رزمایش اقتدار نیروی زمینی سپاه پیامی قاطع، جدی و روشن را به باکو و آنکارا ارسال کرد 

روسیه مواضع مبهمی را در خصوص دالان زنگزور در پیش گرفته است و این موضوع باعث نگرانی و تشویش ذهن طرف ارمنی شده است.

ساعدنیوز: آقای پوتین طی یک سخنرانی اعلام کرد که از این به بعد فقط به ترکیه گاز می فروشد و ترکیه مرکز فروش گاز خواهد بود. برخی معتقدند که خط لوله تورک آکیم ارتباط تام با نهایی شدن احداث دالان زنگزور دارد و سخنرانی اخیر پوتین نیز به معنی تصدیق این مطلب از سوی کرملین است؟ آیا این تحلیل با واقعیت های میدانی انطباق دارد؟

علی حیدری: مقامات روسیه، از جمله معاون نخست وزیر روسیه، که مسئولیت هماهنگی مذاکرات سه جانبه ترکیه، ارمنستان و آذربایجان را برعهده دارد، چندین بار اعلام کردند که طرفین نباید خواسته های بیشتری نسبت به آنچه که در توافقنامه ذکر شده داشته باشند. به این معنا که هیچ خواسته ای معطوف به حاکمیت فراسرزمینی نباید در این مذاکرات مطرح شود.

در توافقنامه ذکر شده که فقط نقاط اتصال به طرفین داده شود و بحث دالان نیز در همین راستا مطرح می شود. البته ذکر این نکته هم ضروری است که مدتی پیش آقای میرزویان وزیر امور خارجه ارمنستان اعلام کرد که روسیه باید موضع خودش را در قبال مذاکرات باید به صورت صریح و آشکار اعلام کند. این نشان می دهد که روسیه مواضع مبهمی را در این خصوص پیش گرفته است که باعث نگرانی و تشویش ذهن طرف ارمنی شده است.

ارمنستان رسماً خواستار این است که موضع صریح مسکو را در این خصوص داشته باشد. چیزی که از مواضع روس ها در فضای رسانه ای شاهد بودیم حاکی از این است که در خصوص دالان زنگزور چراغ سبزی تا به حال به ترکیه داده نشده و حداقل چنین چیزی رسانه ای نشده است، گذشته از این که در خفا چه اتفاقی در حال رخ دادن است که طبیعتاً ما از آن نمی توانیم اطلاعی داشته باشیم.

فکر نمی کنم که احداث کریدور زنگزور از طرف ایروان پذیرفته شود خصوصاً این که توافق سه جانبه از موضع ارمنستان حمایت می کند.

ساعدنیوز: نشست سه جانبه اخیر سران ترکیه، آذربایجان و ارمنستان چه پیامی درباره آینده احداث دالان زنگزور دارد؟ آِیا دولت پاشینیان برای خروج از انزوا و باز شدن مرزهای ترکیه با این کشور این امتیاز را به ترکیه و آذربایجان خواهد داد؟

علی حیدری: گفتگوهای انجام گرفته بیشتر درباره نقاط مرزی و همین طور موضوع قره باغ بوده است. طبق گزارش هایی که از این نشست سه جانبه منتشر شده، صحبتی درباره دالان زنگزور به میان نیامده است. محور اصلی این گفتگوها در واقع وضعیت حقوقی و سیاسی قره باغ بوده است.

طرفین بر توافق نامه صلح تأکید کردند که در آنجا ذکر شده است که قره باغ بخشی از خاک آذربایجان است و درباره دالان زنگزور صحبتی به میان نیامده است. بعد از آن هم، موارد و موضوعاتی مطرح شده که از نظر آقای پاشینیان و وزیر امور خارجه ارمنستان خواسته های زیاده خواهانه آذربایجان محسوب می شوند.

به نظر می رسد، یکی از این درخواست های زیاده خواهانه، دالان زنگزور باشد که ارمنی ها با آن مخالفت کردند.

ارمنستان بسته شدن پرونده ای را که طی سه دهه اخیر باز بوده، پیگیری می کند و در تلاش است تا از این انزوا خارج شود. اما موضوع این است که نمی خواهد بخش جنوبی خودش یا به عبارت دیگر، مرز خودش با ایران را از دست بدهد و به صورت کامل تسلیم ترکیه و آذربایجان شود. بنابراین، فکر نمی کنم که احداث کریدور زنگزور از طرف ایروان پذیرفته شود خصوصاً این که توافق سه جانبه از موضع ارمنستان حمایت می کند.

علاوه بر این، طرف ایرانی نیز از موضع ارمنستان آشکارا حمایت می کند. روسیه هم در ظاهر و به احتمال خیلی زیاد از همین موضع حمایت می کند. به همین دلیل، تصور می کنم که طرف آذری از خواسته های خودش کوتاه بیاید.

عبور از رود ارس، پیامی آشکار به ترکیه و آذربایجان داشت مبنی بر این که اگر ایران خطری را احساس کند، ممکن است انتقال نیرویی به آن سوی ارس و به ارمنستان داشته باشد.

ساعدنیوز: رزمایش اقتدار نیروی زمینی سپاه در جلفا برگزار شد؛ پیام این رزمایش به ترکیه و آذربایجان چیست؟ و اگر این دالان علیرغم مخالفت ایران احداث شود، آیا می توانیم شاهد درگیری نظامی بین طرفین باشیم؟

علی حیدری: ما در این رزمایش شاهد این بودیم که عملیات های مختلفی در شمالغرب کشورمان و در جنوب آذربایجان در منطقه ارس اجرا شد. خصوصاً عبور از رود ارس، پیامی آشکار به ترکیه و آذربایجان داشت مبنی بر این که اگر ایران خطری را احساس کند، ممکن است انتقال نیرویی به آن سوی ارس و به ارمنستان داشته باشد.

ایران صریحاً اعلام کرده است که اجازه نخواهد داد که این منطقه به زور در اختیار آذربایجان و ترکیه قرار بگیرد. البته در مورد درگیری نظامی نمی توانیم از احتمال وقوع آن صحبت کنیم. چون طرف های ترک و آذری تمایلی به درگیری ندارند، و ایران هم در حال حاضر چنین تمایلی ندارد.

البته ایران بر سیاست عدم تغییر مرزها تأکید دارد، و جدی است و این سیاست را پیش خواهد برد. تحولات یک دهه اخیر در سوریه، و کردستان عراق به آذربایجان و ترکیه نشان داده که ایران در پیشبرد اهداف راهبردی خودش و مقابله با تهدیدات راهبردی علیه خودش بسیار قاطع و جدی است.

تصور می کنم که آنها این پیام را دریافت کرده باشند و به نظرم احتمال درگیری نظامی میان ایران و آذربایجان وجود ندارد. چون طی 400 سال اخیر هیچ نوع تقابل نظامی میان ایران و ترکیه نبودیم و دو طرف به این نتیجه رسیدند که رقابت در زمینه های مختلف میان دو کشور می تواند وجود داشته باشد و تقابل و درگیری نظامی هیچ نفعی برای طرفین در برندارد.