ساز ارگ را بیشتر بشناسیم

معرفی ساز ارگ

ارگ یک ساز کلاویه ای است و لغت ارگ برگرفته از کلمه ی یونانی όργανον ارگانون به معنای ابزار، عضو یا وسیله است. ارگ یک ساز بادی است که بر اثر ضربه بر روی کلید های سیاه و سفید صدای آن تولید می شود. این ساز یکی از قدیمی ترین ساز ها در فرهنگ موسیقی مذهبی اروپایی و کلیسایی است. در قدیم و در منابع قدیم عربی و فارسی به این ساز ارغنون می گفتند. ارگ ها ساز های قابل حمل هستند و نیازی به کوک ندارند و در انواع مختلفی از لحاظ اندازه و کیفیت وجود دارند. این روزها برخی به ارگ کیبورد هم می گویند.

تاریخچه ساز ارگ

سازهای کیبوردی از سه قرن قبل از میلاد مسیح هم وجود داشته اند که به ارگ های لوله ای تکامل پیدا کردند تا بعدهعا که به سازهای قابل حمل نظیر پورتیتو و ارگ پوزیتیو رسیدند. سازهای کلاویکورد و هارپسیکورد در قرن چهاردهم ساخته شدند. زمانی که تکنولوژی بهبود یافت کیبوردهای پیچیده تر ساخته شدند. شامل کیبورد و ارگ 12 صدایی که هنوز هم مورد استفاده قرار می گیرد. در ابتدا صفحه کیبورد یک ساز، فقط می توانست یک مقدار خاص صدا تولید کند. در قرن هجدهم پیانوفورت اختراع شد که طریقه جدیدی از کنترل میزان و شدت صدا را توسط میزان فشار اعمال شده توسط فشار دادن کلید را ارائه می کرد.
قدم بعدی طراحی تکنولوژی صدای الکترونیک بود. اولین ساز، دنیس دور بود که توسط واکلاو پروکاپ داویس در سال 1753 ساخته شده بود. این ارگ (کیبورد) با 700 سیم موقتا الکترونیک شده بود تا کیفیت صوتی آن را تقویت کند. 7 سال بعد جین بپتایس، کلاوسین الکتریک را درست کرد. این ارگ و کیبورد موسیقی با پلاکترا و فعالی سازی توسط الکتریسیته ارائه شده بود.
هر دو این ارگ ها از الکتریسیته برای تولید صدا استفاده نمی کردند. الیشا گری یک ساز موسیقی الکترونیک به نام تلگراف موزیکال اختراع نمود. این ارگ از ارتعاش مدار الکترومغناطیس، صدا تولید می کند. او یک اوسیلاتور (نوسانگر) تک نت ابتدایی برای آن ارائه کرد. در قدم بعدی او یک بلندگو شامل دیافرام برای قابل شنیده شدن دیتا به آن اضافه کرد.
در سال 1906 ، لی دی فارست، ترایود الکترونیک والو را اختراع کرد. در 1915 او اولین ساز لامپ خلاء، پیانوی صوتی را اختراع کرد. تا زمان اختراع ترانزیستور، لامپ خلاء جزئی ضروری در سازهای الکترونیک بود.
در سال 1935 ، ارگ اسطوره ای همند معرفی شد. این ارگ قادر به تولید صداهای پلی فونی و چندصدایی بود. توسعه های بیشتری در صنعت ارگ و کیبورد توسط “موسیقی ساز چمبرلین” در سال های 1940 و ملوترون در اوایل سالهای 1950 انجام شد.
اولین قدم بسوی پیانو الکترونیک توسط رودز با پری پیانو برداشته شد. یک ساز سه و نیم اکتاو. نسل بعدی این ساز قادر به انجام خود تقویت سازی صدا بود. در سال 1955 کمپانی وارلیتزر اولین پیانوی الکتریک را بنام 100 عرضه نمود.
اختراعات سینتی سایزرهای موسیقی در سالهای 1960 قدمی به سوی ارگ مدرن امروزی بود. هرچه تکنولوژی توسعه بیشتری یافت، سینتی سایزرهای بزرگ به سازهای قابل حملی تبدیل شدند که می توانستند در اجراهای زنده نیز بکار برده شوند.
این امر از سال 1964 وقتی باب موگ سینتی سایزر موگ خود را تولید می کرد، شروع شد. این سینتی سایزر کلیدهای خودش را نداشت ولی نسل بعدی با کیبوردهای سرخود مجهز شدند. این ارگ (کیبورد) مونوفونیک بود و فقط قادر به تولید یک نت در یک زمان واحد بود. بعضی از سازها مانند EML 101 و ARP Odyssey و موگ سونیک 6 پلی فونی بوند که به این معناست که می توانستند بیشتر از یک یا دو و یا بیشتر کلید را همزمان با آنها فشرد و صدا تولید کرد. نسل های بعدی ارگ های الکترونیک تلفیقی از مدارهای ارگ و سینتی سایزرها بودند. مانند پولی موگ ، Opus 3 و آرپ آمنی.
ساخت رابط دیجیتال سازهای موسیقی MIDI به عنوان یک استاندارد برای انتقال کدهای دیجیتال تحول بزرگی در تکنولوژی ارگ ها و کیبورد ها به وجود آورد.

ویژگی های ساختاری ارگ

ارگ را یکی از بزرگترین سازهای موسیقی می دانند به خاطر ویژگی هایی که دارد. در کلیسا ها ارگ را در محراب تالار عبادت کار می گذارند و به نوعی جزئی از بنای کلیسا می باشد. این ساز جزو ساز های بادی بدون زبانه می باشد. این ساز دارای کلاویه می باشد یعنی کلید هایی شبیه آنچه که در پیانو دیده اید. هر صدا در ارگ حاصل فشردن یک کلاویه می باشد که در نتیجه ی فشار دادن یک کلید ارگ دریچه ی هوا باز می شود و از لوله ی صوتی که مربوط به کلید است عبور می کند، نتیجه ی این فرایند تولید صوتی است که به آن صدای ارگ می گوییم.

انواع ساز ارگ

دو نوع اصلی ارگ وجود دارد.

• ساز ارگ بادی

ارگ بادی از یک ردیف لوله با اندازه های مختلف تشکیل شده است و صدا از نوسان هوا در این لوله های صوتی تولید می شود.

• ساز ارگ برقی (الکترونیک)

در ارگ برقی مدار های الکترونیک نوسان می سازند و صدا توسط یک بلندگو به گوش می رسد.

نحوه عملکرد ساز ارگ

هوا در ارگ به وسیله ی یک دستگاه مکانیکی یا یک موتور الکتریکی تولید می شود و به پشت دریچه ها فرستاده می شود. درواقع این ساز جزو سازهای شستی دار بادی می باشد.

کلید های ارگ در دو، سه و یا چهار ردیف به صورت طاقچه مانند روی هم قرار گرفته اند. در جلوی پای نوازنده نیز به مانند پیانو دو ردیف پدال قرار گرفته است که اگر نوازنده با پاهای خود آنها را فشار دهد صوتی بسیار بم از هر یک به به وجود می آید. این پدال ها با آنچه که در پیانو دیده اید کاملا فرق دارد.

دسته بندی انواع مدل ارگ

• سینتی سایزر

بر اساس این دسته بندی ارگ های سینتی سایزر عمدتا مورد استفاده تولید کنندگان موسیقی هستند. این افراد بیشتر به دنبال خلق صداهای جدید بوده و سعی می کنند آن ها را در ارگ خود تولید کنند و در قطعات مورد استفاده قرار دهند.

• ارنجر

ارگ های ارنجر که به کیبورد ارنجر معروف هستند و سازهای بی نظیری مانند ارگ pa80 و pa4x از بهترین نمونه های آن هستند، به دلیل ماهیت این نوع از کیبوردها، بیشتر در اجراها مورد استفاده قرار می گیرند. به سبب قیمت ارگ، قابلیت های متنوع و لذت بالای نوازندگی، این نوع از ارگ ها طرفداران بی شماری در سراسر جهان دارند.

• آموزشی

ارگ های آموزشی هم، همانطور که از نام آن ها پیداست بیشتر برای هنرجویان موسیقی مورد استفاده قرار می گیرند. اما این نکته را مد نظر داشته باشید که می توانید حتی با خرید ارگ آموزشی مناسب، سال ها از آن ساز حتی در اجراهای زنده و ساخت قطعات موسیقی استفاده کنید.

• ورک استیشن

ارگ هایی که با ارائه ویژگی های بی نظیر، تکمیل کننده مشخصات ارگ های سینتی سایزر هستند. در ارگ های ورک استیشن می توانید با امکانات بی نظیری که نرم افزار دستگاه در اختیار شما قرار می دهد یک قطعه موسیقی را بدون استفاده از کامپیوتر یا سایر ابزار ها به طور کامل تولید و ویرایش کنید.

اجزاء ساز ارگ

• کیبورد موسیقی : کلیدهای سیاه و سفید به شیوه پیانو که نوازنده می فشارد و در نتیجه به سوئیچ ها متصل می شوند و ماشه ها یک نت الکترونیک را توسط آن پخش می کنند. اکثر ارگ ها از یک مدار کاهش مقدار سیم کشی مورد نیاز استفاده می کنند.
• رابط کاربری نرم افزاری : یک برنامه (که معمولا در یک چیپست کامپیوتری جاسازی می شود) که تعامل کاربری بین کلیدهای کنترل و منوها را مدیریت می کند و به کاربر و نوازنده اجازه انتخاب تن صداها (مانند پیانو، ارگ کلیسا، فلوت، درام کیت و غیره) را می دهد.
• همچنین امکان انتخاب افکت ها مانند (ریبورب، اکو، تلفن ها و سوستین) و سایر ویژگی ها (مانند جابجاسازی، ماشین درام الکترونیک) را می دهد.
• تنظیم کننده موسیقی کامپیوتری : یک برنامه نرم افزاری که ریتم و آکوردها را با دستورات کامپیوتری شده نوعی MIDI تولید می کند.
• چیپست صدا / صدا ساز : یک ماژول صدای الکترونیک یا سینتی سایزر موسیقی بصورت معمول حاوی یک مدار یا چیپست یکپارچه است که قادر به دریافت فرمان های MIDI و تولید اصوات است.
• آمپلی فایر و اسپیکر : یک آمپلی فایر اصوات از بم تا میانی است که اسپیکرها صداها را تقویت می کنند که شنونده بتواند آنها را بشنود.

نکات مهم هنگام خرید ارگ

• تعداد کلیدها

هنگام انتخاب بهترین کیبورد موسیقی به تعداد کلیدهای کیبورد دقت کنید. کیبوردها از ۲۵ تا ۸۸ کلید دارند. برخی سینت سایزرها ممکن است ۲۵ کلید داشته و همچنین بیشتر کیبوردهای خانگی ۴۹، ۶۱ و ۷۶ کلید دارند. هرچه تعداد کلیدها بیشتر باشد، به معنای اکتاو بیشتر بوده و در نتیجه فضا برای صداسازی نیز بیشتر است. قیمت انواع ارگ و کیبورد با توجه به تعداد کلیدها می تواند متفاوت باشد.

• حساسیت لمسی کلیدها

به میزان فشاری که باید با انگشتان به کلید وارد کنید، توجه نمائید. کلیدها نباید سفت و یا بیش از اندازه شل باشند. به ویژگی حساسیت لمسی کلیدها دقت کنید؛ این نوع کلیدها با فشار آرام صدای نرم و با فشار بیشتر صدای پرقدرت تری تولید می کنند. قیمت ساز کیبورد با این قابلیت بیشتر است.

ظرفیت صدا

ظرفیت صدا در کیبورد را مد نظر قرار دهید. ظرفیت Polyphony نشان می دهد که چند نت در یک بار می تواند اجرا شود و ظرفیت Multitimbrality نشان دهنده این امر است که چند نوع صدای مختلف در یک زمان توانایی اجرا دارند؛ برای مثال کیبوردهای سطح پایین امکان اجرای ۱۶ نت و کیبوردهای سطح بالا امکان اجرای بیش از ۱۲۸ نت را به نوازنده می دهند.

حافظه دستگاه

در حافظه ارگ و کیبوردهای جدید از مموری کارت و یو اس بی استفاده می شود که با پیشرفت تکنولوژی و افزایش حجم حافظه، توانایی ذخیره تعداد بالایی صدا و ریتم را دارد.

معرفی ساز ابوا (Oboe) و جزئیاتی درباره آن