به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، عرضه خودرو در بورس کالا که قرار بود شفافیت ایجاد کند، از ۲۸ اردیبهشت آغاز، اما دیروز به دستور معاون صنایع حمل و نقل وزیر صمت، متوقف شد؛ عرضه هایی که عمرشان کمتر از یک ماه بود!
این روش عرضه خودرو، پیش از این دستور نیز مخالفانی داشت؛ در ۲۲ اردیبهشت آقای حسن الهیاری مدیرکل نظارت بر کالا های فلزی و معدنی سازمان حمایت، در نامه ای با عنوان "درخواست تجدید نظر در فرآیند پذیرش خودرو" به مدیر عامل بورس کالای ایران اعلام کرده بود که باید از عرضه خودرو در بورس کالا ممانعت شود، ولی این عرضه انجام شد.
به گفته آقای احمد رحیمی مدیر عملیات عرضه بورس کالا، با عرضه خودرو در این بورس، تخصیص خودرو از فرآیند قرعه کشی خارج شده و علی القاعده زیان شرکت های خودروساز در صورت فروش با قیمت واقعی کاهش یافته و شرکت ها به سمت سودآوری خواهند رفت. همچنین مصرف کننده نهایی در یک حراج منصفانه حضور پیدا کرده و خودروی مورد نیاز خود را به قیمت نهایی که مدنظر دارد خرید خواهد کرد.
حال عرضه خودرو در بورس کالا، باید پشت در های بسته شورای عالی بورس منتظر بماند تا رفع ابهام و تعیین تکلیف نهایی شود.
افزایش شفافیت حوزه خودرو با عرضه در بورس کالا رقم می خورد
آقای امیرحسن کاکایی کارشناس صنعت خودرو می گوید: روش درست فروش خودرو، فروختن این کالا در بازار با نرخ آزاد است که اکنون امکان پذیر نیست؛ با قوانین و سیاست هایی که داریم، عادلانه ترین روش، فروش خودرو در بورس است.
تنها در حالتی می توان انتظار کاهش التهاب بازار خودرو را داشت که خودرو به صورت مداوم در بورس کالا عرضه شود؛ این را آقای فردین آقابزرگی یک کارشناس دیگر صنعت خودرو گفته است. او می گوید: اگر خودرو به صورت مداوم در بورس کالا عرضه نشود، نمی توان انتظار داشت که اقدام جدید دولت یعنی طرح فروش خودرو در سامانه یکپارچه تخصیص خودرو، بتواند سبب کاهش التهاب بازار شود.
مجلس موافق عرضه خودرو در بورس کالاست
آقای بهروز محبی نجم آبادی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس می گوید: با اجرای طرح عرضه در بورس، خودرو به صورت شفاف و با قیمت واقعی به بازار عرضه می شود. در این طرح از میزان سوداگری و دلالی ها کاسته می شود و دیگر اختلاف قیمت خودرو از درب کارخانه تا بازار را نخواهیم داشت.
آقای جعفر قادری یک عضو دیگر کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز گفت: با عرضه خودرو در بورس، امکان بروز دوباره رانت در بازار خودرو از بین می رود؛ زیرا تمام نقل و انتقالات و میزان خرید و فروش در بستر بورس کالا، شفاف و قابل رصد است.
به گفته او، به دلیل ساز و کار شفاف در بورس کالاست که باید اجازه داد تا عرضه خودرو در بورس، تقویت شده و توسعه یابد؛ چرا که خطا ها و اشتباهات نحوه عرضه خودرو، با ساز و کار بورس رفع می شود و مجلس از طرح عرضه خودرو در بستر بورس کالا حمایت می کند.
فعالان بازار سرمایه چه می گویند؟
در پی انتشار خبر توقف عرضه خودرو در بورس کالا فعالان بازار سرمایه بیانه ای در این زمینه منتشر کردند.
در بخشی از این بیانه ای آمده است:
"در شرایطی که حرکت اخیر عرضه برخی خودرو ها در بورس کالا روزنه ای از سر و سامان دادن به این بازار و شفافیت آن و همچنین کوتاه شدن دست دلالان در این صنعت را می گشود، ناگهان وزارت صمت که خود را متولی صنعت خودرو می داند، در اقدامی غیرمنتظره و تعجب برانگیز که بیشتر نشان از حرکت در زمین بازی دلالان خودرو و فرار از شفافیت است، اقدام به لغو عرضه خودرو در بورس کالا نمود تا یک بار دیگر بر همگان روشن شود وزن منافع مافیای این صنعت بر صنعتگران و سهامداران ارجح تر است."
چند دقیقه قبل از اعلام توقف عرضه خودرو در بورس کالا، معاملات در حال انجام بود.
آقای احمد بیات یکی از فعالان بازار سرمایه می گوید: اشخاص حقیقیِ فاقد کد بورس کالا، می توانستند به صورت غیرحضوری از طریق کارگزاری ها نسبت به اخذ کد اقدام کنند. بعد از فعال شدن کد معاملاتی، اشخاص باید یک حساب وکالتی نیز در یکی از بانک های طرف قرار داد بورس افتتاح و بعد، پیش پرداخت اعلام شده در آن حساب واریز می شد. آن حساب به نام شخص صاحب کد بورس کالایی است، اما در اختیار بورس بوده و بورس کالا اجازه برداشت از آن حساب را داشت.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه، با گذر از مرحله فوق، نوبت خرید فرا می رسد؛ در این مرحله مشتری دسترسی برخط برای خرید خودرو را ندارد و باید سفارش را به کارگزار اعلام می کرد که این اعلام سفارش، به دو صورت الکترونیکی و حضوری امکان پذیر بود و در همان سفارش، فرد باید سقف قیمتی خودش را هم اعلام می کرد و کارگزار متناسب با سقف قیمتی مشتری وارد رینگ معاملاتی می شد.
آقای الیاس کردی کارشناس بازار سرمایه هم گفت: اگر مشکلی از بابت عرضه خودرو در بورس وجود نداشت، طبیعتا می توانست تاثیر خوبی در بازار داشته باشد و باعث شفافیت شود. به این شکل دیگر نیازی به برگزاری قرعه کشی و لاتاری نبود و مصرف کننده واقعی با قیمت تمام شده کارخانه، خودرو از بورس کالا خریداری کند.
پارسال آقای رضا فاطمی امین وزیر صمت اعلام کرد که بناست در سال ۱۴۰۱ تولید خودرو به قدری زیاد شود که دیگر این کالا از طریق قرعه کشی به دست مصرف کننده نرسد، اما وزارت صمت امسال از طرح جدید خود برای عرضه خودرو یعنی «فروش خودرو از طریق سامانه یکپارچه تخصیص خودرو» رونمایی کرد؛ طرحی در قالب همان روش قرعه کشی!
در اولین قرعه کشی خودرو در سامانه جدید که طبق اعلام وزارت صمت با هدف افزایش شفافیت ایجاد شد، پس از حدود ۳۰ ساعت تاخیر، اسامی برندگان اعلام شد، اما پس از این اعلام نتایج، گلایه برخی برندگان از تغییر نتیجه برنده شدنشان از حالت اصلی به رزرو، باعث شد تا رئیس سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، مجبور به اقرار درباره وجود نقص در این روش عرضه خودرو شود.
آقای صدیف بیک زاده گفته، در سامانه یکپارچه، نفر اصلی یا ذخیره بودن مشخص نشد و اطلاع رسانی نادرست از سوی برخی خودروسازان نیز، بر ابهامات دامن زد و نگرانی ها را دوچندان ساخت.
پیش از این اتفاقات، آقای سید احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی و سخنگوی اقتصادی دولت گفته بود: نگاه به بورس کالا به عنوان منطق تخصیص منابع در کشور است. بورس کالا باید بیشتر از این وزن گیرد و عرضه کالا هایی همچون خودرو در این بورس، به حذف رانت ها کمک می کند.