زمرد ترکیبی چیست؟
برخی از سازندگان طلا و جواهر برای اینکه سنگ قیمتی را بزرگ تر از آنچه واقعا هست نشان دهند، به سنگ اصل و طبیعی، یک یا چند لایه پلاستیک یا شیشه اضافه می کنند. این مواد اغلب با رنگی غنی تر و فشرده تر از رنگ سنگ اصلی رنگ می شوند و از این رو جذاب تر و درخشان تر به نظر می رسند.برای تشخیص سنگ های چند لایه فقط کافیست از کنار به آن نگاه کنید. اگر متوجه وجود لایه ها شدید، مطمئن شوید که این گوهر ناخالصی دارد.
خواص سنگ زمرد
زمرد نیز مانند بسیاری از سنگ های معدنی دارای خواص فروانی است. سنگ زمرد قبل از تولد برای جلوگیری بیماری صرع، علی الخصوص برای کسانی که زمینۀ ارثی دارند مفیدِ فایده است.به همراه داشتن این سنگ باعث برقراری تعادل در سیستم عصبی می شود. و از حمله های عصبی جلوگیری می کند.پس کسانی که از بیماری پارکینسون رنج می برند می توانند برای بهبود بیماری خود از این سنگ استفاده کنند. اینگونه که، سنگ را بر بالاترین نقطۀ سر خود(فرق سر)، قرار دهند.
از آویز زمرد برای بهبود عملکرد قلب خود و جلوگیری از تپش قلب و تقویت آن و همچنین برای درمان گرفتگی رگ ها استفاده کنید. این سنگ برای بیماری های خونی و همچنین درمان ضعف بسیار مفید است.سنگ زمرد نیز مانند دیگر سنگ های معدنی به بهبود دستگاه گوارش کمک می کند. معده را تقویت کرده، موجب رفع زخم معده می شود. نگاه کردن به سنگ زمرد اصل موجب روشنی چشم می شود.اگر کسی می خواهد زایمان کند، یک سنگ زمرد با او همراه کنید. این کار باعث آسان شدن وضع حمل او می شود. سنگ زمرد آرامبخش است و سرشار از انرژی.کسانی که از درد کمر و ستون فقرات رنج می برند، این سنگ را مستقیماً بر قسمت های دردناک بگذارند و با آن ماساژ دهند. این کار باعث بهبود درد در آن ناحیه می شود.
آیا در ایران هم منابع زمرد وجود دارد؟
زمرد در اقصی نقاط دنیا یافت می شود اما اکثر آنها در کشوررهای برزیل، کلمبیا، زیمبابوه و پاکستان هستند.معدن باغ برج کرمان در جنوب کرمان و در منطقه اسفندقه واقع شده که مملو از سنگ زمرد است. افراد محلی در این منطقه اقدام به جمع آوری این کانی می کنند و با توجه به میزان شفافیت و اندازه زمرد، آن را به افراد واسطه می فروشند. ظاهراً این کانی، پس از خریداری به خارج از کشور ارسال می شود.
شرایط نگهداری زمرد
باتوجه به بالا بودن قیمت زمرد کلمبیا اصل و یا دیگر انواع زمرد بایستی حتما در نگهداری از آن کوشا بود:
- همیشه پس از آنکه از مواد آرایشی و بهداشتی ،اسپری و عطر استفاده کردید نگین خود را با آب بشورید در غیر این صورت قیمت زمرد سبز شما کاهش پیدا می کند و مواد شیمیایی ناشی از این مواد باعث صدمه زدن به رنگ آن می شوند.
- جواهرات ساخته شده از سنگ زمرد خام به آسانی می توانند خراشیده شوند، پس این سنگ را جدا از دیگر جواهرات نگهداری کنید تا با خراشیده شدن از ارزش و قیمت سنگ سبز شما کاسته نشود.
- ممکن است نگین ساخته از سنگ زمرد خام پس از گذشت ۴ سال نیاز به جلا دادن داشته باشند، این کار را به یک شخص حرفه ای بسپارید.
الماس گران تر است یا برلیان؟
